Qarabağın tacı, ölkəmizin mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhəri iyulun 20-22-də ikinci dəfə Qlobal Media Forumuna evsahibliyi etdi. “Yalan məlumatların ifşası: Dezinformasiyaya qarşı mübarizə” mövzusunda keçirilən foruma 50-yə yaxın ölkədən 150-dən çox xarici qonaq, o cümlədən 30-dək ölkənin informasiya agentliyi, 3 beynəlxalq təşkilat və 82 media qurumu qatılmışdı. İştirakçılar üçün birgə müzakirə və hərəkət platforması rolunu oynayan forumda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin çıxışı ölkəmizdə və dünyada böyük rezonans doğurdu. Dünyanın aparıcı media orqanları dövlətimizin başçısının çıxışı zamanı dünyaya mühüm mesajlar ünvanlandığını vurğulayırlar. “Cənubi Qafqaz” politoloqlar klubunun rəhbəri, iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktoru, siyasi şərhçi İlqar Vəlizadə “XQ”yə müsahibəsində forumun əhəmiyyəti barədə danışarkən dedi:

– Artıq ənənə halını almış Şuşa Qlobal Me­dia Forumu bir daha göstərdi ki, Azərbaycan Respublikası müstəqil xarici və daxili siyasət yürütmək yolu ilə dönmədən irəliləyir. Ölkəmiz heç bir halda bu yoldan dönmək niyyətində deyil. Baxmayaraq ki, bu, çox keşməkeşli yol­dur. Biz belə bir istiqamət götürdüyümüz üçün zaman-zaman çox ağır sınaqlara, əsassız hü­cumlara, olmazın böhtanlara məruz qalmışıq. Təəssüf ki, bu sınaqlar, bu əsassız hücumlar və böhtanlar indi də davam edir. Çünki qlobal güclər özlərinin siyasi oyunlarını davam etdi­rirlər. Onlar bu siyasi oyunlara nisbətən kiçik dövlətləri cəlb etmək niyyətindədirlər.

Prezident İlham Əliyevin forumdakı çıxışı göstərdi ki, Azərbaycanı hələ də qlobal güclə­rin obyektinə çevirmək niyyətləri qalmaqdadır və bunun üçün cəhdlər var. Cənab Prezident xarici media nümayəndələrinin suallarını ca­vablandırarkən bir çox məsələlərə münasibət bildirmiş və demişdir ki, qlobal arenada Azər­baycanın xüsusi rolu var. Həmin qlobal arena isə yenə də müxtəlif güclərin döyüş meydan­çasına çevrilib. Ölkəmiz heç bir qarşıdurmada, çəkişmədə iştirak etmir və gələcəkdə də belə bir niyyəti yoxdur. Digər tərəfdən Azərbaycan Qlobal Cənub və Qlobal Şimal arasında körpü rolunu oynamaq niyyətindədir. Bununla bağlı indiyədək əməli addımlar atılıb. Azərbaycan həm Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi dövrün­də müəyyən təşəbbüslərlə çıxış edib. Həmin təşəbbüslər Qoşulmama Hərəkatının institusi­onallaşmasına kömək edib. Cənab Prezidentin qeyd etdiyi kimi, bizim üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, dörd il ərzində Qoşulmama Hərə­katına sədrlik etmişik. 120 ölkənin iştirakı ilə orada yekdil şəkildə sədr seçilmişdik və sədrlik müddətimiz də uzadılıb. Sədrliyimiz dövründə biz böyük nüfuz qazanmışıq.

Digər tərəfdən, qeyd etmək lazımdır ki, bundan sonrakı dövrdə həmin proseslər, yəni, Qlobal Cənubla əlaqələr genişlənəcəkdir. Cə­nab Prezident bildirdi ki, Azərbaycan Afrika İtti­faqı ilə sıx əlaqələr qurur. Bəzi kolonial ölkələ­rin siyasi partiyaları, ictimai-siyası hərəkatları ilə əlaqələr yaradır və bu əlaqələr öz bəhrə­sini verir. Azərbaycan kolonial ölkələrin, daha çox Fransanın müstəmləkəsi olan adaların müstəqilliyi ilə bağlı aparılan mübarizədə on­lara yenə də institusionallaşdırma prosesində kömək göstərir. Bu da öz növbəsində həmin ölkələrdə gedən müsbət proseslərin xarakteri­ni dönməz edir.

Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan ha­zırda COP29-un keçirilməsinə hazırlaşır. Bu mötəbər tədbirin yüksək səviyyədə həyata keçirilməsi istiqamətində konkret işlər görülür. Ölkəmiz COP29 çərçivəsində bir çox ada döv­lətlərinin problemlərini qaldırmaq istəyir. Yeri gəlmişkən, həmin ada dövlətləri Qlobal Cənu­bun tərkib hissəsidir. Lakin onların səsi, onların problemləri eşidilmir.

– Sizcə, bunun səbəbi nədir?

– Çünki qlobal səhnədə, adətən, böyük güclərin səsi eşidilir. Bu da öz-özlüyündə təəs­süf hissi doğurur. Bu məsələdə Azərbaycanın təşəbbüsü inkişaf edən ölkələrə dəstək göstə­rilməsi üçün müəyyən fond yaradılmasından ibarətdir. Həmin fond çərçivəsində göstərilə­cək dəstək qlobal istiləşmənin mənfi təsirini inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün minimuma endirməlidir. Qlobal istiləşmə Arktika və An­tarktikada buzların əriməsinə gətirib çıxarır ki, bu da öz növbəsində dünya okeanının səviy­yəsini qaldırır və kiçik ada ölkələri su altında qala bilər. Bu, böyük fəlakət deməkdir. Lakin biz dünya mediasında gedən yazılara, aparılan müzakirələrə baxdıqda, bu mövzunun ən axı­rıncı yerlərdən birini tutduğunu görərik.

Böyük güclər daha çox öz problemlərindən danışır, öz problemlərini həll etmək niyyətin­də olduqlarını gizlətmirlər. Kiçik ölkələrin, o cümlədən, kiçik ada ölkələrinin qayğısına qa­lan yoxdur. Əslində, kiçik ölkələrin problemləri böyük ölkələri maraqlandırmır. Azərbaycan isə bu missiyanı öz üzərinə götürüb. Yeri gəlmiş­kən, ölkəmiz Qoşulmama Hərəkatına sədrlik edərkən yenə də ərazi və əhalicə kiçik, daha az inkişaf etmiş ölkələrin problemlərini həll etməyə çalışırdı. Koronavirus pandemiyası dövründə peyvənd millətçiliyi, yəni peyvənd­lərin çatışmazlığı fonunda Azərbaycan həmin ölkələrə vaksinlər göndərirdi. Həmçinin, on­lara digər yardımlar edirdi. Azərbaycan digər ölkələri də kiçik ada ölkələrinə yardımlar üçün səfərbər edirdi. Bu da öz növbəsində 44 gün­lük Vətən müharibəsi dövründə həmin ölkələr tərəfindən Azərbaycana böyük dəstəyin veril­məsinə gətirib çıxarmışdı. Bu nümunə göstərir ki, inkişaf etməkdə olan ölkələr öz-özlüyündə böyük siyasi və iqtisadi potensiala malik olan dövlətlərdir. Ancaq bu potensialdan kifayət qə­dər effektiv istifadə olunmur. Azərbaycan ilk ölkələrdən biridir ki, öz nümunəsində inkişaf etməkdə olan dövlətlərin səylərini səfərbər et­məklə böyük güclərin qarşısına qüvvə qoyma­ğın mümkünlüyünü nümayiş etdirdi.

– Rəsmi Bakının yürütdüyü xarici si­yasət kursunun ölkəmizi müxtəlif katak­lizmlərdən qoruduğunu hər kəs etiraf edir. Ölkəmiz böyük güclər arasında gedən qarşıdurmaların tərəfi deyil. Əksinə, son illərdə beynəlxalq aləmdə dostlarımızın və tərəfdaşlarımızın sayı artıb. Forumda bu is­tiqamətdə səslənən fikirlərlə bağlı mövqe­yini bilmək maraqlı olardı...

– Bizim niyyətimiz kiminləsə qarşıdurmaya getmək və hansısa münaqişədə iştirak etmək deyil. Cənab Prezident çıxışında qeyd etdi ki, Azərbaycan həm Rusiya, həm də ABŞ-la normal münasibətlər saxlamaq niyyətindədir. Rusiya ilə münasibətlər nümunəvidir. Bax­mayaraq ki, hazırda bir çox ölkələrlə Rusiya arasında münasibətlərdə müəyyən böhran ya­şanır. Azərbaycanın apardığı siyasət göstərir ki, hətta, Rusiya ilə belə normal münasibətlər qurmaq mümkündür. Sadəcə olaraq, burada siyasi uzaqgörənlik lazımdır. Təəssüflər olsun ki, bir çox hallarda, bəzi ölkələrdə siyasi lider­lər uzaqgörənlik nümayiş etdirmirlər. Yaxud, etdirmək bacarığına malik deyillər. Son nəti­cədə isə böhranlı vəziyyət yaranır. Eyni sözü Türkiyənin yürütdüyü siyasət barədə də demək olar. Nə üçün Rusiya ilə Türkiyə, yaxud digər ölkələrlə şimal qonşumuz arasında böhranlı vəziyyət yaranmır? Çünki onlar öz imkanlarını və Rusiyanın imkanlarını adekvat qiymətlən­dirərək, normal şəkildə münasibət qura bilirlər.

Digər tərəfdən, dünya siyasətində ikili stan­dartlar mövcuddur ki, bu da yolverilməz bir haldır. İkili standartlar bəzi ölkələri nüfuzdan salır, onların xarici siyasətinin, necə deyərlər, faydalılıq əmsalını aşağı endirir və son nəti­cədə onlar öz reytinqlərini itirirlər. Yaxşı, onlar itirilmiş nüfuzlarını necə bərpa etmək niyyətin­dədirlər?! Əlbəttə ki, hərb, güc, kiməsə, nə­yisə diktə etmək yolu ilə bunu etmək istəyirlər. Təəssüflər olsun ki, Azərbaycan bu praktika ilə uzun illərdir ki, üzləşib. Bəzi siyasi dairələr, bəzi siyasi güclər bizə nəyisə diktə etmək istə­yirlər. Bunu kütləvi informasiya vasitələrindən istifadə etmək yolu ilə edirlər. Özü də bu pro­sesdə aparıcı media vasitələrindən yararlanır­lar. Ancaq bu, alınmır. Çünki Azərbaycanda bu cəhdlərə qarşı artıq immunitet yaranıb. Eyni zamanda, ölkəmizin xaricdən kifayət qədər dəstəyi var. Bizə dost, müttəfiq, qardaş ölkələr mövcuddur. Bu mənada Türkiyəni, Türk Döv­lətləri Təşkilatına üzv digər ölkələri, Pakistanı xüsusi qeyd etmək lazımdır. Bizim Avropada da tərəfdaşlarımız az deyil. Prezident İlham Əliyev forumdakı çıxışında bu məqamlara da toxundu. Bütün bu məqamları nəzərə almaq­la ölkəmizə edilən əsassız hücumlar nəticəsiz qalır. Amma onlar yenə öz cəhdlərini davam etdirirlər. Əlbəttə, bu da yolverilməzdir. Çünki bir tərəfdən söz azadlığından danışan ölkələr digər tərəfdən çirkin kampaniyalar aparmaqla həm özlərini, həm də öz media orqanlarını nü­fuzdan salırlar. Son nəticə etibarilə heç nəyə nail ola bilmirlər.

– Yeri gəlmişkən, Ermənistan rəhbərliyi son vaxtlar sülhdənqaçma istiqamətində bir sıra addımlar atır. Ölkənin əvvəlki rejim­lərinə xas olan addımların Paşinyan iqtida­rı tərəfindən təkrarlanması İrəvana nə vəd edir?

– Cənab Prezident Ermənistan–Azərbay­can münasibətləri barədə də ətraflı danışdı. Burada da yenə kənar qüvvələrin təsiri ilə Ermənistan təzadlı addımlar atır. Təəssüf ki, İrəvan son vaxtlar əsas məsələlər üzrə kons­truktiv danışıqlar aparmaqdan yayınır. Bu da ondan xəbər verir ki, ölkə müstəqil olmadıqca, digər ölkələrin, böyük güclərin diktəsi ilə otu­rub-durduqca o heç vaxt sülh və sabitliyə nail ola, davamlı inkişafı təmin edə bilməyəcək.

Səxavət HƏMİD
XQ