Bakıda Özbəkistan Mədəniyyəti Günlərinə start verildi 

Azərbaycanda və Özbəkistanda qarşılıqlı olaraq mədəniyyət forumlarının keçirilməsi Prezident İlham Əliyevin ötən ilin iyununda qardaş ölkəyə dövlət səfəri zamanı Prezident Şavkat Mirziyoyevlə görüşündə əldə olunmuş razılıq əsasında reallaşır. Qeyd edək ki, iki qardaş ölkə arasında mədəni əlaqələrin tarixi əsrlərcə əvvələ gedib çıxır. 

Özbək ədəbiyyatının banisi Əlişir Nəvai böyük Nizami Gəncəvinin əsərlə­rindən ilham alaraq onu “şairlərin şahı” adlandırması, XV əsrdən sonra isə Nə­vainin əsərlərinin Azərbaycan ədəbiy­yatına, o cümlədən Füzuli, Kişvəri kimi nəhəng Azərbaycan klassiklərinin yara­dıcılığına təsirinin etirafı qürurverici fakt­lardır. Bu gün Daşkənd və Bakıda dahi əcdadlarımız Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvainin abidələri daim ziyarət edilir. Əh­məd Fərqaninin və Əbu Reyhan Büruni­nin elmi əsərlərində Azərbaycanın bir çox şəhərləri xatırlanıb, bu şəhərlərdə Şərq və Qərb sivilizasiyalarının bir-birinə qar­şılıqlı təsir göstərdiyi vurğulanıb.

Dövlət başçımızın ötənilki Daşkənd səfəri zamanı Özbəkistan Prezidenti qar­daş münasibətlərimizi xarakterizə edərək deyib: “Özbəkistanda Azərbaycan ilə ənənəvi dostluq, etimad və qarşılıqlı anlaşma münasibətlərinə xüsusi qiymət verilir. Bu münasibətlərin əsasını ortaq mənəvi dəyərlər, din, oxşar mədəniyyət­lər və dil təşkil edir. Xalqlarımızı çoxəs­rlik tarix bağlayır. Bizim Şərqşünaslıq İnstitutunun fondlarında Nizami, Xaqani, Tusi, Füzuli, Xətai və bir çox başqa Azər­baycan şairlərinin və mütəfəkkirlərinin onlarca nadir əlyazmaları qayğı ilə qoru­nub saxlanır. Füzulinin əlyazmalarından birini mən bu gün hörmətli İlham Heydər oğluna hədiyyə etdim”. 

Bəli, hər iki xalq, beləcə, bir-birinin mədəniyyətindən bəhrələnib, bir-biri­nin mədəniyyətinə və onun inkişafına özünəməxsus təsir göstərib. 

Ulu öndər Heydər Əliyevin ötən əs­rin 70-ci illərində özbək lideri Şərəf Rə­şidovla, 90-cı illərdə isə İslam Kərimovla dostluğu bugünkü sıx mənəvi birliyimizin təməlini qoyub. Onlar birbaşa, möhkəm əlaqələr yaratmağa çalışırdılar. 1979-cu ildə Azərbaycanda keçirilən Özbəkis­tan ədəbiyyatı və incəsənəti günlərində Heydər Əliyev çox məşğul olmasına bax­mayaraq, daim tədbirlərə qatılıb. Ondan 1 il sonra Özbəkistanda Azərbaycan ədə­biyyatı və incəsənəti günləri təmtəraqla keçirilib.

Ötən il Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Özbəkistana səfəri zamanı Daş­kəndin mərkəzində Ulu öndərin adına yaradılan meydanın açılışı onun ruhuna ehtiramın təzahürüdür. Həmin tədbir­də Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin üzvü, əslən Şuşadan olan, hazırda Sırdərya vilayətində yaşayan, qardaş ölkənin “Dostluq” ordeni ilə təltif olunmuş şair Əli Nəzərli əlaqələrimizə yeni nəfəs, yeni ruh verildiyindən məmnunluğunu poetik dillə ifadə etdi:

Azərbaycan, Özbəkistan,

Bir ürəkdir, bir candır.

İkisi də bizim üçün

Əziz, doğma məkandır.

Müstəqillik illərində Azərbaycan-özbək elmi, ədəbi əlaqələri geniş araş­dırılıb, bədii əsərlərin tərcüməsi həyata keçirilib. 

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ölkələrimiz arasında əlaqələrin, xüsusilə də humanitar sahədə əməkdaşlığın əhə­miyyətini önə çəkib: “Biz ölkələrimiz ara­sında humanitar əməkdaşlığı çox yüksək qiymətləndiririk. Bu, tamamilə təbiidir, çünki xalqlarımız qardaş xalqlardır, yaxın xalqlardır. Biz özbək ədəbiyyatını, mu­siqisini, mədəniyyətini çox sevirik. Yəni, bunlar sizin üçün olduğu kimi, bizim üçün də əziz və doğmadır".

Xüsusi qeyd olunmalıdır ki, Azərbay­can mahnıları Özbəkistanda, özbək mu­siqisi isə Azərbaycanda çox məşhurdur. Təsadüfi deyil ki, ötən il əslən soydaşımız olan özbək müğənnisi Nəsibə Abdulla­yevaya Azərbaycanın “Xalq artisti” fəxri adı, eləcə də Haşimjon İsmayılov, Əli Heydər Nəsirli və Kamoliddin Urinbayevə “Dostluq” ordeni verilib. Habelə Gülya­naq Məmmədova Özbəkistanın “Xalq ar­tisti” fəxri adı, Şahin Mustafayev, Ramiz Əskərov və Almas Binnətova isə “Dostlik” ordeni təltif ediliblər. Eyni zamanda, ötən ilin oktyabr ayında Daşkənd, Buxara, Nəvai və Səmərqənd şəhərlərində “Azər­baycan mədəniyyəti və ədəbiyyatı günlə­ri” keçirilib.

Bu günlərdə jurnalist dostlarımdan biri Bakının “Gülüstan” sarayında keçi­rilən özəl bir tədbirdə qardaş ölkənin Xalq artisti Yıldız Usmanovanın öz ansamblı ilə birlikdə necə parlaq çıxış etdiyindən heyranlıqla danışdı. Bizim musiqiçiləri­miz də tez-tez rəsmi və ya fərdi qaydada Özbəkistana tədbirlərə, el məclislərinə dəvət olunurlar. Bütün bunlar bir daha göstərir ki, Azərbaycanla Özbəkistan necə canbir-qəlb, bağrıbadaş ölkələrdir. 

Dünən axşam Heydər Əliyev Sa­rayında Özbəkistan Dövlət Simfonik Orkestrinin iştirakı ilə “Özbəkistan mə­dəniyyəti günləri”nin açılış mərasiminə həsr olunmuş konsert proqramı böyük təmtəraqla keçib. Bu gün mədəni forum çərçivəsində Azərbaycan Milli Kitabxana­sında iki ölkənin mədəniyyət nazirlərinin “Özbək ədəbiyyatı guşəsi”nin açılışı və özbək ədəbiyyatının görkəmli nümayən­dəsi, özbək romantikasının banisi Abdul­la Qadirinin “Ötən günlər” (“Otgan kun­lar”) əsərinin Azərbaycan dilinə tərcümə olunmuş yeni nəşrinin təqdimat mərasimi keçiriləcək.

Ümumiyyətlə, “Özbəkistan Mədə­niyyəti Günləri”nin zəngin proqramı var. Buraya Muqimi adına Dövlət Musiqili Teatrının kollektivi tərəfindən Azərbay­can Dövlət Musiqili Teatrın səhnəsində “Otgan kunlar” (“Ötən günlər”) əsəri əsa­sında hazırlanmış tamaşanın, həmçinin Azərbaycan dramaturqu Məcid Şamxalo­vun əsəri əsasında hazırlanmış “Kayno­na” (Qayınana) səhnə əsərinin nümayişi, özbək kulinariya və sənətkarlıq sərgisi, folklor ustalarının konsert proqramı və özbək plovunun paylanması mərasimi və s. daxildir.

İnanırıq ki, möhkəm təməllər üzərin­də bərqərar olan tarixi-mədəni əlaqələri­miz bundan sonra daha da genişlənəcək və zənginləşəcək.

***

Dünən Heydər Əliyev Sarayında Özbəkistan Mədəniyyət Günlərinin açılış mərasimi keçirildi. 

Məclisi giriş sözü ilə açan Azərbay­can Mədəniyyət naziri Adil Kərimli Azər­baycan və Özbəkistan arasında dərin bağlar olduğunu qeyd edərək, təkcə mədəniyyət sahəsində deyil, digər sfera­larda da hərtərəfli əlaqələrdən söz açdı. Bildirdi ki, ölkələrimiz arasında strateji tərəfdaşlıq “sadəcə” ikitərəfli münasibət­lərlə məhdudlaşmır, bir sıra beynəlxalq və yerli təşkilatlar çərçivəsində də uğur­la davam etdirilir. Milli dəyərlərimizin və mədəniyyətimizin qorunub saxlanılması, qlobal miqyasda təbliği istiqamətində də birgə fəaliyyət göstəririk və beynəlxalq müstəvidə vahid mövqedən çıxış edirik.

Sonra Özbəkistan Dövlət Simfonik Orkestrinin iştirakı ilə bu ölkənin əmək­dar artisti, Azərbaycan Respublikasının “Dostluq” ordeninə layiq görülmüş di­rijor Kəmaləddin Orunbayevin rəhbərliyi ilə mədəniyyət günlərinin açılışına həsr olunmuş konsert proqramına start veril­di. Özbək incəsənət xadimlərinin ifasında hər iki qardaş ölkənin musiqisini və mə­dəniyyətini əks etdirən ifalar səsləndirildi.

Qeyd edək ki, avqustun 4-dək davam edəcək mədəniyyət günləri çərçivəsində tanınmış özbək sənətçilərinin iştirakı ilə böyük konsert proqramı, teatr tamaşala­rının nümayişi, kitab sərgisinin keçirilmə­si və digər tədbirlər nəzərdə tutulub.

Məşhur sənətçilərdən Özbəkistanın Xalq artistləri Fərrux Zakirov, Nəsibə Ab­dullayeva, Haşimjon İsmaylov, Zulayxo Boyxanova, Gulsanam Mamazoitova, Jenisbek Piyazov, Samandar Alimov və başqaları azərbaycanlı sənətsevərlərin qarşısında çıxış edəcəklər. 

Xalqımız özbək ədəbiyyatı, incəsənə­ti, mətbəxi və folklor nümunələri vasitə­silə qardaş ölkə mədəniyyətinin parlaq inciləri ilə tanış olmaq imkanı əldə edə­cək. 

Əli NƏCƏFXANLI,
Fidan HÜQUQQIZI,
Elşən AĞALAROV (foto),
“Xalq qəzeti”