Xunta rejimi Xankəndidə yaşayan ermənilərdən öz oyunlarında “piyada” kimi istifadə edir

Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda yaşayan erməni əsilli şəxsləri girov götürən separatçı rejim onun ünvanına Bakıdan səslənən davamlı tənqidi fikirlərdən sonra özünü yeni ampluada təqdim etmək qərarına gəlib. Necə deyərlər, sudan quru çıxmağa çalışır. Rejim çirkin niyyətlərini, reinteqrasiya prosesinə mane olmaq cəhdlərini artıq başqa formada reallaşdırmağa çalışır. Onlar sadə insanları qabağa verərək Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinə doğru yürüş təşkil etməyi planlaşdırırlar.

Azərbaycanın beynəlxalq normala­ra uyğun olaraq, aprelin 23-də Ermə­nistanla sərhəddə yaratdığı məntəqəni “qeyri-qanuni” adlandıran ünsürlər ölkə­mizin, guya, Laçın yolu boyunca insan­ların və nəqliyyat vasitələrinin sərbəst hərəkətini əngəllədiyini və onları müha­sirədə saxladığını iddia edirlər. Yürüşün təşkili üçün “Dəhlizin açılması uğrunda xalq hərəkatı” adlı qondarma qurum ya­radılıb.

“Hərəkat”ın təşəbbüs qrupunun üzvü Artur Osipyan “Armenpress”in müxbirinə deyib ki, mövcud vəziyyətdən çıxış yolunu dinc mübarizədə görürlər: “Düşdüyümüz vəziyyətdən çıxmaq üçün biz silahsız, çoxlu sayda mülki şəxslə birlikdə Həkəri körpüsünə gedə və problemləri yerindəcə həll edə, yəni danışıqlara başlaya bilərik. Bu, o demək deyil ki, biz “Artsax”ın dövlət orqanlarını rədd edirik. Çünki belə fikirlər var. Bu, səhv yanaşmadır”.

A.Osipyanın sözlərinə görə, “xalq hərəkatı”nın köməyi ilə onlar artıq qaldı­rılmış məsələləri bir daha qaldıracaqlar: “Biz göstərmək istəyirik ki, “Artsax”da hansısa cinayətkarlar hakimiyyəti ələ keçirməyib və öz iradələrini diktə et­məyə çalışmırlar. Əksinə, “xalq və hö­kumət” öz müqəddəratını təyinetmə və status məsələsində yekdildir. Bu, müstəqil xalq hərəkatıdır. Biz özümüz gedib dəhlizi (?) açmalıyıq”.

O qeyd edib ki, məqsədləri minlərlə insanın iştirak edəcəyi yürüş keçirmək və yolu açmaqdır. Çünki nə Rusiya sülhməramlıları, nə də beynəlxalq ic­timaiyyət bu məsələni həll edir. Yürüş iştirakçılarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məsələsinə toxunan Osipyan əmin olduğunu bildirib ki, onlara ilk növ­bədə Rusiya sülhməramlıları qoşulmalı, sonra isə dünyaya bunun dinc yürüş, “xalq hərəkatı” olduğu təqdim edilmə­lidir. Yürüşün vaxtına gəlincə, Osipyan tələsməyəcəklərini bildirib. Deyib ki, cəmiyyətin böyük hissəsinin buna hazır olduğunu görəndə yığıncaq keçirəcək­lər: “Artıq hazır olan insanlar bizə təzyiq edirlər ki, tələsin. Amma biz ora az say­da getməyəcəyik. Əsas odur ki, cəmiy­yətin əksəriyyətinin dəstəyini qazanaq, indi biz bu problemi həll etməliyik. Ha­zırda təşkilati işlər davam edir”.

***

Yazının girişində qeyd etdik ki, se­paratçı rejim onun ünvanına Bakıdan səslənən davamlı tənqidi fikirlərdən sonra özünü yeni formada təqdim et­məyə çalışır. Bu, havadan götürülmüş fikir deyil. Laçın yoluna doğru mülki in­sanların yürüşünün təşkil olunması, Ar­tur Osipyanın “biz göstərmək istəyirik ki, “Artsax”da hansısa cinayətkarlar haki­miyyəti ələ keçirməyib və öz iradələrini diktə etməyə çalışmırlar” deməsi bunun göstəricisidir.

Məlumdur ki, Prezident İlham Əliyev Qarabağ ermənilərinin reinteqrasiyası və onları girov götürmüş rejim başçıları barədə bir neçə dəfə öz mövqeyini açıq­layıb. Dövlət başçımız sonuncu dəfə bu məsələyə iyulun 21-də “4-cü Sənaye İnqilabı dövründə Yeni Media” mövzu­sunda Şuşa Qlobal Media Forumunun açılış mərasimində Gürcüstandan Gela Vasadzenin Qarabağın erməni əhali­sinin reinteqrasiyası ilə bağlı sualını cavablandırarkən toxunub. Qeyd edib ki, biz bu məsələ ilə bağlı öz mövqeyi­mizi dəfələrlə bəyan etmişik və maksi­mum konstruktivlik göstərmişik: “Lakin təəssüf ki, Qarabağda hakimiyyəti ələ keçirmiş xunta və özlərini gah “prezi­dent”, gah “nazirlər”, gah da “deputat­lar” adlandıranlar artıq hər kəsdə gülüş doğurur. Onlar Rusiya sülhməramlı kontingentinin müvəqqəti yerləşdiyi əra­zidə yaşayanları girov götürüblər. Biz təşəbbüs göstərdik, mən Qarabağ er­mənilərinin nümayəndələri ilə təmasla məşğul olmaq üçün xüsusi nümayəndə təyin etdim və bu təmasların qurulma­sı məqsədilə, o, Qarabağa göndərildi. Birinci görüş məhz orada, Xocalı qəsə­bəsində Rusiya sülhməramlı kontingen­tinin bazasında oldu. Bundan sonra biz Qarabağ ermənilərinin nümayəndələrini dialoqu davam etdirmək üçün Bakıya dəvət etdik. Lakin onlar imtina etdilər, həm də nümayişkaranə şəkildə. Müəy­yən vaxtdan sonra biz onları yenidən dəvət etdik. Ola bilərdi ki, hansısa səhv olub, onların həqiqətən də bunu istəmə­diklərinə əmin olmaq məsələsində yan­lışlıq ola bilərdi. Yenə də imtina etdilər. Lakin mən onda dedim ki, üçüncü dəvət olmayacaq. İstəmirlərsə, demək, istə­mirlər”.

Daha sonra proseslərin xronologiya­sını təqdim edən Prezident İlham Əliyev bizim bütün addımlarımızın məntiqli, əsaslandırılmış, müdrik və kifayət qə­dər cəsarətli olduğunu vurğulayıb: “Bu səbəbdən sərhəddə nəzarət-buraxılış məntəqəsinin qoyulması postmünaqişə dövründə mühüm mərhələ idi və şəraiti əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdi. Həmçi­nin bu hərəkətlərin, hərçənd dərhal və bütün aktorlar tərəfindən heç də həvəs­lə deyil, tam qəbul edilməsi nəticədə legitim olaraq qəbul olundu. Bu da bir mesaj idi. Lakin biz neçə dəfə mesaj göndərməliyik, neçə dəfə işarə etməli­yik? Məgər bunlar az idi? Həm Fərrux əməliyyatı, həm 2021-ci ilin mayında Ermənistan-Azərbaycan sərhədində vəziyyət, həm 2022-ci ilin sentyabrında sərhəddə vəziyyət, həm də nəzarət-bu­raxılış məntəqəsi. Axı biz neçə dəfə onlara mesaj verməliyik? Məgər belə anlamazdırlar?

Ona görə indi yenidən inteqrasiya məsələsi Qarabağın erməni sakinlə­rinin bax bu yanlışlardan, onları gi­rov götürən, qul kimi istismar edən bu xuntadan nə vaxt qurtula biləcəyindən asılıdır. İndi də istismar edirlər, çün­ki ekofəallar Laçın-Xankəndi yoluna çıxanda, Xankəndidəki sözdə “erməni rəhbərliyi” sadə vətəndaşlara bu yoldan istifadə etməyə icazə vermirdi...”

Bəli, Qarabağda sadə erməni əhali rejimin girovluğundadır. Azərbaycan­dan yüksək səviyyədə bəyan edilən bu həqiqət Xankəndidə də eşidilir. Odur ki, onlar indi separatçı, xuntaçı və ci­nayətkar olmadıqlarını göstərmək istə­yirlər. Separatçılara göz dağı olan Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinə doğru yürüşün “xalq hərəkatı” adı altın­da təşkil olunması da bu məqsədə xid­mət edir.

Ümumiyyətlə, Qarabağda yaşayan ermənilər oyunun kiçik fiqurları – pi­yadalarıdırlar. Daxildən separatçılar, kənardan isə xəbis niyyətli müxtəlif qüvvələr reinteqrasiya prosesinin dinc yolla baş tutmasına imkan vermirlər. İndi yürüş adı altında hansısa təxribatçı hərəkətin törədiləcəyini də istisna et­mək olmaz. Ancaq qüdrətli Azərbaycan dövləti yüz belə təxribatın qarşısını ala biləcək gücə malikdir. Reinteqrasiya artıq qarşısıalınmaz prosesdir. Bunu Xankəndidə və İrəvanda da yaxşı başa düşürlər. Lakin vaxtı uzatmağa, geosi­yasi durumun dəyişəcəyi nəticəsində yaranacaq hansısa möcüzəyə ümid edirlər. Möcüzə isə baş verməyəcək. Qarabağ erməniləri, nəhayət, bunu an­lamalıdırlar.

Zaur MƏMMƏDOV,
Dövlət İdarəçilik Akademiyasının müşaviri, politoloq

– Qarabağdakı ermənilərin keçir­mək istədikləri yürüş mənasız işdir. Onlar Azərbaycana reinteqrasiyanı əngəlləmək üçün müxtəlif bəhanələr axtarırlar. Hazırda Qarabağdakı se­paratçı rəhbərlik orada yaşayan er­məniləri aldatmaqla məşğuldur. Onlar proseslərin hara doğru inkişaf etdiyini, eyni zamanda, Azərbaycanın tələbləri­ni də çox yaxşı bilirlər. Sadəcə, özlə­rinə bəraət qazandırmaq üçün müxtə­lif səhnəciklər düzüb-qoşurlar. Əgər ermənilər, doğrudan da, separatçılara inanırlarsa, deməli onlar düşünməyi bacarmırlar. Çünki 30 ilə yaxın dövr ər­zində “qlavarlar”ın Qarabağ ermənilə­rini hansı acınacaqlı duruma saldığı hər kəsə məlumdur. İşğal dövründə bu işğalın legitimləşdirilməsinə dair bütün cəhdləri uğursuz olan, hətta, Ermənis­tan tərəfindən belə tanınmayan Qara­bağ erməniləri Azərbaycanın 2020-ci il müharibəsindəki Zəfərdən sonra Azər­baycanın regionda yaratdığı reallıqlar fonunda nə edə bilərlər?! Nə qədər, nə vaxtadak müqavimət göstərəcək, rein­teqrasiya prosesinin qarşısını almağa çalışacaqlar?

Ermənistanla Azərbaycan arasın­dakı danışıqlar prosesini Qarabağdakı ermənilərin əli ilə pozmaq istəyən xari­ci qüvvələr əmin olmalıdırlar ki, rəsmi Bakının tələblərini yerinə yetirməmək tarixi sənədlərin ölkəmiz tərəfindən masa üzərinə qoyulması ilə nəticələnə­cək. Bu proseslər isə həmin xarici qüv­vələrin ümumiyyətlə, bölgədən çıxarıl­masına səbəb ola bilər.

Azərbaycan iqtidarı hazırda təm­kin nümayiş etdirir. Ermənistanın və Qarabağda erməniləri girov götürən­lərin adekvat addım atacağını gözləyir. Amma onlar bilməlidirlər ki, biz 2020-ci ilədək də təmkin nümayiş etdirirdik. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, biz İkinci Qarabağ müharibəsinin baş­lanmasına qədər iki il müddətində er­məni rəhbərliyinə də şans vermişik, amma onlar bundan istifadə etmədilər. Biz Laçın-Xankəndi yolunun, sadəcə, “özbaşına keçid” olduğu, Ermənistanın 2021-ci ildə istehsal etdiyi minaların bu yol vasitəsilə göndərdiyi vaxtda da şans verirdik. İndi isə ölkəmiz bey­nəlxalq aktorlardan addım atmalarını gözləyir. Amma onların vaxtı uzatma­larının, ermənilərin tərəfində dayanma­larının nələrə gətirib çıxardığı hamıya məlumdur. Həmin aktorların bu gün də prosesi uzatması, yeni status-kvo yaratmaq istəyi onlar üçün yaxşı nəti­cələnməyəcək.

Səxavət HƏMİD, “Xalq qəzeti”