Dünyanın prioritet elan etdiyi “yaşıl keçid” platforması getdikcə daha çox aktuallıq kəsb edir. Artıq əksər ölkələr qlobal iqlim dəyişikliklərinin mənfi təzahürlərinə qarşı mübarizə sahəsində səyləri birləşdirməyə çalışırlar. Bir sözlə, karbon emissiyalarından istifadəni sıfır səviyyəsinə endirməyi hədəfləyən dünya ölkələri bərpaolunan enerji potensialından səmərəli istifadəyə can atır, bir sıra yeni çağırışlarla çıxış edirlər. 

Dünən Bakıda Ümumdünya İsteh­lakçı Hüquqlarının Müdafiəsi Günü ilə əlaqədar “Yaşıl iqtisadiyyata keçidin is­tehlakçı davranışlarına və istehlak ba­zarına təsiri: çağırışlar və perspektivlər” mövzusunda keçirilən forumda da bir sıra önəmli fikirlər səsləndirilib, bəzi va­cib məqamlara toxunulub. Tədbirdə “ya­şıl” iqtisadiyyat istiqamətində məhsul və xidmətlər bazarının inkişafı, bərpaolunan enerji, yaşıl nəqliyyat, məişət və qida tul­lantılarının təkrar emalı, o cümlədən bu istiqamətdə qəbul edilən normativ hüquqi aktların istehlakçı davranışlarına və is­tehlak bazarına mümkün təsirləri barədə müzakirələr aparılıb.

Dövlət qurumlarının nümayəndələri­nin, biznes assosiasiyaları təmsilçilərinin, sahibkarlar və digər maraqlı tərəflərin iş­tirakı ilə keçirilən tədbirdə çıxış edən iq­tisadiyyat nazirinin müavini Sahib Məm­mədov bildirib ki, “yaşıl iqtisadiyyat”ın inkişafı məqsədilə institusional islahatlar həyata keçirilir, texnologiyaların inkişa­fı ilə bağlı fəaliyyət genişləndirilir. Eyni zamanda, ölkədə ətraf mühitin sağlam­laşdırılması, yaşıllıqların bərpası və artı­rılması, su ehtiyatları və dayanıqlı enerji mənbələrindən səmərəli istifadənin təmin edilməsi istiqamətində işlər aparılır. Azad edilmiş ərazilərdə həyata keçirilən geniş­miqyaslı bərpa və yenidənqurma prose­sində ətraf mühitin qorunmasının prioritet olduğunu xatırladan nazir müavini qeyd edib ki, həmin ərazilərdə “ağıllı şəhər”, “ağıllı kənd” kimi innovativ yanaşmalar tətbiq edilir, ekosistem bərpa olunur. 

Nazir müavini bildirib ki, BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konven­siyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) kimi mötəbər təd­bir Azərbaycan tarixinin ən mötəbər və məsuliyyətli tədbirlərindən biridir. Azər­baycanın bu tədbirə ev sahibi seçilmə­sini yüksək etimadın və inamın növbəti göstəricisi, habelə beynəlxalq təşkilatlar­la formalaşdırılmış uğurlu əməkdaşlığın nəticəsi kimi dəyərləndirən S.Məmmə­dov deyib ki, dünyanın ən aktual bəşəri problemlərinin müzakirə olunduğu bu mühüm beynəlxalq platforma ölkəmizin qlobal problemlərin həllində məsuliyyət­li tərəfdaş mövqeyini təsdiqləyir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın iqlim də­yişikliyi ilə mübarizə sahəsində qarşıya qoyduğu məqsədlərinin qlobal çağı­rışlarla sıx uzlaşması artıq bizim üçün müəyyən təcrübə yaradıb.

Diqqətə çatdırılıb ki, böyük enerji şirkətləri ilə icra edilən “yaşıl” layihələ­rin Azərbaycanın təmiz enerji ölkəsinə transformasiyasına, ekoloji tarazlığı dəstəkləyən investisiyaların təşviqinə hesablanıb. Nazir müavininin dediyinə görə, qlobal iqlim dəyişikliyini nəzərə alan Azərbaycan hökuməti sirkulyar iqti­sadiyyata keçidi, təmiz texnologiyaların tətbiqi, təmiz enerji mənbələrindən isti­fadənin təşviqi, təkrar emal və çirklənmiş ərazilərin təmizlənməsi ilə bağlı layihələri dəstəkləyir və icra edir.

Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nə­zarət Dövlət Xidmətinin rəisi Məmməd Abbasbəyli isə qeyd edib ki, Azərbay­can Respublikası Prezidentinin müvafiq Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbay­can 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər” sənədində göstərilən 5 priori­tetdən biri Azərbaycanın təmiz ətraf mü­hit və “yaşıl artım” ölkəsinə çevrilməsidir. Çıxış zamanı yaşıl transformasiya, onun istehlakçılara təsiri və bu istiqamətdə atılan addımlar, həmçinin standartların və metrologiyanın “yaşıl iqtisadiyyat”da rolu barədə ətraflı məlumat verilib. Qeyd olunub ki, Dövlət Xidməti “yaşıl iqtisadiy­yat”ın inkişaf etdirilməsi üçün dövlət sa­tınalmalarına nəzarət sahəsində bir sıra beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edir, “Yaşıl dövlət satınalmaları” konsepsiyası və layihələrinin ölkəmizdə tətbiq olunma­sı məqsədilə aidiyyəti tədbirlər görür.

Xidmət rəisi, həmçinin deyib ki, Azər­baycanda “yaşıl enerji”yə keçid, bərpa­olunan enerji potensialı, külək və günəş enerji mənbələrindən istifadə mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Qeyd olunub ki, bu istiqamətlərdə, eləcə də istehsal proses­lərində, sənaye, ticarət, səhiyyə, ekologi­yanın mühafizəsi, energetika sahələrində texniki maneələrin aradan qaldırılması nəticəsində istehlakçıların hüquqlarının qorunması üçün keyfiyyət infrastrukturu­nun düzgün yerinə yetirilməsinin, metro­logiya və standartlaşdırmanın əhəmiyyəti böyükdür. 

Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energe­tika və ekologiya komitəsinin sədri Sadiq Qurbanov isə öz növbəsində “yaşıl” iqti­sadiyyata keçid üçün “yaşıl təfəkkür”ün formalaşmasının zəruriliyini qeyd edib. Bu çərçivədə təbii resurslar, xüsusilə də su və torpaq ehtiyatlarından səmərəli is­tifadənin təmin olunmasının əhəmiyyətin­dən bəhs olunub. İstehlakçıların tükənə bilən resurslara xüsusi diqqət yetirmələri və bu istiqamətdə dünyada mövcud olan praktiki təcrübələr vurğulanıb.

Forum “yaşıl iqtisadiyyat”a keçidin istehlakçı davranışlarına və istehlak ba­zarına təsiri: çağırışlar və perspektivlər” mövzusunda panel müzakirəsi ilə davam etdirilib. Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinin rəis müavi­ni Elnur Bağırovun moderatorluq etdiyi panel müzakirələrində Ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müşaviri Rasim Səttar­zadə, İqtisadiyyat Nazirliyinin Dayanıqlı inkişaf və sosial siyasət şöbəsinin müdiri Hüseyn Hüseynov, Energetika Nazirliyi yanında Bərpa Olunan Enerji Mənbələ­ri Dövlət Dövlət Agentliyinin hidrogen və yaşıl texnologiyalar şöbəsinin müdir müavini Fuad Həsənov, Qida Təhlükəsiz­liyi Agentliyinin qida təhlükəsizliyi şöbəsi­nin müdiri Ramazan Nəbiyev iştirak edib­lər. Panel çıxışları zamanı yaşıl istehlak və onun ətraf mühitin mühafizəsinə təsir­ləri, yaşıl nəqliyyat və təmiz ekoloji mühi­tin təmin olunması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər, ekoloji faydanın təqlidi təcrübəsi və ona dair biznes nümunələri vurğulanıb. İştirakçılar, həmçinin bərpao­lunan enerji, məişət və qida tullantılarının təkrar emalı, o cümlədən bu istiqamətdə qəbul olunan normativ hüquqi aktların istehlak bazarına mümkün təsirlərini mü­zakirə ediblər.

Mirbağır YAQUBZADƏ
XQ