Son illər dünyamızda hərbi cinayətkarlığın ən qorxunc forma və vasitələrindən biri olan mina terrorunun genişlənməsi müşahidə olunur. Yüngül uşaq səndəli ilə ağır əsgər çəkməsi arasında heç bir fərq qoymayan minanın ən təhlükəli xüsusiyyəti, onun insana nəfəs qədər yaxın olmasına baxmayaraq gözə görünməməsi, öz varlığını son ana qədər hiss etdirməməsidir.
Minanı təhlükəli edən daha bir məqam onun nəinki illər, hətta on illər ərzində belə öz ölümcül funksiyasını qoruyub saxlaması, torpaq altında səssiz-səmirsiz öz qurbanını gözləməsidir. Məhz bu xüsusiyyətinə görə mina terroru separatçılar, işğalçı qüvvələr tərəfindən geniş istifadə olunmaqdadır.
Bugünlərdə Ukraynanın “Fokus” nəşri Ermənistanın Azərbaycana, Rusiyanın isə Ukraynaya qarşı həyata keçirdiyi geniş mina terroru ilə bağlı maraqlı yazı dərc edib. Məqalədə mina terrorundan sadəcə hərbçilərin deyil, mülki insanların, eyni zamanda, uşaqların da ciddi ziyan gördüyü, minlərlə insanın öz həyatını itirdiyi, yaxud şikəst olduğu vurğulanır. Nəşrin verdiyi məlumata görə, Ukrayna və Qarabağda mina təhlükəsi problemi 424 nəfərin həyatına son qoyub ki, onların bir qismi uşaqlardır. “Fokus” 2022-ci ilin iyun ayında yazırdı: “Bundan, demək olar, bir il əvvəl – 2021-ci ilin iyun ayında Azərbaycanın Kəlbəcər rayonunun kəndlərindən birində yaşayan 11 yaşlı Qismət Bayramov valideynlərinin itkin düşən atlarını axtarmaq üçün evdən çıxıb. O, fermer ailəsində böyüdüyünə görə bu iş onun üçün yeni deyildi. Amma bu dəfə oğlan evə qayıtmadı. Onu, demək olar, üç aya yaxın axtardılar. Sentyabrın sonlarında istehkamçılar kənddən çox da uzaq olmayan dağlıq ərazidən Qismətin meyitinin qalıqlarını tapdılar”.
Məqalədə Azərbaycanın mina terroruna qarşı apardığı mübarizədən də ətraflı bəhs olunub.
Gizli “ölüm tələsi”
Minalar piyada və tank hücumlarına qarşı effektiv mübarizə vasitəsi kimi uzun illərdir ki, mövcud olsa da, onların yaşayış məntəqələrində, yaxud bu məntəqələrin ətrafında basdırılması yolverilməzdir. Bu, mülki insanları böyük təhlükə ilə üz-üzə qoymaq, onların həyatına şüurlu şəkildə qəsd etmək deməkdir. Müasir müharibələrin təhlili göstərir ki, bu üsuldan, yəni minaların yaşayış yerləri və onların ətrafında basdırılması taktikasından açıq döyüş meydanında uğur qazana bilməyən, öz gücünə, mübarizə əzminə güvənməyən işğalçı qüvvələr istifadə edirlər. Bu baxımdan mina terrorunu qorxaqların uğur axtarışı kimi də dəyərləndirmək mümkündür. Hərb meydanında, üz-üzə döyüşlərdə qələbə qazana bilməyən bu qüvvələr qarşı tərəfi zəiflətmək, cəmiyyətdə xof mühiti yaratmaq, döyüşən ordunu sosial bazadan məhrum etmək məqsədi ilə bu cür qeyri-insani vasitələrə əl atır.
Maya dəyərinin aşağı olması, istehsalının asanlığı “ucuz ölüm” sayılan minaların geniş istehsalına şərait yaradır ki, bu da onun kütləvi şəkildə istehsalını stimullaşdırır. Ermənistanın 30 il ərzində vaxtilə işğalda saxladığı Azərbaycan torpaqlarında yüz minlərlə mina basdırması, hətta post-müharibə dönəmində belə mina terrorundan əl çəkməməsi İrəvanın sadəcə hərbçilərimizə qarşı deyil, bütün Azərbaycan xalqına, onun hər bir fərdinə qarşı mübarizə apardığını göstərir. Bu baxımdan Rusiyanın Ukraynada həyata keçirdiyi mina terroru da insanlığa qarşı cinayət kimi qınanmalı və nifrətlə qarşılanmalıdır.
Qarabağdakı mina terroru Ukraynada təkrarlanır
Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin rəsmisi Ruslan Berequlya bu ilin aprel ayında Ukraynada müharibə başlayandan bəri 6-sı uşaq olmaqla toplam 124 nəfərin mina partlayışı nəticəsində həlak olduğunu bildirmişdi. Açıqlamada mina partlayışları nəticəsində 33-ü uşaq olmaqla 286 nəfərin də yaralandığı qeyd olunub.
Maraqlıdır, Ermənistanın Qarabağ və ətraf rayonlarda həyata keçirdiyi mina terrorunun Ukraynada təkrarlanmasına səbəb nədir? Necə ola bilir ki, bütün dünyanın gözü önündə Azərbaycanda çox sayda can alan mina terroru qısa müddət sonra Ukraynada da insanların həyatına son qoymaqda davam edir? Buna səbəb, şübhəsiz, mina terroruna qarşı beynəlxalq birliyin birgə mübarizəsinin olmamasıdır. Məhz birgə mübarizənin yoxluğu mina terrorunun inkişafına, onun müxtəlif zamanlarda və məkanlarda yenidən baş qaldırmasına səbəb olur.
Xatırladaq ki, Prezident İlham Əliyev çıxışlarında dəfələrlə Ermənistanın mina terroruna toxunub, bu terrora qarşı birgə mübarizənin vacibliyini qeyd edib. Ancaq təəssüflər olsun ki, Azərbaycan bu gün də Ermənistanın mina terroruna qarşı təkbaşına mübarizə aparmaqdadır. İndiyədək ölkəmizin erməni terroruna qarşı birgə mübarizə çağırışlarına əməli cavab verilməyib. Və nə qədər ki, bu təhlükəyə qarşı qlobal mübarizə yoxdur, mina terroru can almaqda davam edəcək, minlərlə ailənin faciəsinə çevriləcək.
Seymur ƏLİYEV
