Türkmənistan Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin İqtisadi Əməkdaşlıq Departamentinin direktoru Dimitri Biriçevskinin öz ölkəsinin Qazaxıstan və Özbəkistanla qaz ittifaqının genişləndirilməsinə icazə verən bəyanatından ciddi narahatdır. Bunu “Türkmənqaz” dövlət konserninin sədr müavini Myrad Arçayev deyib.

Xatırladaq ki, bu günlərdə həmin bəyanat bir sıra kütləvi informasiya vasitələrində yayılıb. Bu açıqlama Rusiya, Qazaxıstan və Özbəkistanın iştirakı ilə “üçlü qaz alyansı” ilə bağlı­dır. Biriçevskin sözlərinə görə, Rusiya "qaz sahəsində üçtərəfli əməkdaşlığın genişləndirilməsi imkanlarını" istisna etmir və başqa dövlətlərin də buna ma­raq göstərdiyini bildirir. 

Departament direktorunun açıqla­ması Türkmənistanın ciddi narahat­lığına səbəb olub. Bu barədə Myrad Arçayev deyib: “Cənab Biriçevskinin bəyanatı, ən azı, bir neçə sual doğu­rur. Söhbət hansı “genişlənmə imkan­larından” gedir, hansı “digər dövlətlər” onlara maraq göstərir? Prinsipcə, qaz sahəsində “üçtərəfli əməkdaşlığ”ın arxasında, nə dayanır? Rus diplomatın istifadə etdiyi ifadə bu suallara cavab vermir”. 

Arçayev öz şərhində qeyd edir ki, burada tam aydınlıq tələb olunur, çünki digər dövlətlərin, o cümlədən Türkmə­nistanın maraqlarına toxunur. O xatır­ladıb ki, Türkmənistan, Qazaxıstan, Özbəkistan və Çin uzun müddətdir ki, təbii qazın Orta Asiyadan Çin Xalq Respublikasına nəqli üzrə “açıq razı­laşdırılmış həcmlər, şərtlər, iqtisadi və texniki parametrlərlə” əməkdaşlıq edir­lər: “Boru kəmərini doldurmaq üçün başqa ölkələrdən qaz mənbələri və Çinə qaz tədarükü üçün Türkmənis­tan–Çin qaz kəməri layihəsinin iştirak­çılarının siyahısının genişləndirilməsi nəzərdə tutulmur. Türkmənistan çinli, özbək və qazax tərəfdaşları qarşısında götürdüyü öhdəliklərə ciddi əməl edir. Və qanuni olaraq qarşı tərəfdən də bunu gözləyir. O da aydındır ki, möv­cud infrastrukturdan istifadə etməklə, razılaşdırılmış və rəsmiləşdirilmiş qaz tədarükü həcmlərində və sxemlərində hər hansı dəyişiklik istisnasız olaraq bütün iştirakçılar tərəfindən əvvəlcə­dən razılaşdırılmalıdır”. 

Daha sonra Myrad Arçayev bildi­rib ki, bununla belə, Türkmənistanla bu məsələ ilə bağlı məsləhətləşmələr aparılmayıb. Bu cür yanaşma Türk­mənistan tərəfi üçün anlaşılmaz və qəbuledilməzdir və ölkəmiz tərəfindən beynəlxalq hüquq normalarına və qaz sahəsində təcrübəyə zidd hesab olu­nur.

Göründüyü kimi, Rusiyanın bu ad­dımı Türkmənistanın iqtisadi maraqla­rına ziddir və yeni gərginliyin yaranma­sına xidmət edir. O da məlum olub ki, Rusiya Federasiyasının təşəbbüsü ilə Xəzəryanı ölkələrin xarici işlər nazir­lərinin görüşü olacaq. Türkmənistanın xarici işlər naziri Rəşid Meredov görü­şün ilin sonunadək keçiriləcəyinə ümid etdiyini bildirib. O deyib: “Türkmənis­tan əmindir ki, bu gün əsas vəzifə ilk növbədə Xəzər dənizinin hüquqi statu­su haqqında Konvensiyada öz əksini tapmış əməkdaşlıq mexanizmlərindən maksimum istifadə etməkdir. Bu işin əlaqələndirilməsində əsas rol Xəzərya­nı dövlətlərin xarici işlər nazirliklərinə həvalə edilib”.

Görüşdə bəzi problemli məsələlərin müzakirəsi də nəzərdə tutulur.

P. ƏFƏNDİ, “Xalq qəzeti”