Yüksək iqtisadi artıma və müasir keyfiyyətə keçid

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 22 iyul 2022-ci il tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilən “Azər­baycan Respublikasının 2022–2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inki­şaf Strategiyası”nda növbəti 5 ildə yeni inkişaf modelinin ölkəmizdə əsaslı keyfiyyət dəyişikliyi yarada­cağı nəzərdə tutulur.

Bu mərhələdə yüksək, dayanıqlı, inklüziv iqtisadi artım templərini bərpa et­məklə, hər bir vətəndaşın sabit təminat­lı həyat səviyyəsinə nail olmaq qarşıya başlıca vəzifə kimi qoyulur. Həmçinin bu zaman başlıca vektor artımının səviyyə­sindən çox, onun keyfiyyətinə əsaslanı­lacağı bildirilir. 

Sənəddə strateji dövrdə yeni artım modelinin özəl təşəbbüslərə, keyfiyyətli və sağlam insan kapitalına söykənəcəyi, dayanıqlı, inklüziv inkişafı gerçəkləşdirən özəl təşəbbüslər və rəqabətqabiliyyət­li açıq iqtisadiyyat modeli müasirləşmə strategiyasının əsas qüvvəsi olacağı diqqətə çatdırılır. 

Strategiyada, eyni zamanda, bütün bunlarla yanaşı, rəqabətliliyin ölkədə adambaşına düşən milli gəlirin uzunmüd­dətli dövrdə sabit artmasına və insan­ların həyat standartının yüksəldilməsinə imkan yaradacağı, iqtisadiyyatın rəqa­bətliliyi əsas təməl olan məhsuldarlığın dərinləşəcəyi əminliyi ifadə edilir, mühüm vəzifələr kimi önə çəkilir. 

Bu strateji dövrdə özəl və məhsuldar investisiyalar, keyfiyyətli institutlar, müa­sir bilik və bacarıqlara malik insan kapi­talı, sağlam cəmiyyət, innovasiya və yeni texnologiyalar, həmçinin makroiqtisadi sabitlik sayəsində yüksək məhsuldarlığa nail olunacağı inamı xatırladılır. 

Yeri gəlmişkən, Prezident İlham Əliyevin 4 avqust 2023-cü il tarixli sərən­camı ilə sözügedən Strategiyada bir sıra dəyişikliklər edilib. İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin Monitorinq və qiymətləndirmə şöbəsinin Sosial-iqtisadi proqramların monitorinqi sektorunun müdiri Təranə Salıfovanın bu dəyişiklikdən irəli gələn məsələlərlə bağlı redaksiyamıza daxil olan şərhində deyilir: 

“Azərbaycan Respublikasının 2022–2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Stra­tegiyası”nda edilən dəyişikliklərə əsasən, davamlı və yüksək iqtisadi artımın təmin olunmasına xidmət göstərən dəyişikliyə əsasən, adıçəkilən strategiyanın “Daya­nıqlı artan rəqabətqabiliyyətli iqtisadiyyat üzrə strateji çərçivə” bəndi üzrə 2026-cı ilin sonuna ümumi dövlət borcunun ÜDM-də payının 30 faiz, o cümlədən xa­rici dövlət borcunun 10 milyard ABŞ dol­larını üstələməməsi hədəflənir. 

Dəyişiklikdən əvvəl müvafiq göstə­ricilər ümumi dövlət borcunun ÜDM-də payının 20 faiz, o cümlədən xarici dövlət borcunun ÜDM-də payının isə 10 faiz ət­rafında saxlanması nəzərdə tutulmuşdu. Prezident İlham Əliyevin 11 iyul 2023-cü il tarixində keçirilmiş cari ilin ilk altı ayının sosial-iqtisadi yekunlarına həsr olunmuş müşavirədə də qeyd etdiyi kimi, ötən dövr ərzində qoyulmuş hədəfə nail olu­nub, xarici dövlət borcumuz 6,7 milyard dollar təşkil etməklə ÜDM-in təxminən 10 faizini təşkil edib. 

Müvafiq dəyişikliklərdən irəli gələrək 2023-cü ilin II yarımili üzrə strategiyada nəzərdə tutulmuş tədbirlərin nəticə indi­katorlarının illər üzrə bölgüsünü müəyyən edən İndikator cədvəli yenidən nəzərdən keçirilməklə aralıq və yekun nəticə indi­katorlarında da müvafiq dəyişikliklər öz əksini tapacaq.

Yuxarıda qeyd etdiyimiz dəyişikliklər Azərbaycan Prezidentinin 2022-ci il 30 dekabr tarixli sərəncamı ilə təsdiqlənən “Azərbaycan Respublikasında dövlət borcunun idarə edilməsinə dair orta və uzun müddət üçün Strategiyanın 2022–2025-ci illər üzrə yenilənməsi çərçivə­si”ndə öz əksini tapıb.

Bununla yanaşı, Çərçivə sənədin­də bir sıra əlavə dəyişikliklər də edilib. Belə ki, xarici dövlət borcunun qaytarıl­ması ilə yanaşı, ölkənin sosial-iqtisadi inkişaf templərinə əlavə təkan verilmə­si məqsədlərindən irəli gələrək prioritet sahələrdə investisiya layihələrinin maliy­yələşdirilməsi üçün 5 milyard ABŞ dolla­rınadək xarici borcun cəlb edilə biləcəyi qeyd olunub. Bu səbəbdən xarici dövlət borcunun ÜDM-yə nisbəti göstəricisi (10 faiz) xarici dövlət borcunun nominal ifa­dədə təsbit olunan yuxarı hədd göstərici­si (10 milyard ABŞ dolları) ilə əvəzlənib. 

Yeni dəyişikliyə əsasən, 2025-ci ilin sonuna xarici dövlət borcunun 7,1 milyard ABŞ dolları məbləğində, yəni ÜDM-in 10,7 faizi həcmində olması göz­lənir. Bununla belə, mövcud xarici dövlət borcunun qaytarılması, eləcə də ölkənin sosial-iqtisadi inkişaf templərinə əlavə tə­kan verilməsi məqsədilə prioritet sahələr­də investisiya layihələrinin maliyyələş­dirilməsi səbəbindən bu göstəricilərin dəyişəcəyi də istisna edilmir.

“Xalq qəzeti”