Qiymətlərin yüksəkliyi bu xidmətin əlçatanlığını azaldıb

Xəbər verildiyi kimi, Bakının mərkəzindəki bəzi parkinq məntəqələ­rində avtomobillərin saxlanmasına görə yeni tariflər müəyyənləşdi­rilib. Belə ki, Azadlıq meydanındakı və “Qış parkı”ndakı yeraltı daya­nacaqlarda, eləcə də Bakı Dəmiryol Vağzalının qarşısındakı ərazidə qiymətlər kəskin şəkildə artırılıb. Artıq aprelin 1-dən həmin dayana­caqlarda yeni tariflərin tətbiqinə başlanılıb.

Yeni tariflərə əsasən, “Qış parkı” yeraltı dayanacağında gündəlik tarif­lər 2 saata qədər olan müddət üçün 1 manat, 2-4 saat üçün 2 manat, 4-6 saat üçün 3 manat, 6-10 saat üçün 4 manat, 10-12 saat üçün 5 manat, 12-24 saat üçün isə 8 manat müəyyən­ləşdirilib. Həmin ərazidə aylıq tariflər isə 12 saata görə 80 manat, 24 saata görə 120 manat, “Qonşular” tarifinə görə 50 manat təşkil edir. Xatırladaq ki, köhnə tariflər isə müvafiq olaraq 30, 60 və 20 manat məbləğində idi. 

Azadlıq meydanındakı yeraltı da­yanacaqda isə tariflər belədir: 1 sa­atadək 1 manat, 1-3 saat –2 manat, 3-6 saat – 3 manat, 6-12 saat – 5 manat, 12-24 saat – 10 manat ödə­niş tələb olunacaq. Bundan başqa, sözügedən ərazi üzrə təklif olunan aylıq paketə görə hər gün 12 saat maşını park etmək üçün 100, 24 saat üçün 140 manat, “Qonşular” pa­ketinə görə isə 75 manat ödəniləcək. 

Bakı Dəmiryol Vağzalı qarşı­sındakı ərazidə avtomobillərin park edilməsinə görə isə fantastik qiymət­lər müəyyənləşdirilib. Belə ki, avto­mobilini həmin ərazidə park etmək istəyən vətəndaşlar 15-30 dəqiqə üçün 1 manat, 30-60 dəqiqə üçün 2 manat, 1-2 saat üçün 4 manat, 2-3 saat üçün 6 manat, 3-5 saat üçün 10 manat, 5-7 saat üçün 14 manat, 7-10 saat üçün 18 manat, 10-15 saat üçün 22 manat, 15-20 saat üçün 26 manat, 20-24 saat üçün 30 manatın­dan keçməlidirlər. Bununla yanaşı, hər növbəti sutka üçün isə 30 manat nəzərdə tutulur. 

Məsələyə aydınlıq gətirən “Azər­baycan Dəmir Yolları” (ADY) QSC-dən bildirilib ki, Bakı Dəmiryol Vağ­zalının Süleyman Rəhimov küçəsi ilə Mirəli Qaşqay küçəsinin kəsişmə­sində (“28 May” metro stansiyasının yuxarı hissəsi) yerləşən avtomobil parklanma ərazisi vağzala gələn sərnişinlərin qarşılanma və yola sa­lınma zonası kimi fəaliyyət göstəril­məsi səbəbindən avtomobillər üçün parkinq tarifləri müəyyən edilib. ADY-dən verilən məlumata görə, sözüge­dən ərazi sərşinlərin qarşılanması və yola salınması zonası olduğu üçün avtomobillərin ilk 15 dəqiqə ərzin­də ödənişsiz park edilməsinə şərait yaradılıb. Həmin zonada isə 72 av­tomobili parkinq etmək mümkündür. 15 dəqiqədən artıq digər məqsəd­lərlə ərazidə avtomobil saxlamaq istəyənlər müəyyən edilən tariflərə uyğun avtomobillərini parkinq edə bilərlər. Tariflərin yüksək olmasına gəlincə isə, qurumdan bildiriblər ki, bu zonanın təyinatı, ilk növbədə, sər­nişinlərin vağzal ərazisinə rahat daxil olmaları və çıxışını təmin etməkdir. 

Ekspertlər yeni parkinq tariflə­rinin paytaxtda tıxacların müəyyən qədər azalmasına səbəb olacağını bildirsələr də, istənilən halda qiy­mətlərin bu şəkildə artırılmasının əleyhinədirlər. Bəzi ekspertlər isə bu sahədə Tarif (qiymət) Şurası tərəfin­dən tənzimlənilən qiymətlərin tətbiq olunmasını vacib hesab edirlər. 

Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi (AYNA) məsələ ilə bağlı açıqlama yayıb. Bildirilib ki, quru­mun balansında olan yeraltı park­lanma məntəqələrində aylıq tariflərə əsasən qiymətlər bir gün üçün 1 manat 66 qəpik–4 manat 66 qəpik arasında dəyişirdi. Hətta ən yüksək aylıq tariflə bir saata görə ödəniş 20 qəpik təşkil edirdi. Bu da parklanma fəaliyyətindən daxil olan vəsaitlərin mövcud xərcləri tam qarşılamağa imkan vermirdi. Belə ki, parklanma məntəqələrində mövcud avadanlıq­lar (lift, eskalator, ödəniş terminalları, yanğından mühafizə sistemi və s.) qeyri-qənaətbəxş vəziyyətdədir, tə­miri və yenilənməsi üçün əsaslı və­sait qoyuluşu tələb olunur. Bu səbəb­dən də yaranan zərərin azaldılması, eləcə də əhaliyə göstərilən xidmət səviyyəsinin artırılması məqsədilə mövcud tariflərin dəyişdirilməsi məqsədəuyğun hesab edilib. 

Amma sürücülər heç də belə düşünmürlər. Avtomobil sahibləri­nin əksəriyyəti parkinq tariflərinin kəskin yüksəlməsindən narazıdırlar. Onlar deyirlər ki, AYNA-nın parkinq xidmətlərinə görə müəyyənləşdirdiyi yeni tariflər onları qətiyyən qane et­mir. Çünki qiymətlərin birdən-birə bu dərəcədə artırılması, necə deyərlər, onların cibinə uyğun deyil. Qiymət artımının onların ailə büdcəsi üçün əlavə yük olduğunu bildirən sürü­cülərin sözlərinə görə, bu onların dolanaşığına mənfi təsir göstərəcək. 

Xüsusən də bu məbləğ daimi işə gedib-gələnlərə yaxşı heç nə vəd etmir. Belə ki, həmin vətəndaşlar nəqliyyat vasitələrinin park edilməsi üçün əvvəllər ay ərzində 30 manat ödəməli olurdularsa, indən belə, təq­ribən, 100-120 manatından keçməli olacaqlar. Bu səbəbdən də söhbət etdiyimiz sürücülərin əksəriyyəti işə gedib-gələrkən yalnız ictimai nəq­liyyatdan istifadəyə edəcəklərini bil­dirdilər. Bu isə ictimai nəqliyyatda, xüsusən də marşrut avtobuslarında günün pik saatlarında müşahidə olu­nan sıxlığın bir qədər də artmasına gətirib çıxaracaq. Heç şübhəsiz, bu məsələdən AYNA-dakılar də xəbər­siz deyillər. Odur ki, qurum prob­lemdən çıxış yolunu tapmalı, ictimai nəqliyyatda olan kəm-kəsirləri ən qısa müddətdə aradan qaldırmalıdır. 

Eldəniz CƏFƏROV,
avtomobil nəqliyyatı üzrə ekspert 

İnkişaf etmiş və inkişaf et­məkdə olan ölkələrdə qiymətlər fərqli şəkildə tənzimlənir. Təbii ki, inkişaf etmiş ölkələrdə qiymətlər daha ucuz olur. Ötən il Nazirlər Kabineti parklanma ilə bağlı ol­duqca ədalətli, sosialyönümlü qiymətlər müəyyən edib və bu, hər kəsin cibinə uyğundur. Hətta şəhər ətrafına getdikcə parklan­ma pulsuz olur. Eyni zamanda, bazar günləri də parklanma ödə­nişsizdir. 

Yeri gəlmişkən, parklanma yeri ilə avtodayanacağın fərqi var. Belə ki, avtodayanacaqlar, əsasən, uzun müddətə nəzərdə tutulur. Onların aylıq tarifləri olur. Dəmiryol vağzalının ətrafındakı parklanma ərazisinə gəldikdə isə, dövlətə məxsus yerdə park­lanma qiymətləri Nazirlər Kabi­netinin qərarına əsasən tənzim­lənməlidir. Parklanma qiymətləri dövlətin mövcud sosialyönümlü siyasətinə zidd olmamalıdır. Xü­susən də əlilliyi olan insanlar, eləcə də inkluzivlik nəzərə alın­malıdır. Mən də sosial şəbəkələr­də qiymətlərin baha olması ilə bağlı ictimaiyyətin narazılıqları­nın şahidi oluram. Bundan əlavə, haradasa parklanma yerlərinin, hansısa küçələrin bağlanması sahibkarlığa da ziyan vurur. Dü­şünürəm ki, bu məsələdə cəmiy­yətin fikri nəzərə alınmalıdır. 

Vətəndaşların narazılığına gəldikdə isə, bu təkcə qiymətlə bağlı deyil, həm də parklanma yerinin məhdudlaşdırılmasına görədir. Çünki əvvəl 28 May met­rosunun yanında Dəmiryol vağ­zalının böyük parklanma ərazisi var idi. Nədənsə ora bağlandı. Ona görə də belə ajiotaj yaranıb. İndi yaradılan yeni parklanma yeri kifayət qədər geniş deyil. Düşünürəm ki, dəmir yolu vağza­lının ərazisində olan parklanma yerləri yenidən fəaliyyət göstər­məlidir. Göründüy kimi, hazırda Bakı şəhərində parklanma yerlə­rinə tələbat kəskin artıb. Bunun da əsas səbəblərindən biri Ba­kının mərkəzi küçələrində olan parklanma yerlərinin ləğv edil­məsi və həmin ərazilərə avtomo­billərin girişinə qadağa qoyulma­sıdır. Belə olan halda, təbii ki, bir ərazidə parklanma yerləri ləğv edilirsə, digər yerlərdə avtomo­bil dayanacaqlarına tələb kəskin artır. Çox təəssüf ki, bəzən tələb artdıqda həmin parklanma yer­ləri və yaxud dayanacaqların da qiyməti kəskin yüksəlir.

Mirbağır YAQUBZADƏ
XQ