Prezident İlham Əliyevin iyunun 6-da Ümumdünya Ticarət Təşkilatının (ÜTT) baş direktoru Nqozi Okonyo-İvealanı ilə görüşündə ölkəmizin iqtisadi uğurları, habelə Azərbaycanın bu quruma daxilolma prosesi ilə bağlı fikir mübadiləsi aparılıb. Elə həmin gün iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun ÜTT-in baş direktoru ilə görüşündə də ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişaf məqsədləri, iqti­sadi sferada həyata keçirilən islahatlar, əldə olunan nəticələr, əlverişli işgüzar mühit və investorlar üçün yaradılan imkanlar barədə ətraflı məlumat verilib, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığın genişləndirilməsinə yönəldilən önəm diqqətə çatdırılıb. Azərbaycanla təşkilat arasında əlaqələrin inkişafı, o cümlə­dən ÜTT-yə üzvlüklə bağlı görülən işlərin əhəmiyyəti vurğulanıb.

Görüşdə, eyni zamanda, Azərbayca­nın ÜTT-yə daxilolma prosesi ilə bağlı fikir mübadiləsi aparılıb. Ölkəmizdə iqti­sadiyyatın şaxələndirilməsi istiqamətində görülən işlər, regional və qlobal tərəf­daşlarla qurulmuş sıx ticarət əlaqələri və investisiyaların aktiv təşviqi, COP29 çər­çivəsində tərəfdaşlıq imkanları müzakirə olunub.

Ümumdünya Ticarət Təşkilatının (ÜTT) əsas məqsədi beynəlxalq ticarətin maksimum dərəcədə liberallaşdırılması və onun möhkəm əsaslarının yaradıl­ması, bununla da iqtisadi inkişafın artı­rılmasıhabelə insanların həyat səviyyə­sinin yaxşılaşdırılmasıdır. Təşkilatın əsas vəzifəsi çoxtərəfli ticarət danışıqlarının Uruqvay Raundu (1986-1994) nəticəsin­də formalaşan Sazişlər Paketi əsasında üzv ölkələr arasında iqtisadi-ticari müna­sibətlərin tənzimlənməsidir.

Azərbaycanın ÜTT-yə üzvolma niy­yətini əks etdirən müraciəti 1997-ci ildə bu təşkilatın katibliyinə təqdim edilib və həmin il iyulun 16-da ölkəmiz üzrə qu­rumda İşçi Qrup yaradılıb. Respubli­kamızın ÜTT-yə üzvlüyü ilə bağlı indiyə­dək çoxtərəfli danışıqlar qeyd edilən İşçi Qrup çərçivəsində aparılıb. 

Azərbaycanın sözügedən təşkilata üzvlüyü prosesi çərçivəsində üzv dövlət­lərlə mallar və xidmətlər üzrə danışıqla­rın, həmçinin ÜTT Katibliyinin ekspertləri ilə bir sıra mövzular üzrə texniki məs­ləhətləşmələrin keçirilməsi məqsədilə ölkəmizin nümayəndə heyəti 2023-cü il dekabrın 18-22-də İsveçrə Konfede­rasiyasının Cenevrə şəhərində səfərdə olub, Səudiyyə Ərəbistanı ilə xidmətlər, Şri-Lanka ilə mallar, Rusiya Federasiya­sı ilə mallar və xidmətlər üzrə danışıqlar keçirilib, ÜTT Katibliyinin ekspertləri ilə investisiya fəaliyyətinin asanlaşdırılma­sı, balıqçılıq subsidiyaları sazişləri və s. üzrə müzakirələr aparılıb. 

Azərbaycan Prezidenti Ilham Əliye­vin 2 avqust 2006-cı il tarixli sərəncamı ilə təsdiqlənən “Tədbirlər Planı”nda 39 normativ-hüquqi sənədin ÜTT tələblə­rinə uyğunlaşdırılması nəzərdə tutulub. Bu istiqamətdə “Bitki karantini haqqında” və “Bitki mühafizəsi haqqında” qanunlar qüvvədən düşüb və 18 normativ-hüquqi sənəd qəbul edilib. 10 sənədin isə layihə­si hazırlanaraq aidiyyəti orqanlarla razı­laşdırılıb, həmçinin “Standartlaşdırma haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2019-cu il 17 may tarixli Qanunu , “Tex­niki tənzimləmə haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2019-cu il 30 sentyabr tarixli Qanunu və “Qida təhlükəsizliyi haqında” Azərbaycan Respublikasının 2022-ci il 5 may tarixli Qanunu qəbul edi­lib. Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 8 dekabr tarixli Qanunu ilə təsdiqlənən Azərbaycan Respublikasının Rəqabət Məcəlləsi qəbul olunub. Bundan başqa 10 layihənin hazırlanması nəzərdə tutu­lub.

ÜTT-yə üzvolma prosesinin sürətlən­dirilməsi məqsədilə Nazirlər Kabinetinin 22 avqust 2003-cü il tarixli sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının ÜTT-yə üzv olmasına hazırlıq işləri üzrə Komissiya yaradılib. Nazirlər Kabinetinin 27 dekabr 2019-cu il tarixli sərəncamı ilə aidiyyəti nazirliklərin nazir müavinləri, dövlət ko­mitə və agentliklərinin rəhbər işçilərindən ibarət komissiyanın yeni tərkibi təsdiq edilib. 

Ölkəmizdə ÜTT-yə üzvlük prosesi ilə bağlı cəmiyyətin məlumatlandırılma­sı və maarifləndirilməsinə xüsusi önəm verilir. Bu istiqamətdə İqtisadiyyat Na­zirliyinin və müxtəlif dövlət qurumlarının nümayəndələrinin iştirakı ilə ÜTT-yə həsr olunmuş dəyirmi masalar təşkil olunub, ÜTT haqqında broşürlər çap olunaraq universitetlər, kitabxanalar, iş adamları və qeyri-hökumət təşkilatlarına paylanıb. Bununla yanaşı, www.wto.az saytı yara­dılıb və ən zəruri məlumatların mütəmadi olaraq həmin saytda yerləşdirilməsi təmin edilib. Həmçinin, GATS sorğu mərkəzi yaradılıb və buna aid qanunvericilik ba­zası wto.az saytında təqdim olunub.

Maarifləndirmə tədbirləri kimi müxtəlif layihələr çərçivəsində beynəlxalq eks­pertlər tərəfindən araşdırmalar aparılıb, sahibkarlar üçün seminarlar təşkil olu­nub. Eyni zamanda, Azərbaycan Hö­kumətinə ticarət qanunvericiliyinin ÜTT qaydalarına uyğunlaşdırılması, bu təşki­lata üzvlüklə bağlı çoxtərəfli və ikitərəfli danışıqlarda Azərbaycan Respublika­sı adından danışıqlar aparan şəxslərə dəstək verilməsi və qurum ilə bağlı icti­mai məlumatlılığın artırılması məqsədilə Avropa İttfaqı (Aİ) tərəfindən maliyyələş­dirilən və benefisiarı İqtisadiyyat Nazirliyi olan “ÜTT-yə üzvlük danışıqlarında İqti­sadiyyat Nazirliyinin Ticarət siyasəti və ÜTT şöbəsinə dəstək və potensialın güc­ləndirilməsi” layihəsi həyata keçirilib. La­yihədə 2018-2020-ci illər əhatə olunub. 

Azərbaycanın ÜTT-yə üzvlüyü ilə əlaqədar mütəmadi olaraq təhlillər apa­rılıb və nəticəsi aidiyyəti dövlət qurumla­rına təqdim edilib. Belə ki, Aİ-nin maliy­yələşdirdiyi ÜTT-yə üzvlüklə bağlı dəstək layihəsi çərçivəsində bir sıra ÜTT üzvlə­rinin götürdüyü öhdəliklər üzrə apardığı islahatlara dair təhlil sənədləri hazırlanıb. 2021-ci il ərzində həyata keçirilən Asiya İnkişaf Bankının maliyyələşdirdiyi layihə çərçivəsində isə Azərbaycanın ÜTT-yə üzvlüyünün təsirlərinin qiymətləndirilmə­si ilə bağlı hesabat hazırlanaraq aidiyyəti dövlət qurumlarının iştirakı ilə müzakirəsi keçirilib.