Bolqarıstanda ingilis dilində nəşr olunan “The Sofia Globe” qəzetində Cənubi Qafqaz bölgəsində baş verən hadisələrlə bağlı maraqlı məqalə dərc olunub. Məqalədə bildirilir ki, bir sıra dövlətlərdə və post-sovet ölkələrində Kremlin separatizmi dəstəkləyən nüfuzlu müttəfiqləri var. Onların siyasəti Avropa İttifaqının mövqeyinə ziddir. Məqalədə buna misal olaraq, bir hissəsi hələ də Kremlə sadiq erməni separatçılarının nəzarəti altında olan Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda erməni separatizmini açıq şəkildə dəstəkləyən Fransa prezidenti Emmanuel Makronun adı xüsusi vurğulanır. Eyni zamanda, Makron açıq şəkildə etiraf edir ki, Avropa İttifaqının (Aİ) heç bir dövləti onun Cənubi Qafqazla bağlı mövqeyini dəstəkləmir.

Görəsən səbəb nədir? Çünki onun yürütdüyü siyasət ən çox Aİ-nin özü­nün mövqeyinə ziddir. Onun yanaşma­sı quruma arxadan zərbə vurmaqdır.

Bolqarıstan nəşri qeyd edir ki, E.Makronun Marsel bəyanatı (Fran­sa prezidentinin iyunun 27-də Marsel şəhərində erməni icması ilə görüş­də səsləndirdiyi fikirlər nəzərdə tutu­lur-S.H.) Avropanın qalan hissəsi onun mövqeyini bölüşməsə də, Fransa pre­zidentinin Qarabağda Rusiyayönümlü separatizmi dəstəklədiyini aydın şəkil­də nümayiş etdirir.

“The Sofia Globe” xatırladır ki, Makron Marseldə Fransanın erməni ic­masının nümayəndələri ilə görüşündə Azərbaycan Prezidentinə hətta Ermə­nistanın baş nazirindən də çox təzyiq etdiyini bildirib.

Yeri gəlmişkən, Makronun dövlət başçısına yaraşmayan, diplomatik eti­ket qaydasına uyğun olmayan bu id­diası cavabsız qalmayıb. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi Fransa prezidenti­nin növbəti dəfə Azərbaycan əleyhinə səsləndirdiyi, Ermənistanı birtərəfli qaydada müdafiə edən və həqiqətə əsaslanmayan fikirlərinin qəbuledil­məz olduğunu bildirib. Qeyd olunub ki, Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevə təzyiq göstərdiyi barədə iddi­aları Makronun təxəyyülünün məhsu­ludur: “Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təzyiq göstərmək cəhdləri heç zaman nəticə verməyib. Prezident İlham Əliyev öz fəaliyyətində Azərbay­can Respublikasının milli maraqlarını beynəlxalq hüququn norma və prin­sipləri əsasında daim uğurla müdafiə edib”.

***

Qeyd edək ki, Fransa liderinin daha bir sarsaq iddiası var. O, təkəbbürlə “Qarabağla bağlı dəqiq mövqeyə ma­lik olan yeganə şəxs mənəm”, – deyib. Makron “Qarabağla bağlı qətiyyətini” qeyd edərək, Fransanın erməni di­asporu rəhbərlərini “Qarabağ problemi­nin ədalətli həlli üçün səylərini davam etdirəcəyinə” əmin edib və xatırladıb ki, Fransa ilk dəfə öz hərbi attaşesini Ermənistandakı səfirliyinə göndərib. Bundan sonra o, çoxmənalı söz işlə­dib: “Biz əlimizdən gələni edəcəyik!”

Az öncə E.Makronun Cənubi Qafqaz siyasətinin Aİ-nin Ermənis­tan və Azərbaycan arasında sülhün bərqərar olmasına yönəlmiş siyasətinə tamamilə zidd olduğunu qeyd etdik. Buradan belə çıxır ki, Fransa tarixən müttəfiq olduğu İran və Rusiya ilə üç­tərəfli ittifaq yaradır. “Əgər Fransanın mövqeyi nə ABŞ-a, nə Aİ-yə, nə də Ukraynaya sərfəli deyilsə, o zaman Makron, əslində, kimi dəstəkləyir?” su­alı yaranır. Cavab isə aydındır: Fransa prezidentinin siyasətindən əsas fayda­lananlar Rusiya və İrandır.

Onu da bildirək ki, bu yaxınlarda ABŞ-ın həftəlik “Newsweek” qəzetin­də analitik hesabat dərc olunmuşdu. Hesabatda qeyd edilirdi ki, Moskva Bakıya təsir etmək məqsədilə Qara­bağda erməni separatçılarından isti­fadə etməyi planlaşdırır. O Qarabağ ki, onu hətta Ermənistanın baş naziri də Azərbaycanın suveren ərazisi kimi tanıyıb. “Newsweek”in müəllifi yazır: “Bundan əlavə, dünyanın aparıcı me­dia subyektlərində dərc olunan çoxsay­lı ictimai bəyanatları və analitik qiymət­ləndirmələri təhlil edərək belə qənaətə gəlmək olar ki, Fransa, İran və Rusiya Cənubi Qafqazda Azərbaycan və İsra­ilə qarşı səylərini birləşdirməyə qərar veriblər”.

ABŞ-ın nüfuzlu “The Wall Street Journal” qəzeti isə may ayında yaz­mışdı ki, prezident Makronun Cənubi Qafqazdakı siyasəti Moskva və Tehra­nın regional maraqlarına xidmət edir. Buna görə də Vaşinqton və Brüsselin Ermənistan və Azərbaycan arasın­da sülhə nail olmaq səylərinə ziddir. Məqalə müəllifinin fikrincə, E.Makron erməni diasporunun radikal ünsürləri­nin girovu olub. Qəribədir ki, səsver­mə hüququna malik olan erməni əsilli Fransa vətəndaşlarının ümumi sayı təxminən 600 min nəfərdir. Yəni, ermə­ni əsilli seçicilər Fransada seçicilərin ümumi sayının yalnız bir faizini təşkil edir. Məqalədə qeyd olunur ki, bununla belə Avropanın aparıcı dövlətlərindən birinin, eyni zamanda, BMT Təhlükə­sizlik Şurasının daimi üzvü olan ölkə­nin prezidenti erməni radikallarının tə­siri altındadır.

Göründüyü kimi, E.Makronun tə­zadlı siyasəti artıq Aİ üçün də başağ­rısına çevrilib. Bunun da səbəbi onun öz sahəsinin adamı olmaması, təcrü­bəsizliyi və böyük siyasətdə naşılığıdır. Biz Makronun həm 44 günlük Vətən müharibəsində, həm də postmüharibə dövründə dəfələrlə verdiyi anti-Azər­baycan bəyanatlarını unutmamışıq. O, nə müharibə dövründə öz məqsə­dinə nail ola bilib, nə də ondan sonrakı dönəmdə. Emmanuel Makronun bun­dan sonrakı təşəbbüslərinin də uğur­suz olacağı bəri başdan bəllidir.

Yeganə HACIYEVA,
politoloq

– Fransa siyasətinin əsasında hər zaman münaqişələrdə iştirak edərək onlardan faydalanmaq daya­nır. Nümunə kimi Parisin BMT Təh­lükəsizlik Şurasında Afrika ölkələ­rində sülhyaratma missiyasında iştirakını göstərmək olar. Guya, bu­nunla həmin regionda sülh yaratmaq istəyib. Nəticədə orada münaqişələr daha da kəskinləşib, Fransa isə Afrika ölkələrinin təbii resurslarını mənimsəyib. Bununla Fransa həm də BMT-ni gözdən salıb. Bu, Fransa dövlətinin şakəridir. Bunun tarixi əsr­lər öncəyə gedir. Xatırladım ki, İkinci Dünya müharibəsi dövründə nasist Almaniyası ilə ən sıx əməkdaşlıq edən Avropa hakimiyyətlərindən biri də elə Fransa idi.

Bildiyiniz kimi, Makron iqtisadi istebleşmentdən gəlib. Onun ya­naşması ümumilikdə harada gəlir varsa, orada olmaqdır. Makronun daxildəki erməni diasporu üzərin­dən Qarabağdakı erməniləri dəstək­ləmək istiqamətində fikirləri, əslində, Fransanın vəziyyətdən istifadə edib Cənubi Qafqaza daxil olmaq cəh­didir. Bu illər ərzində Aİ-nin Cənubi Qafqaz maraqları ilə Fransanın ma­raqları fərqlənib. Paris Aİ ölkələrinin maraqlarının əleyhinə proseslərə cəlb edilib və həmişə sabotajla məş­ğul olub. Nəticədə ATƏT-in Minsk qrupunda 28 ilə yaxın, həm də Aİ-nin nümayəndəsi kimi, çıxış etməli olduğu halda, fransız diplomatlar yalnız öz dövlətlərinin maraqlarını güdüblər. Bu siyasət Fransanın bü­tün hakimiyyətləri dövründə yürüdü­lüb.

Makron isə bu işləri daha qaba, kobud və səriştəsiz formada icra edir. Onun siyasi idarəçilik təcrübəsi yoxdur. Çox böyük səhvlər buraxır. Fransanın düşdüyü vəziyyət bunun sübutudur. Onu da qeyd etmək la­zımdır ki, Makron təkcə Qarabağda Rusiyanın maraqları naminə sepa­ratçılarla işbirliyində deyil, həm də Ukraynada Rusiyanın nəfinə Aİ-nin mövqeyini sabotaj edənlərdəndir. Xatırladım ki, İrpen və Buça qətliam­ları baş verən zaman Makron cəmi bir dəfə açıqlama vermişdi. Demişdi ki, Aİ və Beynəlxalq Ədalət Məh­kəməsi bu prosesləri izləməlidir, amma burada bizim əsas məqsədi­miz Rusiyanın simasını qorumaq ol­malıdır. Əlbəttə, bu yanaşma qüsur­lu idi və Aİ ölkələri tərəfindən qəbul edilmədi.

Hazırda Aİ-nin 27 ölkəsindən 10-u Azərbaycandan enerji re­sursları nəql edir. Onlar ölkəmizlə əməkdaşlıqda maraqlıdırlar. Avro­pa Komissiyası Azərbaycanı əsas vacib enerji tərəfdaşı elan edib. An­caq Makron Avropa Komissiyasının güvənli tərəfdaşının milli məsələ­sindən istifadə edərək Aİ-nin enerji təhlükəsizliyini zərbə altında qoyur. Bu da üçüncü ölkələrın xeyrinə edi­lir. Makronun siyasi öhdəlikləri var. Onun karyerasının müəyyən mər­hələsində Rusiya biznes dairələri­nin, “Qazprom”un iştirakı var. Bunlar real məlumatlardır və zaman-zaman mediada yayılıb. Ancaq dünyanın transmilli media qurumları bu gün Fransada faktiki mövcud olan irqçi­lik, dini ayrı-seçkilik və dözümsüzlük əsasında baş verən iğtişaşları işıq­landırmadığı kimi, Makronun bioqra­fiyasındakı bu qaranlıq məqamların da üstündən keçməyə üstünlük ve­rirlər.

Səxavət HƏMİD,
“Xalq qəzeti”