Belə çıxır ki, Xankəndiyə tankla getməli idik. Hər halda, şəhər xəstəxanasına erməni pasiyentlərini çatdırmış Azərbaycana məxsus təcili tibbi yardım avtomobili ilə bağlı Ermənistan cəmiyyətində gedən diskussiyalar bunu deməyə əsas verir. Hayların ictimai rəyi xəstədir. Xəstəliyə xüsusi “rəng” qatan isə Qarabağdakı separatçı rejimin təmsilçiləridir. 

Bu qənaətə də gəlmək mümkündür ki, Ermənistan cəmiyyəti insanpərvərlik hisslərindən uzaqdır. Xəstə ermənilərə tibbi yardım göstərmişik, deməli, etmə­li deyilmişik, lazımsızmış. Haylar tarix boyu sadiq qaldıqları nankorluq xislətlə­rini yenə də ortaya qoymaqdadırlar. Sən demə, dığalara Azərbaycana məxsus avtomobilin Xankəndiyə gedib çıxması yer eləyibmiş. Buna görə hadisənin baş tutmasına imkan verilməsini mümkünsüz sayılan insident kimi qiymətləndiriblər. Yollara nəzarəti sərtləşdirməyin zərurili­yinə dair fikirlər səsləndiriblər. 

Guya, nəzarəti gücləndirib, gələcək­də belə halların qarşısını alacaqlarmış. Göründüyü kimi, Ermənistan ictimai rəyi hər şeyi bu qədər primitiv görməkdədir. Hələ bunların bir qədər ağıllıları var ki, adi bir insanlıq hadisəsindən böyük siyasi mənalar çıxarmaqdadırlar. Bu barədə də söz açacağıq. Hələlik isə Azərbaycanın, guya, Laçın yolundan keçən Qarabağın erməni sakinlərini qorxutmağa yönəlmiş davranışlar həyata keçirməsinə dair iddi­alardan başlayaq. 

Bəli, gərək Xankəndi küçələrində Azərbaycan əsgərinin çəkməsinin izləri qalmalıdır ki, Ermənistan cəmiyyəti ağ­lını başına toplasın. Bütün insani hiss­lərdən məhrum xəstə toplumu başqa cür yola gətirmək mümkünsüz görünür. Baxın, bu toplumun nümayəndələri nə deyirlər? Onlar bildirirlər ki, Laçın yolu bağlı olduğundan, Ermənistandan Qara­bağa gedən ermənilər xeyli vaxt itirirlər, üstəlik, guya, azərbaycanlılar tərəfindən hədə-qorxulara və psixoloji təzyiqlərə məruz qalırlar. Belə bir şəraitdə dörd er­məni qadının halı pisləşib, onlardan üçü huşunu itirib. Yəni, vurğu onun üzərinə qoyulur ki, məhz bundan sonra Şuşadan Azərbaycanın təcili tibbi yardım maşınla­rı gəlib və Xankəndi yolçuluğu başlayıb. Deməli, günahkar biz imişik...

Açığı, Ermənistandan Qarabağa gələnlərin Laçın yolunda 5 saat vaxt itirmələri müsbət haldır. O anlamda ki, Azərbaycan tərəfdən keçid prosesi ciddi şəkildə yoxlanılır. Başqa cür mümkün de­yil. Bir qədər yumşaqlıq edəndə, yaxud işi bölgədəki Rusiya sülhməramlı kon­tingetinin (RSK) hərbçilərinin öhdəsinə buraxanda, hansı mənfi halların yaşan­dığını gördük – yoldan silah-sursat, canlı qüvvə keçirdilər. Bu, azmış kimi, məkrli niyyətləri naminə ətrafdakı torpaq yollar­dan da yararlandılar. Görünür, hazırda belə yarıtmazlıqların qarşısı alınıb. Laçın yolunda sərt nəzarət tətbiq edilib. 

Yekun nəticədə bütün bunlar, əlbəttə, Qarabağın sadə ermənilərinə də pis təsir göstərir. Yəqin, elə buna görə vaxt itirməli olurlar. Gedib “təşəkkürlərini” Ermənista­nın siyasi rəhbərliyinə, onunla əlbir “fəa­liyyət” göstərən separatçı rejimin təmsil­çilərinə bildirsinlər. Əlbəttə, korrupsioner fəaliyyətə qurşanmış RSK komandanlığı­nı da unutmasınlar. Yaxşı-yaxşı bilsinlər ki, əgər, hətta hadisə yuxarıda təsvir et­dikləri kimidirsə, yəni dörd erməni qadın, yolda çox qalmaq səbəbindən, səhhətin­də narahatlıq hiss edibsə, bu zaman da müqəssir Azərbaycan deyil. Ölkəmiz üç il naqisliklərə dözüb. Daha dözməyəcək. 

Əlbəttə, Xankəndiyə erməni xəstələ­rini çatdıran Azərbaycanın tibb işçiləri özlərinin peşə borclarını yerinə yetiriblər. Ermənistan mediası, ümumən, ölkənin ictimai rəyi bunu insanların iztirabları ilə manipulyasiya tipli psevdohumanizm şousu adlandırırsa, deməli, dövriyyəyə yuxarıda haqqında bəhs etdiyimiz tank­lar, əsgər çəkmələri girməlidir. Elementar məntiq var – xoşluq yaramırsa, zor olma­lıdır. Zor, həm də ona görə olmalıdır ki, erməni mediası məsələni Azərbaycanın öz vətəndaşı olan ermənilərə yardım göstərməsi kimi qəbul etmək məntiqin­dən tam uzaqdır. Mövcud fonda ölkə­mizin reinteqrasiya çağırışları, sanki, məsxərə predmetinə çevrilməkdədir.

Hələ bu, azmış kimi, Qarabağda se­paratçı rejimdən bildirilib ki, aprelin 4-də erməni xəstələrin Xankəndiyə aparılması ilə yekunlaşmış insident Qarabağ ermə­nilərinin hüquqlarının kobud şəkildə po­zulmasıdır və guya, bu hadisə bölgə əha­lisinin deportasiyası məqsədilə həyata keçirilən planın başlanğıcıdır. Bu qədər həyasızlıq olar? Hələ həyasızlığın Ruben Vardanyanın yerinə təyin edilmiş yeni “dövlət naziri” Qurgen Nersisyan “zirvəsi” də var. Onun sözlərinə görə, hadisədən sonra xəstələrin Ermənistana daşınması Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin se­paratçı rejimdəki nümayəndəliyi vasitə­silə gerçəkləşdiriləcəkdir. 

Burada meydana maraqlı məsələ çıxır. Tutaq ki, bölgədə BQXK-nin təm­silçiləri ola bilər. Qurumun separatçı re­jimdə nümayəndəliyi də var? Hesab edi­rik ki, Azərbaycanın əlaqədar orqanları məsələni diqqətdə saxlamalıdırlar. Belə bir nümayəndəlik, həqiqətən, varmı? Var­sa, hansı əsasda fəaliyyət göstərir? 

***

Yeri gəlmişkən, Xankəndiyə Azər­baycanın təcili tibbi yardım maşınının yollanması ilə bağlı duruma Rusiyanın Ermənistandakı səfiri Sergey Kopırkin də münasibət bildirib. O, ölkəsinə məxsus sülhməramlıları tərifləməklə kifayətlənib və belə təəssürat yaranıb ki, səfir məsələ ətrafında RSK-ya ünvanlanmış tənqidləri neytrallaşdırmaq istəyib: “Rusiya sülh­məramlıları ağır şəraitdə fəaliyyət göstə­rirlər, onların rolu Ermənistan rəhbərliyi tərəfindən tanınır. Sülhməramlılarımızın rolu həm həyat dəstəyini təmin etmək, həm də mümkün eskalasiya cəhdlərinin qarşısını almaq üçün vacibdir. Siz onla­rın necə fəaliyyət göstərdiyini çox yaxşı bilirsiniz. Bu barədə məlumat daim dərc olunur. Bunu Ermənistan rəhbərliyi də etiraf edir”.

Əlbəttə, erməni ekspertlərin və si­yasətçilərinin Bakının Qarabağı tam nəzarət altına almaqda tələsdiyini bil­dirmələrində həqiqət payı yox deyil. Bu, məlum məsələdir. Söhbət ondan gedir ki, Ermənistan rəhbərliyi prosesi ləngitmək, imkan daxilində, tamamilə, qarşısını al­maq, vəziyyəti donduraraq status-kvonu qeyri-müəyyən vaxtadək saxlamaq yolu­nu tutur. Başqa sözlə desək, Azərbayca­nın haqqını tanımaqdan boyun qaçırır. 

Ölkəmiz Qarabağın bütün ərazisində de-fakto qanuni hakimiyyətini bərpa et­məkdə israrlıdır və bunu reallaşdıracaq­dır. Prezident İlham Əliyevin də bildirdiyi kimi, İrəvan məsələ ilə nə qədər tez ba­rışsa, bir o qədər ona xeyirdir. Ancaq gö­rünən budur ki, xeyir avantüraya və onun psixi pozuntu halı almış xəstəlik təzahür­lərinə qurban verilməkdədir. 

***

Məsələn, Qarabağ ermənilərinin, guya, blokadada qaldıqları məntiqini qa­bardan Ermənistan parlamentinin müxalif “Mənim şərəfim var” fraksiyasından olan deputatı Tiqran Abramyan deyir ki, Azər­baycan onları evlərini tərk etmələrinə nail olmaq və bu yolla problemi aradan qal­dırmaq istəyir. 

Təbii, ölkəmiz öz məramını gizlətmir. Qarabağda yaşayan erməni əhalini Azər­baycan vətəndaşı kimi tanıdığını bəyan edən ölkəmizin rəsmiləri mövqelərində kifayət qədər ardıcıl və prinsipialdırlar. Yəni, Qarabağda qalıb Azərbaycan yuris­diksiyası altında yaşamaq istəyən ermə­nilər üçün hər hansı problem yoxdur. Yox, əgər, bunu istəməyəcəklərsə, bölgəni tərk edə bilərlər. Ölkəmiz Qarabağa tam sahiblənmək yolundakı detalları nəzərə almayacaqdır. Qarabağ erməniləri ça­lışıb özlərini detal olmaqdan çıxarmalı, vətəndaş kimi təsdiqləməlidirlər. Bunun yolu isə Ermənistan hakimiyyətinin və Qarabağdakı separatçı rejimin oyunların­da alətə çevrilməməkdən keçir.

***

Bu mənada Yerevan mətbuat klubu­nun sədri, analitik Boris Navasardyanın fikirlərini, müəyyən qədər, pozitiv, yəni vəziyyəti düzgün dəyərləndirmiş kimi he­sab etmək mümkündür. Onun sözlərinə görə, Bakının hərəkətlərində Laçın dəh­lizinin işləməsi üçün Qarabağdakı sepa­ratçı rejimə və Rusiya sülhməramlılarına öz qaydalarını tətbiq etmək istəyi var: “Azərbaycan həm Laçın dəhlizində, həm də Qarabağda vəziyyətə tam nəzarət etmək üçün tələsir. Onun məqsədlərinə nə vaxt və nə qədər çata biləcəkləri, bu, bir çox hallardan asılı olacaq, lakin heç şübhəsiz, Bakı inadla bu məqsədə doğru irəliləyir”.

B.Navasardyan onu da bildirib ki, əsas problem Ermənistan hakimiyyətinin Qarabağ məsələsini dünyaya humanitar fəlakət kimi təqdim etməsindədir. “Bunu (fəlakəti – red.) aradan qaldırmaq Azər­baycan üçün, sadəcə, lütfdür. Bakı bil­dirir ki, vətəndaşlarının humanitar prob­lemlərinin həlli üçün tədbirlər görməyə hazırdır. Nəticədə Qarabağ xalqının öz müqəddəratını təyinetmə hüququ köl­gədə qalır”, – deyən erməni analitik bu düşüncədədir ki, İrəvanın siyasəti hazırkı vəziyyətə qeyri-adekvatdır. Erməni eli­tanın Azərbaycanın Qarabağ üzərində tam nəzarəti genişləndirmək planlarını ciddi qəbul etməməsi isə doğru yanaşma deyil: “Bakının məqsədi çoxdan bəllidir, müvafiq olaraq, İrəvan onun davranışın­da müəyyən korrektələrə nail olmaq üçün danışıqlarda maraqlı olmalı idi. Erməni tərəfi belə bir təşəbbüs göstərmədiyin­dən, Azərbaycan tərtib etdiyi proqramı həyata keçirir”.

B.Navasardyan hər şeyi açıqca izah etdi. Əslində, erməni cəmiyyətinin Qara­bağ isteriyasının mənasızlığını da bildir­di. İndi qalır, onun dediklərinə ciddi yana­şılması. Təəssüf ki, bu yanaşma yoxdur və belə olmayacaqsa, Xankəndiyə Azər­baycana məxsus təcili tibbi yardım av­tomobili deyil, ölkəmizin tankları daxil olacaq. Belə olarsa o tankların tırtılları altında qalıb əzilənlər də mütləq olacaq. 

Ə.CAHANGİROĞLU, “Xalq qəzeti”