“Erməni xəstəliyi” haqqında indiyədək çox yazılıb. Nəsildən-nəslə bir sıra ermənişünas, sosioloq, bioloq, tarixçi bu millətə xas xəstəliyin üstündə baş sındırıblar. Səhiyyə tarixinə düşmüş “erməni xəstəliyi”nin klinik formaları, etnologiyası, patogenezi və gedişi haqqında dünya şöhrətli alimlər onun müxtəlif əlamətlərini tədqiq edib, araşdırmalar aparıblar. Alimlər “erməni xəstəliyi” ilə bağlı kitablar, elmi məqalələr yazıb, bəziləri isə bu işi dayandırıb, bir sıra alimlər isə fikirlərini qısa olaraq belə ifadə ediblər: - “Sirli tayfa”, “Zərərli element”, “Alaq otu”,”Vəhşi tayfa” və s.
Həkimlərin gəldiyi qənaət belədir ki, “erməni xəstəliyi”nə ancaq erməni millətindən olanlar və onlarla yaxınlıq edənlər tutulurlar.
Postsovet məkanında belə xəstələrin 90 faizdən çoxunu ermənilər təşkil edib. Miqrasiya prosesləri və millətlərarası nikahlar səbəbindən bu xəstəliyə Gürcüstanda, eləcə də Şimali Qafqaz xalqlarının nümayəndələri arasında da rast gəlmək olur. “Erməni xəstəliyi”nin öyrənilməsi probleminin, demək olar ki, bir əsrlik tarixi var. Ermənilər arasında təkrarlanan xroniki iltihablı sindromlar haqqında ilk dəfə XII əsrdə Mxitar Heratsinin “Qızdırmalar üçün təsəlli” əsərində məlumat verilib.
“Erməni xəstəliyi”nin əmələ gəlməsi tarixi onlar mövcud olan gündən ortaya çıxsa da, bu xəstəliyin elmi tədqiqinə təxminən 400 il bundan əvvəl başlanıb. XVII əsrdən “erməni xəstəliyi” haqqında elmi mübahisələr davam edir. Bu sahədə görkəmli alimlər H.Holler, Y.Sohar, M.Pare, T.Lehman, Y.Pednad, S.Saqal, Y.Tarayev, V.Nosova, O. Vinoqradova və başqaları tədqiqatlar aparıblar. Tədqiqatçılar bu xəstəliyin Aralıq dənizi ətrafında daha çox yayıldığını müşahidə ediblər. Onların da gəldiyi qənaət belədir ki, “erməni xəstəliyi” 85–90 faiz ermənilərdə, 10–15 faiz isə ermənilərlə qohumluğu olan başqa xalqların nümayəndələrində–yəhidilərdə, ərəblərdə, ruslarda, hətta türklərdə müşahidə edilir.
Bəzi tədqiqatçılar “erməni xəstəliyi”ni “vaxtaşırı xəstəlik” də adlandırıblar. Bu xəstəliyin yeniyetmələr və gənclər arasında daha çox yayıldığı ortaya çıxıb. Xəstəlik əsasən dörd klinik formada–qarın, döş, oynaq ağrıları və qızdırma şəklində özünü göstərir. Son 40–50 ildə bu xəstəliyin beşinci–ruhi-əsəb forması da üzə çıxıb. Maraqlı burasındadır ki, ermənilər sağlam vaxtı fitnəkar, yalan uydurmağa meyillidirlər, özləri kimi xəstəlikləri də müəmmalıdır. Yəni bu xəstəliyin dəqiq diaqnozunu öz işini yaxşı bilən professional həkimlər təyin edə bilirlər. Xəstəliyin bir forması da hərarətin yüksəlməsi ilə əlaqədardır, malyariyaya bənzəri var, lakin patoloji əlamətləri yoxdur. Fransa tədqiqatçıları hərarətlə birgə qan təzyiqinin də qalxdığını təyin ediblər. Buna “erməni təzyiqi” adı veriblər. Bu xəstəlik forması 50–70 ildən bir aktivləşir və ermənilərə fəlakətlər gətirir.
Ümumiyyətlə, bu gün Ermənistanda “erməni xəstəliyi”ndən əziyyət çəkən 30 mindən çox insan yaşayır. Bu hələ qeydə alınanlardır. Bundan başqa, İrəvandakı “Arabkir” tibb mərkəzinin məlumatına görə, ölkədə bu xəstəliyi olan 18 yaşa qədər 2700-dən çox uşaq qeydiyyatdadır və hər il təxminən 300–500 uşaqda bu xəstəliyin yeni halları aşkar edilir. İrəvan Genetika Mərkəzində həftədə 60-a yaxın insan bu xəstəliyin aşkar olunması üçün müayinədən keçirilir.
Alimlər müəyyən ediblər ki, “erməni xəstəliyi”nin ruhi-əsəb forması daha təhlükəlidir və bu da son 80–100 ildə üzə çıxıb. Əsas klinik əlamətləri bunlardır: potoloji yalançılıq, özünəvurğunluq, təqibetmə və imperativ sayıqlamalar, sadizm...
Hətta erməni millətindən olan həkimlər “erməni xəstəliyi”nin səbəblərini araşdırmağa cəlb ediliblər. XX əsrdə bu xəstəliyin öyrənilməsinə professor Levon Oqanesyan və psixoterapevt Armen Nersisyan xüsusi töhfə veriblər. Onların araşdırmasına görə, “erməni xəstəliyi”nin ruhi-əsəb forması gendə güclü stress və qorxu hissi ilə yaranır. “Erməni xəstəliyi” əsasən psixoloji səbəblərdən qaynaqlandığı üçün onun əsas müalicə üsulu insanı stresdən azad etməkdir. Bunun üçün isə onlar özünəvurğunluq, təqibetmə, erməni xalqı haqqında “qəhrəman” obrazı yaratmaq, “erməni genosidi” xülyasından azad olmalı, bir müddət sakit həyat sürməlidirlər. Ancaq bu halda “erməni xəstəliyi”nə tutulan şəxslər bu xəstəlikdən azad olub sakit həyata qayıda bilərlər. Onu da demək lazımdır ki, bu xəstəlik xroniki xarakter daşıyır və müalicəsi onilliklərlə davam edə bilər.
Ermənilərin uydurduqları “Böyük Ermənistan” planetimizin az qala yarısını əhatə etməli idi. “Dənizdən dənizə” xülyası Xəzər, Qara və Aralıq dənizlərini əhatə etməli idi. Digər bir erməni ölkəşünası həmin ərazilərə Türkiyə və İranın bir hissəsini, Orta Asiyanı, Livanı, Gürcüstanı, Dağıstanı və Azərbaycanı əlavə edib.
Ruhi xəstələr kiməsə işgəncə, əzab verməkdən ruhlanır, hətta həzz alırlar. Erməni sadizmi xəstəliyi Xocalı soyqırımında bir daha təsdiqini tapıb. Qocaların, qadınların, uşaqların, hətta körpələrin işgəncə ilə öldürülməsi, onların əlinin, ayağının, başının kəsilməsi, uşağın süngüyə keçirilməsi, yandırılması erməni sadizmi deyilmi?
Puşkin “sən qorxaqsan, sən qulsan, sən ermənisən” ifadəsini elə-belə işlətməyib.
Veliçko yazıb: Qafqazlı tatarlar (Azərbaycanlılar) deyir: – On barmağını yandırıb ermənilərin yolunu işıqlandırsan belə, sənə “sağ ol”– deməzlər. Gürcülərdə belə deyim var:–Ermənilər gəldi, təzə dərd gəldi.
Alman səyyahı Alfred Karte “Anadolu eskizləri” əsərində yazıb: “Türklərlə bir iş görmək üçün isə onlarla şifahi şərtləşmək kifayətdir. Yunanlarla müqaviləni ancaq yazılı bağlamaq lazımdır. Anadoluda səni aldatmışlarsa deməli, işin ermənilərdən keçib. Ermənilərlə nə yazılı, nə də şifahi razılaşmaq kara gəlir, çünki onların yalançılığı və davakarlığı hər addımbaşı qarşıya çıxır, bütün şərtləri pozur”.
Ruhi xəstə Z.Balayan iftiralarla dolu “Ocaq” kitabının 418-ci səhifəsində yazıb: “Qədim və böyük erməni xalqının dilində Ocaq qədər fəlsəfi sosioloji tutumlu bir söz yoxdur”.
Adi məktəbliyə də məlumdur ki, “ocaq” sözü türkdilli xalqlara məxsusdur.
Azərbaycan torpaqlarının 30 illik işğal dövründə ermənilərin törətdikləri hərbi cinayətləri, o cümlədən erməni canisi Zori Balayanın azərbaycanlı qız uşağının diri ikən dərisinin soyulması barədə dəhşətli etirafından çoxunun xəbəri var.
Zori Balayan 1996-cı ildə nəşr olunan “Ruhumuzun canlanması” adlı kitabında Xocalı soyqırımına haqq qazandırır və bu şəhərdə azərbaycanlılara qarşı soyqırımı həyata kecirildiyini fəxrlə etiraf edir:
"Biz Xaçaturla ələ keçirdiyimiz evə girərkən əsgərlərimiz on üç yaşlı bir türk qız uşağını pəncərəyə mismarlamışdılar. Türk usağı çox səs-küy salmasın deyə, Xaçatur usağın anasının kəsilmiş döşünü onun ağzına soxdu. Daha sonra bu usağın başından, sinəsindən və qarnından dərisini soydum. Saata baxdım, türk usağı yeddi dəqiqə sonra qan itirərək dünyasını dəyişdi. Ruhum xalqımın bir faizinin belə qisasını aldığı üçün sevincdən qürürlanırdı. Xaçatur daha sonra ölmüş türk uşağının cəsədini hissə-hissə doğradı və biz bu hərəkəti üç türk usağına da tətbiq elədik. Mən bir erməni vətənsevər kimi öz vəzifəmi yerinə yetirdim".
Mkrtıçyan familiyalı erməni Qarabağın daş heykəlləri və monastırlarına həsr etdiyi kitabında yazır ki, Azıx mağarasında olub və daşdan heykəllər görüb. Guya “Azıx” erməni sözü olub, üzüm deməkdir. O daha uzağa gedərək bunu da deyib: – Ermənilər Avropada xristian memarlığının əsasını qoyublar.
Bu xəstəliyin ruhi-əsəb forması deyil, nədir?
Moskvada çıxan “Armyanski vestnik” qəzeti 1990-cı il 10 oktyabr nömrəsində yazıb: – Anaid Şahramanyan adlı bir erməni qadın avqust ayının 7-də öz sahəsini suvararkən səmada uçan şar ona yaxınlaşıb, oradan insanabənzər bir adam çıxıb özünü Doqquzuncu Qalaktikanın sakini kimi təqdim edərək onunla erməni dilində hal-əhval tutub və sonra da deyib: Bilirsinizmi, Şuşa erməni şəhəri olub və erməni şəhərinə çevriləcək.
Ay Doqquzuncu Qalaktikada “yaşayan” erməni, Şuşa erməni şəhərinə çevrildimi? Şuşa Azərbaycan türklərinin şəhəridir və müvəqqəti olaraq işğal altında olsa da, özümüzə qayıtdı, özü də əbədi olaraq.
Digər bir psixi xəstə M.Şaginyan iddia edib ki, “ermənilər xristian sivilizasiyasının varisləri”dir.
Böyük yazıçı Alaksandr Düma isə yazıb: Ermənilərin fikrincə guya Yer üzündə cənnət Ermənistanda olub. Bir erməni alimi daha uzağa gedərək belə deyib: Ermənilərin ayağının dəydiyi yer onun vətənidir, bu yerdən axan çay ermənicə axmalıdır, burada bitən güllər ermənicə bitməlidir, bu yerlərin bülbülü də, qarğası da, canavarı da, ilanı da ermənilərə mənsubliuğunu hiss etməlidir.
Spitakda zəlzələ zamanı Azərbaycan Ermənistana yardım göndərsə də təyyarə hava limanına enərkən vurulub, yüzə yaxın soydaşımız həlak olub. O zaman Azərbaycan Qadınlar Şurasının sədri olan yazıçı Əzizə Cəfərzadə Ermənistan Qadınlar Şurasının sədri Akopyana bu məzmunda teleqram vurub: Biz qadınlar zəlzələ nəticəsində çoxsaylı insan tələfatından dərin kədərimizi bildiririk, zərərçəkənlərin hamısına başsağlığı veririk.
Bakıdakı 20 Yanvar faciəsindən sonra Ermənistan Qadınlar Şurası cavab qaytarıb: – Sizi matəm günü münasibəti ilə təbrik edirik, sizə bundan sonra da ağır matəmlər arzulayırıq. Sizin Allah sizin hamınızı məhv edəcək.
Bəs bu nədir, psixi xəstə olan bir erməninin sayıqlaması deyilmi?
Ermənistanın sabiq prezidenti, Xocalıda baş verən qətliamların fəal iştirakçısı Serj Sarkisyanın britaniyalı jurnalist Tomas de Vaala müsahibəsi Xocalıda baş verən soyqırımın etirafı baxımından diqqət çəkir.
Sarkisyan müsahibədə Xocalıdakı soyqırımın əvvəlcədən, düşünülmüş akt olduğunu və bu soyqırımda Rusiyanın 366-cı motoatıcı alayının iştirakını birbaşa etiraf edir:
“Xocalıya qədər azərbaycanlılar bizimlə sadəcə zarafat etdiklərini düşünürdülər. Azərbaycanlılar elə bilirdilər ki, ermənilər dinc əhaliyə əl qaldırmazlar. Bütün bu düşüncələri dəyişmək lazım idi. Belə də oldu”.
Ruhi xəstəliyin sosial neqativinizminə bundan parlaq nümunə ola bilməz, ruhi xəstə məhz belə cavab verə bilərdi.
İsveçrə şərqşünası Adam Mets yazıb ki, ermənilər ağdərili, zəncilərsə qaradərili qulların ən pisidir, onlar ancaq dəyənək və qorxu altında yaxşı işləyirlər.
“Erməni xəstəliyi”nin yaşı əsrlərlə ölçülsə də bu xəstəliyin etnologiyasında, patogenizində çox şeylər öyrənilməmiş qalıb. Erməni əli bunun da tədqiqinə mane olub. Ermənilər və xaricdəki erməni təşkilatları dəfələrlə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına etirazlarını bildirib, “erməni xəstəliyi”nin xəstəliklər təsnifatından çıxarılmasını tələb ediblər.
Qulu KƏNGƏRLİ,
XQ-nin Türküstan müxbiri
Daşkənd
