İranın Nizami Gəncəvi ilə bağlı qısqanclığını Azərbaycana qarşı anti-təbliğat ritorikasına əlavə etməsi, ilk baxışdan, o qədər təəccüblü sayılmamalıdır. Zaman-zaman bu kimi halların şahidi olmuşuq. Görünür, qismətimizdə dahi şairin adını daşıyan Nizami Gəncəvi adına Beynəlxalq Mərkəzin təşkilatçılığı ilə keçirilmiş X Qlobal Bakı Forumuna qısqanclığı görmək də var imiş.
Böyük ehtimalla, qısqanclıq həm də ondan irəli gəlir ki, belə bir mötəbər tədbirdə İranın, az qala, din qardaşı səviyyəsinə qaldırdığı Ermənistan əleyhinə fikirlər səsləndi. Nizami fars molla rejiminin nəzərində, bu rejimin düz əməlli təsəvvür edə bilmədiyi ucalıqdırsa, görünür, o ucalıqdan İrəvana münasibətdə əks düşüncələrin söylənməsi saqqallı teokratlarda qıcıq doğurub. Neynəsinlər, Ermənistana görə əsirlər, ölkənin qayğısına qalırlar və qorxurlar ki, obrazlı desək, erməni millətçiliyi Nizami ucalığının tərənnüm edildiyi tribunadan yerə düşüb param-parça olar. Rejimə bu anarxizmi ayaqda tutmaq lazımdır axı! Mollalar başqa cür fikirləşə bilməyəcək qədər qısırdırlar!
Başa düşə bilmirlər ki, Nizami Gəncəvi adına Beynəlxalq Mərkəzin qarşısına qoyduğu məqsədlər şairin daşıyıcısı və öz yaradıcılığı ilə fəal təbliğatçısı olduğu humanizmə, insani dəyərlərə söykənir. Ermənistan isə bu dəyərlərə qənim kəsilmiş qövmün daşıyıcılarının dövlət adı ilə bir araya gəldiyi sınıq mexanizmdir. Hazırda İran siyasəti o mexanizmin salxaq çarxları altında qalıb məhv olmaqdadır. Mollalar bunun fərqində deyillər. Heç olmasınlar və acı sonluqlarını gətirməkdə davamlı olsunlar. Biz də erməni vandallığının bəşəri dəyərlərə düşmən kəsilmiş qatlarını ifşa etməkdə qətiyyətli olacağıq. Bu qətiyyət həm də Nizami ruhuna ehtiramımızdır.
Bəli, mollalar onu da başa düşə bilmirlər ki, Nizami adına iddialılıq onun irsinin dərindən təbliğinə yönəlib. O irsin mənimsənilməsi isə hazırkı İran dövlətinin yoxluğudur. Axı Nizami irsi terrordan, zülmdən, təfriqədən, məzhəbçilikdən uzaqdır, ilahi mahiyyət daşıyan misilsiz incidir. Mövcud rakursdan yanaşsaq, başa düşmək olmur ki, klerikalların mütərəqqi dəyərlər nəyinə lazımdır? Onsuz da ona riayət etmirlər. Müqəddəs İslam dininin ehkamlarına riayət etmədikləri, dünyada dinimizə hər cür ləkələrin salınmasına, çamurların atılmasına rəvac verən hərəkətlərə yol verdikləri kimi. Hərçənd, Nizami irsi mollalara bəlkə də lazımdır. Onlar bütün mütərəqqi amallarla olduğu kimi, Nizami böyüklüyü ilə də manipulyasiya istəyinə düşə bilərlər. Axı bu manipulyasiya onların mahiyyətindən irəli gələn dayazlıqdır.
İranın fars rejiminə Nizami zirvəsinə iddia etmək həmin zirvədən qonşularına baxmaq üçün lazımdır. Söhbət yuxarıdan aşağı baxmaqdan, xudbinlikdən, ədəbazlıqdan gedir. Nəzərə alaq ki, rejim ucalığı yalnız belə yarıtmazlıqlar naminə arzulamaq qabiliyyətindədir. Onu da nəzərə alaq ki, özündə malik olmayan nəyəsə iddia etmək ağır xəstəlikdir, psixi pozuntu halıdır. Təəssüf ki, alın yazımızda iki belə qonşu ilə əhatə olunmaq qisməti var. Biri Ermənistan, o biri İran.
Bəli, İranın Nizami iddiası psixi pozuntu halının təzahüründən başqa bir şey deyil. Əgər İslam respublikası, həqiqətən, böyük söz dühasına hörmətlə yanaşmağı prioritet seçsəydi, onun adını özünün anti-Azərbaycan ritorikasına daxil etməzdi. Axı Azərbaycan Nizamini yüksək tutmaqla məşğuldur. Gözəl iş görür. Buna qarşı niyə əks mövqe tutulsun ki?
Nizami Allah sevgisinin ilahiləşmiş bədii təyinat ümmanıdır. Bakıda ənənəvi olaraq keçirilməkdə olan forumlarda bunun təşviqatı aparılmaqla dünya düzəninə münasibət ortaya qoyulur, sülh, barış çağırışları edilir. Belə yanaşmaya münasibətdə əks mövqe ortaya qoymaq yalnız iblisanə təfəkkürün zay məhsulu ola bilər.
Nəhayət, Nizami yaradıcılığı Azərbaycanın, Azərbaycan türkünün mənəvi düşüncə saflığının bariz təzahürü olmaqla yanaşı, eyni zamanda bəşəriyyətin nəhəng mirasıdır. Azərbaycan onun adını dünyaya çatdırır, onu dünya klassik ədəbiyyatının incisi kimi tanıdır. Bəs, İran? Ölkə indiyədək Nizamini beynəlxalq miqyasda təbliğ edibmi? Xeyr! Dahi şairin yaradıcılığının humanizm qavramı ilə bağlı hər hansı iş görübmü? Əlbəttə, yox. Çünki bu işlərin həyata keçirilməsi üçün Nizamini duymaq, hiss etmək vacibdir. Mollaların duyduqları təxribatdır, pislikdir...
Bu qənaətə gəlirik ki, bütün mütərəqqiliklərə düşmən kəsilmiş fars molla rejimi dahi şairi də, belə demək mümkünsə, buxovlanmış görməkdən həzz almaq istəyir. İranda yaşayan xalqları buxovlamaqdan, onları zülmə və istibdada məhrum etməkdən həzz aldığı kimi.
İranın bütün cəhdləri mənasızdır, səmərəsizdir. Vurğuladığımız kimi, Nizami Gəncəvi adına Mərkəz dünyada böyük fikir dühasını Azərbaycan xalqının mənəvi sərvəti olaraq çox uğurla təqdim və təbliğ etməkdədir. Prezident İlham Əliyevin isə X Qlobal Bakı Forumunda dediyi kimi, Nizami müdrikliyi və istedadı Azərbaycan xalqının istedadının və müdrikliyinin təcəssümüdür. Nizami xalqımızın dünya mədəniyyətinə, ədəbiyyatına, söz və fikir aləminə bəxş etdiyi sərvətdir. Bu sərvət xalqımızın böyüklüyünü daim vurğulayacaqdır. Azərbaycan həmişə zirvələrdə olacaqdır. Buna inşallah deyib, xeyir-duamızı imzamızla təsdiqləyirik.
AMİN