Ukrayna ilə ABŞ arasında faydalı qazıntılar üzrə saziş hazırkı formada qeyri-bərabərdir. Ona görə də ölkəmiz onu imzalaya bilmir.
Bunu Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski mətbuat konfransında jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən deyib.
"Bu razılaşma haqqında danışarkən... Hər şey bizim Qələbə Planımızla başladı, bu planda Rusiyanın ərazilərimizi ələ keçirdiyinə inanırıq və biz bütün bunları Rusiya Federasiyasının işğalçı qüvvələrindən, eləcə də onların Şimali Koreya və İrandan olan müttəfiqlərindən qorumalıyıq... Razılaşmada bütün bunlar qorunmalıdır və Ukrayna üçün təhlükəsizlik təminatlarına ehtiyacımız var. Bizdən soruşurlar: “Siz nəyə hazırsınız?” Cavab veririk: “Gəlin, faydalı qazıntılardan danışaq, neftdən danışaq, qazdan danışaq. Siz hasil edirsiniz, biz də paylaşırıq. Prioritetiniz var, siz bir nömrəlisiniz, amma düşməni dayandırmaq və bizim üçün ədaləti bərpa etmək üçün hər şeyi edin, bu müharibəni bitirin. Putini dayandırın." Təxminən hekayə budur",- Ukrayna prezidenti vurğulayıb.
Zelenski ABŞ-la Ukraynanı düşməndən qorumağa kömək edə biləcək yardım paketlərinin müzakirə edildiyini bildirib.
"Bura həm də çəkindirmə paketi, silahlar, hava hücumundan müdafiə və s. daxildir. Mən vurğulamaq istəyirəm ki, bu, hərtərəfli təklif idi, çünki Ukrayna ordusunu gücləndirmək və ordumuzu kadrlarla təmin etmək də daxil olmaqla, təhlükəsizlik zəmanətlərinə ehtiyacımız var. Bütün bunlar çox zəruridir... Ukrayna səmasının 100 faiz qorunması da", - o vurğulayıb.
Prezidentin sözlərinə görə, ABŞ faydalı qazıntılar haqqında sazişin imzalanmasını təklif edərkən heç bir konkret təhlükəsizlik zəmanəti verməyib. Onun sözlərinə görə, onlar olmadan sənədi imzalamağın mənası yoxdur.
"Təhlükəsizlik təminatlarından danışsaq... Biz birinci sazişi aldıq, orada təhlükəsizlik zəmanəti yox idi. Bunda heç bir qalmaqal yoxdur, sadəcə olaraq, o, tələbi yerinə yetirmədi. Söhbət hər şeyi 50/50-yə bölməkdir. Təxminən ilk razılaşma belə görünürdü. Mən dedim ki, buna getməyəcəyəm və nazirlərin imzalamasına icazə verməyəcəyəm. Biz ABŞ-ın maliyyə naziri ilə görüşlər keçirdik. Bu, sadəcə olaraq, mümkün deyil. Qarşıda nə olduğunu anlamadan, sadəcə 50-ni 50-yə bölə bilmərik. ...Bu faizləri bilmirəm, amma nə verdiyiniz aydındır. Buna görə əvvəlcə bu razılaşma aydın deyildi",- Zelenski əlavə edib.
Ukrayna prezidenti vurğulayıb ki, sazişin ikinci formatı ABŞ-ın müavinətlər alaraq ölkəmizə yardım üçün ayrılmış bütün pulları geri almaq istədiyini açıq şəkildə göstərir.
Prezident, həmçinin bəyan edib ki, ABŞ-ın Ukraynaya yardım üçün ayırdığı iddia edilən 500 milyard dollar məbləği şişirdilib.
Bundan əlavə, prezident hesab edir ki, sazişin şərtləri hətta ABŞ-dan təhlükəsizlik zəmanətinin olmamasını nəzərə almadan da ədalətsizdir.
Bundan əlavə, Zelenski Trampın Kanada və Danimarka hökumətləri ilə münaqişəsindən danışıb. O qeyd edib ki, bu, Ukrayna üçün vacibdir.
"Kanada və Danimarkaya gəlincə. Kanadanın baş naziri Castin Trüdo sabah bizimlə olacaq. O, G7-nin sədridir. Bu, bizim üçün çox vacibdir. Bilmirəm, onlarla və ABŞ-da baş verənlərin təfərrüatlarını mənə deyəcək. Danimarkanın baş naziri Mette Frederiksenlə də tez-tez əlaqə saxlayırıq, biz çox yaxşı dostuq, o, bizə çox kömək edir. Düşünürəm ki, ABŞ nə Kanada, nə də Avropa tərəfdaşlarını itirməlidir. Hesab edirəm ki, bu, rusları siyasi təcriddən çıxarmamaq üçün fürsətdir. Mübarizə apara bilmərik, dost olmalıyıq. Bununla belə, hər bir ölkəmiz, Amerika, Danimarka, Kanada və Ukrayna - biz yenə də bir-birimizə hörmət etməli, müstəqilliyə, xalqımıza hörmət etməli və bir-birimizi bərabər saymalıyıq",- Ukrayna lideri vurğulayıb.
Zelenski ABŞ və Rusiyanın ikitərəfli münasibətlərinin olmasından narahat olmadığını da bildirib. Lakin Vaşinqton və Moskva Ukraynanın iştirakı olmadan Ukraynanın taleyini həll edə bilməz: "Ruslarla çətindir. ABŞ-ın ikitərəfli əlaqələri var. Bizim üçün ən vacibi odur ki, bizsiz nəyisə başa çatdırmaq, nə də bizə məlum olmayan şərtlərlə danışıqlar aparmaq mümkün deyil. Mənə elə gəlir ki, bizim bunu etməyə tam haqqımız var".
Zelenski bildirib ki, Ukrayna Tramp administrasiyası ilə razılaşma üzərində işləməyə davam edir.
"Hazırda bizim qrupumuz, nazirlər, şirkətlərimizin nümayəndələri, mənim ofisimin rəhbəri Uotls ilə (ABŞ-ın milli təhlükəsizlik müşaviri Maukl Uolts) və onun komandası ilə əlaqədədir. Razılaşmadan danışırlar. Hələ 500 milyard, hətta faiz də yoxdur. “Görürsünüz, biz irəliləyirik, hər şey qaydasındadır”, - deyə prezident fikrini yekunlaşdırıb.
Bundan əvvəl KİV Ukrayna ilə ABŞ arasında mineral ehtiyatlar üzrə sazişin yeni variantının əvvəlkindən daha sərt olduğunu bildirmişdi. Qeyd olunurdu ki, saziş təkcə mineral ehtiyatları deyil, həm də qaz və nefti əhatə edir.
S.ELAY
XQ
