Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dil Komissiyası yanında Monitorinq Mərkəzinin direktoru, professor Sevinc Əliyeva Türkiyəyə səfəri çərçivəsində Türk Dil Qurumunun sədri professor Osman Mert və sədr müavini Harun Şahinlə görüşüb. Eyni zamanda Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin rəhbəri Samir Abbasovla da mərkəzdə görüş olub.

Mərkəzdən bildirilib ki, görüşdə qlo­ballaşma dövründə türk dillərində gedən inteqrasiya prosesləri və bu proseslərin türk dillərinin inkişafına təsiri məsələləri ətraflı təhlil edilib. Türk Dil Qurumu ilə Monitorinq Mərkəzi arasında elmi-mədəni əməkdaşlıq münasibətlərinin perspektivlə­ri müzakirə olunub. 

Professor Sevinc Əliyeva “XQ”-yə ek­sklüziv müsahibəsində deyib:

– Türk Dil Qurumunun əməkdaşları ilə əvvəllər də ünsiyyətimiz olub, bizim mərkəzimizdə işgüzar görüş keçirmişik. Türkiyə səfərimiz çərçivəsində professor Osman Mertlə görüşümüz də eyni xarakter daşıyırdı. Həm Türk Dil Qurumunun zən­gin təcrübəsini, həm də böyük nüfuzunu nəzərə alsaq, bu görüşləri əhəmiyyətli he­sab etmək olar. Razılığa gəlindi ki, Əmək­daşlıq memorandumu hazırlansın və yaxın aylarda imzalanacaq. 

Görüş zamanı müzakirə olunan məsələlərə dair onu deyə bilərəm ki, müxtəlif lüğətlərin hazırlanması, yal­nız Azərbaycan və Türk dillərinin deyil, müxtəlif türk xalqlarına mənsub dillərin lüğətlərinin, xüsusilə izahlı lüğətlərin ha­zırlanması barədə ətraflı danışıldı. Bildi­yimiz kimi, tərcümə prosesində eyni dil ailəsinə mənsub olan dillərdə ciddi prob­lemlər olur. Elmi, bədii əsərlərin tərcümə­sində əsas məsələ tərcüməçi bacarığıdır. Dublyaj sahəsində də qüsurlar mövcuddur. Tərcüməçilərin Azərbaycan dilinin və çe­virdikləri dilin lüğət tərkibinə dərindən bələd olmamaları, xüsusilə frazeoloji ifadə və sözlərin düzgün işlədilməməsi problemi var. Qarşıdakı aylarda dublyajların moni­torinqinə dair tədbirimiz olacaq və yığışıb nəticələrdən bəhs edəcəyik.

Osman Mertlə görüşümüzdə o da qeyd olundu ki, bu gün dilin praktik səviyyədə tədris olunması problemi var və bu, di­lin yox, tərcüməçinin, danışanın, yazanın problemidir. Dilimiz zəngindir, sadəcə, nitqlər, təqdimatlar fərqli olur. Aparıcı düzgün danışa bilmirsə, bunu dilin üzərinə atmaq olmaz. Hər hansı aparıcının tama­şaçı zövqünü korlaması yolverilməzdir. Görüşdə lüğətlərin işlənməsi, tədris vəsa­itlərinin kifayət qədər olmaması da əsas problem kimi qabardıldı. 

Ankarada ölkəmizin Türkiyədəki səfir­liyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən Azər­baycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasovla da görüşümüzdə bədii ədəbiyyatın tərcüməsi məsələlərini müza­kirə etdik. Böyük Azərbaycan, türk şairi Nizaminin olduğu kimi təqdim edilməsi zərurəti önə çəkildi. Beləliklə, “Nizami fars şairidir” tipli yanlış fikirlərə tutarlı ca­vab veriləcək. 

Bütün bu istiqamətlərdə bizim Monito­rinq Mərkəzi ilə Türk Dil Qurumu əmək­daşlığı davam etdirəcəklər. Ədəbiyyat, dil və sair bu kimi sahələrdə birgə çalışacağıq. 

Hazırladı:
Əli NƏCƏFXANLI
XQ