Ölkəmizdə həyata keçirilən uğurlu aqrar siyasət, regionların sosial-iq­tisadi inkişafı üzrə dövlət proqramlarına uyğun olaraq yaradılan in-frastruktur, fermerlərə göstərilən maliyyə dəstəyi, aqrar sektorda tət­biq edilən vergi güzəştləri əkin-biçin adamında təşəbbüskarlığı xeyli artırıb. Məhz bunun nəticəsidir ki, hazırda aqrar sektorda qabaqcıl texnologiyalara və müasir innovativ idarəetmə sisteminə əsaslanan yeni tipli müəssisələr yaradılır. Həmin müəssisələr kənd təsərrüfatının inkişafına, daxili bazarın keyfiyyətli məhsullarla təminatına, eləcə də ölkənin ixrac potensialının artırılmasına mühüm töhfələr verir. 

Son illər Azərbaycanda yara­dılan aqroparklar da onlara bəs­lənilən ümidləri doğruldur. Belə ki, ölkənin aqrar sektorunun inkişafı məqsədilə işlənib hazırlanmış yeni inkişaf konsepsiyasının mühüm is­tiqamətlərindən sayılan aqropark­lar ərzaq təhlükəsizliyinin təmina­tında, regionların tarazlı inkişafının və əhalinin məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsində mühüm rol oyna­yır. 

Cəmi bir neçə il əvvəl yaradıl­mış Yevlax Pilot Aqroparkı artıq re­gionun iri kənd təsərrüfatı məhsul­larının istehsalçısına çevrilib. Son zamanlar parkın rezidentlərinin sayının artması və burada salınan intensiv meyvə bağlarının geniş­ləndirilməsi ölkədə məhsul bollu­ğunun yaradılmasına səbəb olub. Bir il əvvəl parkın rezidenti olan “Agrotop” MMC tərəfindən ərazidə 40 hektarlıq meyvə bağları salınıb. Bağların 11 hektarında ərik, 15,5 hektarında nektarin, 13,5 hekta­rında isə şaftalı ağacları əkilib. Bir il əvvəl salınmasına baxmayaraq, meyvə bağlarında bol şaftalı və ərik yetişdirilib. Bugünlərdə meyvə bağlarında ilk dəfə olaraq məhsul yığımı həyata keçirilib. Qeyd edək ki, hazırda “Agrotop” MMC-nin Yev­lax təsərrüfatında 11 nəfər daimi, 300 nəfər isə mövsümi işlə təmin edilib. Şirkət tərəfindən indiyədək aqroparkda görülmüş işlərə 600 min manat investisiya yatırılıb.

Bununla yanaşı, Yevlax Pilot Aqroparkın ilk rezidenti kimi qey­diyyata alınmış “İSFA” MMC-nin meyvə bağlarında da məhsul bol­dur. Havaların əlverişsiz keçmə­sinə baxmayaraq, artıq burada da məhsul yığımına start verilib. Artıq ikinci mövsümdür ki, şirkətin Yevlax təsərrüfatında ərik, nektarin, şafta­lı, alça, gilas yığımı həyata keçirilir. Məlumat üçün bildiririk ki, “İSFA” MMC-nin təsərrüfatı aqroparkın ərazisində, ümumilikdə, 60 hektar ərazini əhatə edir. Bunun 50 hekta­rında meyvə bağları, 10 hektarında isə tingçilik təsərrüfatı salınıb. Mey­və bağlarında şaftalı, nektarin, ərik, gilas, alça, gavalı kimi meyvələrin erkən yetişən çeşidləri becərilir. Tingçilik təsərrüfatında isə 15 növ­də meyvənin 150 çeşidi yetişdirilir. Təsərrüfatda müasir suvarma üsu­lundan istifadə edilir. “İSFA” MMC-nin aqroparkda yerləşən təsərrüfa­tında 14 nəfər daimi, 45 nəfər isə mövsümi işlə təmin olunub. Şirkət tərəfindən indiyədək aqroparkda görülmüş işlərə 1,5 milyon manat investisiya yatırılıb.

Xatırladaq ki, Yevlax Pilot Aqro­park 2021-ci ildə yaradılıb. Burada prioritetləşdirilmiş məhsulların əkini həyata keçirilir. Ərazisinin genişliyi ilə seçilən aqropark 2855 hektar sahəni əhatə edir. 2023-cü ildə Yev­lax Pilot Aqroparkda 33 sahibkarlıq subyektinə rezidentlik statusu ve­rilib. Ümumilikdə, aqroparka 100 milyon manatdan çox özəl sərmayə qoyulması, 500 daimi və 1000-dən artıq işçinin isə mövsümi işlərə cəlb edilməsi nəzərdə tutulur. Aqropark­da indiyədək ümumi ərazisi 1900 hektar təşkil edən 33 sahibkarlıq subyektinə rezident statusu verilib. Rezidentlər tərəfindən aqroparka, ümumilikdə, 51 milyon manatdan artıq investisiyanın yatırılması, 300-dən çox daimi iş yerinin yara­dılması nəzərdə tutulur. Aqropark tam gücü ilə fəaliyyətə başladıqdan sonra istehsal olunacaq meyvəçilik məhsullarının böyük hissəsinin ix­rac edilməsi planlaşdırılır. 

Yaxın zamanlarda Yevlax Pi­lot Aqroparkın əkinə yararsız 129 hektar hissəsinin təyinatının də­yişdirilərək burada emal zonasının yaradılması da nəzərdə tutulur. Həmin ərazi bütün zəruri infrast­rukturla təmin ediləcək. Elə parkın rezidentləri də yetişdirdikləri məh­sulları burada emala təhvil verə­cəklər. Qeyd edək ki, yeni yaradıla­caq müəssisədə, əsasən, ərzaq və aqrar məhsulların emalı gözlənilir.

Yeri gəlmişkən, Azərbaycan­da aqroparklar 2014-cü ildən eti­barən Prezident İlham Əliyevin tapşırığına əsasən ölkədə ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, re­gionlarda işsizliyin aradan qaldırıl­ması və idxaldan asılılığın azaldıl­ması məqsədilə yaradılıb. Mövcud aqroparkların fəaliyyətinə nəzarət İqtisadiyyat Nazirliyinin nəzdində İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentli­yi (İZİA) tərəfindən həyata keçiri­lir. Agentlik respublikada fəaliyyət göstərən sənaye parklarının, səna­ye məhəllələrinin və aqroparkların idarə edilməsinin təkmilləşdirilmə­si məqsədilə dövlət başçısının 22 yanvar 2021-ci il tarixli fərmanı ilə yaradılıb. 

Ölkə Prezidentinin 2021-ci il 21 dekabr tarixli fərmanı ilə təsdiq olunmuş “Aqroparklar haqqında Nümunəvi Əsasnamə”nin tələb­lərinə uyğun olaraq İZİA tərəfin­dən 2023-cü ilin yanvar ayından etibarən aqroparkların reyestrinin aparılması, həmçinin orada fəaliy­yət göstərən hüquqi və fiziki şəxs­lərə aqroparkın rezidentinin qey­diyyat şəhadətnaməsinin verilməsi ilə bağlı işlərə başlanılıb. Bununla əlaqədar 2-si dövlət, 22-si özəl ol­maqla, ümumilikdə, 24 aqropark qeydiyyata alınıb.

Aqroparkların ümumi layihə dəyəri 1,2 milyard manat təşkil edir. Bununla yanaşı, aqroparkların ya­radılması və ya fəaliyyətlərinin ge­nişləndirilməsi məqsədilə 147 mil­yon manat dövlət dəstəyi göstərilib. Agentliyin məlumatına görə, indiyə­dək 14 aqroparkın yaradılmasına Sahibkarlığın İnkişafı Fondu tərə­findən 131 milyon manat güzəştli kredit ayrılıb, həmçinin investisiya təşviqi sənədi verilmiş 18 aqro­park tərəfindən texnika, texnoloji avadanlıqlar və qurğuların idxalına görə 16,1 milyon manat dəyərində güzəşt əldə edilib. Ötən il aqropark­lar tərəfindən 96 milyon manatlıq məhsul satışı həyata keçirilib.

Qeyd edək ki, hazırda ölkəmizin 32 rayonu üzrə 51 aqropark və iri fermer təsərrüfatı fəaliyyət göstərir. Ümumi ərazisi 240 min kvadratmetr təşkil edən aqroparkların layihə dəyəri 2,4 milyard manat təşkil edir. Aqropark və iri fermer təsərrüfat­larının 34-ü bitkiçilik, 14-ü bitkiçilik və heyvandarlıq, 1-i heyvandarlıq fəaliyyəti, 2-si isə çeşidləmə-qab­laşdırma, emal və logistika sahələri üzrə ixtisaslaşıb. Ötən müddətdə aqroparklara 1,4 milyard manat özəl sərmayə qoyulub.

Mirbağır YAQUBZADƏ
XQ