Bu ilki beynəlxalq gün “Muzeylər, təhsil və tədqiqat” mövzusuna həsr edilib

Artıq yarım əsrə yaxındır ki, dünyanın muzey işçilərinin bayramı qeyd olunur. Xalqlar arasında mədəni mübadilə və əməkdaşlığın inkişafına kömək şüarı ilə keçirilən bu gündə muzeylər mənəvi dəyərləri toplayan, qoruyan və təbliğ edən müəssisələr kimi layiqincə qiymətləndirilir.

Azərbaycanda da muzeylər cəmiyyə­tin həyatında çox mühüm rol oynayır. Düz 105 il əvvəl – 1919-cu ildə dövlət səviy­yəsində təməli qoyulmuş ilk milli muzey Azərbaycan Dövlət Muzeyi kimi fəaliyyətə başlayıb. Sonra onlarla muzey yaradılıb. 2000-ci il martın 24-də “Muzeylər haqqın­da” AR Qanunu qəbul olunub. Hazırda ölkəmizdə 60-a qədər ümumi və xatirə muzeyi, 72 tarix-diyarşünaslıq muzeyi və 30-dan artıq ev-muzeyləri mövcuddur. 

Ulu öndər Heydər Əliyev respubli­kada muzeylər şəbəkəsinin genişləndi­rilməsini, onun maddi-texniki bazasının gücləndirilməsini daim diqqətdə saxlayıb. Azərbaycan mədəniyyətinin görkəm­li simalarının memorial-xatirə, mənzil, bölgələrdə tarix-diyarşünaslıq muzeyləri məhz ulu öndərin şəxsi təşəbbüsü sayə­sində yaradılıb. Hazırda ölkəmizin bütün şəhərlərində Heydər Əliyev Mərkəzlərinin mövcud olması muzey işinə son dərəcə həssaslıqla yanaşmış dahi şəxsiyyətin tam halal haqqıdır. 

Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun 30 il­lik işğalı zamanı əzəli yurd yerlərimizdə­ki Azərbaycan muzeyləri də vandalizmin qurbanı olub. Həmin ərazilərdə qalan 762 mədəniyyət abidəsi və 1431 mədə­niyyət müəssisəsi dağıdılıb. Erməni fa­şistləri 22 muzeyi, 4 rəsm qalereyasını yoxa çıxarıblar. Keçmiş SSRİ-də yeganə olan Ağdam Çörək Muzeyi şəhərin bom­balanması zamanı tamamilə yerlə-yek­san olub. Təkcə Şuşada 8 muzey fəaliy­yət göstərirdi. Hamısının eksponatlarını ermənilər yağmalayaraq, ərazidən çıxa­rıblar. 44 günlük Zəfər yürüşündən sonra Qarabağdakı muzeylərimizin də yaraları sağaldılır. Əlavə olaraq, İşğal və Zəfər muzeyləri yaradılır, özü də açılış məra­simlərində Prezident İlham Əliyev şəxsən iştirak edir. 

“Xalqımızın ən qədim zamanlardan müasir dövrədək tarixini və mədəniyyəti­nin inkişaf yolunu əks etdirən Azərbaycan muzeyləri ölkəmizdə zəngin mədəni irsin qorunması və təbliğ olunması işində mü­hüm rol oynayır”, – deyən dövlət başçı­mız bu sahəyə daim qayğı göstərir. 

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən Heydər Əliyev Fondu tərə­findən muzeynlərimizin inkişafına dair görülən işləri də xüsusi vurğulamaq la­zımdır. Mehriban xanımın böyük zəhməti sayəsində “Şirvanşahlar Sarayı Komp­leksi”, Qız qalası və Qobustan Milli Ta­rix-Bədii Qoruğu, “Xan Sarayı ilə birgə Şəkinin tarixi mərkəzi” UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilib. Fon­dun həyata keçirdiyi müxtəlif layihələr çərçivəsində Qarabağ muzeyləri haqqın­da məlumatlar mötəbər beynəlxalq təş­kilatlara çatdırılıb. Hazırda ölkəmizdə fəaliyyət göstərən muzeylər və onların ekspozisiyaları vasitəsilə azərbaycançı­lıq məfkurəsi uğurla təbliğ edilir. 

Mədəniyyət Nazirliyinin Muzey Mərkə­zi paytaxtımızın ən böyük mədəniyyət mərkəzlərindən biridir. Muzeyin binasında Azərbaycan Dövlət Musiqi Mədəniyyəti Muzeyi, C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi, Azərbaycan “İstiqlal” Muzeyi, həmçinin Rəsm Qalereyası, Akt Zalı və təntənəli mərasimlərin keçirilməsi üçün şüşə günbəzli Dəyirmi Zal fəaliyyət göstərir.

Hər il Beynəlxalq Muzeylər Günü ilə əlaqədar ölkəmizdəki muzeylərdə “Açıq qapı” günləri olur. Paytaxtdakı aparıcı muzeylərdə, eləcə də ölkə üzrə muzey müəssisələrində rəngarəng şənliklər təşkil edilir. Belə tədbirlərdən biri dünən Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Döv­lət Muzeyində keçirilib. Bu gün isə Mil­li Xalça Muzeyində axşamadək “Açıq qapı” aksiyası və ödənişsiz ekskursiya­lar reallaşacaq. Eyni zamanda, dahi şair Məhəmməd Füzulinin 530 illiyinə həsr olunan “Sənətdə bənzərsiz eşq” sərgisi açılacaq.

Qeyd edək ki, Beynəlxalq Muzeylər Gününün əsas mövzusu olan “Muzeylər, təhsil və tədqiqat” çətiri altında hərtərəfli təhsil təcrübəsinin təmin edilməsində mə­dəniyyət ocaqlarının mühüm rolu vurğu­lanır və daha şüurlu, dayanıqlı və inklüziv bir dünyanın yaradılmasına təkan verilir.

Bəli, muzeylər, mədəniyyət, elm, ma­arif müəssisəsi olmaqla keçmişimiz və bu günümüz arasında körpü rolunu oynayır.

Ə.ƏLİYEV XQ