Ağgünlü kəndinin adamları öz elinin alimini, şairini o qədər tanımırdı və onlarla elə də fəxr eləmirdi. Amma kəndin ən nəcib, ən fağır, ən yazıq, ən kasıb, bir azca da havalı adamı olan Nurələmi yeddidən-yetmişə hamı tanıyırdı. Bütün kənd camaatı onu el-oba üçün bir qənimət bilirdi. Hamı onu min bir qayğıyla əzizləyərək hörmətli tuturdu.

Ağgünlü kəndində mindən çox ev vardı. O evlərin hamısı Nurələm üçün doğma idi. Nurələm hər evin doqqaz qapısını öz evinin qapısı kimi açıb həyətə daxil olmaq səlahiyyətinə malik idi. Bu məsələdə onun “diplomatik toxunulmazlığı” vardı.

Kəndimiz haqqında düşünəndə ilk göz önünə gələn, ilk yada düşən Nurələm olurdu. Mən onu uşaqlıq illərindən tanıyırdım. O, Ağgünlü kəndində nümunəvi bir ailənin uşağı idi. Ata-anası avtomobil qəzasında həlak olmuşdu. Onlar rəhmətə getdikdən sonra Nurələm dörd divarın arasında, bir damın altında tək-tənha yaşayırdı. Hər gün səhər tezdən evdən çıxar, kəndin ayağından başına gəzib dolanar, (həm də kəndin başına dolanar), gecədən xeyli keçəndən sonra öz ata evinə yatmağa gedərdi. Atadan, anadan yetim qalandan sonra Nurələm biraz havalanan kimi olmuşdu.

Təkləndikdən sonra Nurələm meylini kəndin adamlarına salmışdı. Sözündən-söhbətindən hiss etmək olurdu ki, sinəsində həssas bir ürək döyünür. Üzgörənlik etmək, adamlardan istifadə etmək heç vaxt Nurələmin məqsəd və istəyi olmamışdı. Hamı ona əl tuturdu. Hər kəsin qulpundan nə çıxırdı, onu da verirdi Nurələmə.

Nurələmin özünün vardan-dövlətdən bir alagöz inəyi vardı. Səhər tezdən inəyin başına çatı salıb, kəndin ayağındakı arxın qırağına aparırdı. Orada uzun bir sicimlə otlaqdakı dirəyə hörükləyərdi. Arada gedib inəyin hörüyünü dəyişərdi. Sonra da kəndin ayağından başına o qapı sənin, bu qapı mənim deyib ev-ev gəzirdi. Kəndin ayağının xəbərini başına, başının xəbərini ayağına daşıyırdı. Kimin evində nə iş olsaydı, ev yiyəsindən sonra ilk xəbər tutan Nurələm olurdu.

Kəndin xeyir-şər işlərinin yaraşığı idi Nurələm. Məclis başa çatdıqdan sonra hamı öz evinə dağılışardı. Hamı gedəndən sonra bir qayda olaraq, Nurələmə ətdən, aşdan pay verərdilər. O da verilən pay-püşü alqış edə-edə götürüb aparardı. Həmin azuqələrlə Nurələm növbəti məclislərədək yeyib gün-güzəranını sürürdü.

Günlərin birində kəndə xəbər yayıldı ki, Nurələm zəngin bir ailənin qızına bulaq başında eşq elan eləyib. Bu xəbərdən kənddə adamlar bir-birinə dəydi. Onun xoş xəbəri kənddə hamının sevincinə səbəb oldu. Həm də təəssüf hissi ilə deyirdilər ki, bu, baş tutan iş deyil. Kimdi Nurələmə qız verən?! Zəngin ailənin qızı Nurələmi bəyənib ona ərə gedərmi? Üstəlik də qızın atası əzazil adam idi.

Amma eşqə düşən Nurələmin geyimi-keçimi biraz dəyişmişdi. Adamların diqqətini özünə çəkirdi. Daha əvvəlki kimi üzü tüklü gəzmirdi. Əyin-başı əvvəlki kimi elə də pinti deyildi. Saçlarını yan darayırdı. Ona görə də “dambat” görünürdü. Guya daha əvvəlki kimi boş-bekar gəzib yolları ölçmürdü. Soruşan olanda hara gedirsən? Şeirlə cavab verirdi:

Papağımı yan qoymuşam,
İçinə biyan qoymuşam,
Gözəl-göyçək qızların
Ürəyinə qan qoymuşam...

Nurələm məktəb üzü görməmişdi. Əlinə kitab-dəftər almamışdı. Yazıb-oxumaq bilmirdi. Ona görə də dilinin ucuna nə gəlsə, sinə dəftərindən gəlirdi. Onun hər şirin sözü özünün dərdinə məlhəm idi. Eşqi, məhəbbəti baldadan bir duyğu idi. Fikri, düşüncəsi saf sular kimi duru idi. O, sevda çeşməsinin saf ülfətli suyundan içmişdi. Zəngin ailənin qızı Zərqələmin eşqindən odsuz-alovsuz alışıb yanırdı. Onu ilk dəfə bulaq başında görən gündən ölən günədək sevdi. Amma o platonik sevgisindən yarımadı. Zərqələmi başqasına ərə verdilər. O, hətta Zərqələmin toyunda qara zurnanın səsinə uzaqdan-uzağa oynayıb oxuyurdu:

Zalım qızı Zərqələm,
Dədən qoymaz mən gələm,
Adresini bilmərəm
Qalet-qampet göndərəm.

Nurələm konfetə “qampet” deyirdi. Onun dilində “qampet” daha şirin səslənirdi. Biz uşaq olanda nanəli Qazax konfeti və uzun saçaqlı konfet ən çox sevdiyimiz şirniyyatlar idi. Nurələm də Zərqələmin uzun saçlarını, qara qaşlarını, gül üzünü saçaqlı konfetə bənzədirdi. Bir dəfə dedim:

– Ay Nurələm, Zərqələm zəngin ailənin qızıdır. Dədəsinin varına-dövlətinə aşiq olubsan?

– Ayə, var-dövlət istəmirəm. Qızını mənə versin, bəsimdir. Zərqələm qampet kimi qızdır. Bə nətəhər aşıq olmuyum?! Zalımın balası elə bil, “Saçaxlı qampet”dir.

... Nurələmin öz səsi, öz avazı, öz yazı, öz payızı vardı. Sanki sirlər dünyasında yaşayırdı. Sinəsi sözlə, bayatıyla doluydu. Onun sinəsindən qopub gələn hər nəğmə bir şikəstə idi. Xoş səsi, nəğməsi dilsiz quşların nəğməsinə bənzəyirdi. O, bulaqların səsində, bülbülün qəfəsində təkliyin dərdini duya-duya oxuyurdu. Ürək yanğısı ilə oxuduğu nəğmələr insanın qəlbini tərpədir, dinləyənlərin hisslərini sarırdı, insanı başqa aləmə aparırdı.

Zərqələmdən əbədi ayrılandan sonra oxuduğu nəğmələr son vidanın qəm səsiydi. Gözünü yumanda Zərqələmin əksi gözündə qalırdı. Onu hey çağırır, çağırırdı... Yaddaşının cığırlarına düşüb ilk sevdasını soraqlayırdı.

Nurələmdən Zərqələmin ömründə bircə nişanə qaldı. Nurələm sevdiyi qızın adına elə bir möhür vurmuşdu ki, daha onu Zərqələm yox, hamı “Saçaqlı konfet ” deyə çağırırdı. “Saçaqlı konfet ”in həyatı da bir qəmli, həzin elegiyaya döndü. O, doğuş zamanı rəhmətə getdi. Həkimlər “Saçaqlı konfet ”in həyatını xilas edə bilmədi.

Taleyin hökmü öz işini gördü. Atadan-anadan yetim qalan Nurələm sevgidən, məhəbbətdən də yetim qaldı. Ürəyinə vurulan yaralar könlündə ömürlük sızlayan duyğuya döndü. O duyğu, bir ömrün qəm yorğunluğunu dilə gətirib insanların ruhunu göynədirdi. Məşhur bir türküdə deyildiyi kimi:

Çarəsiz dərdimə dərman bulmadım,
Səndən sonra bir gün mutlu olmadım...

Həzi HƏSƏNLİ,
şair-publisist