İspaniya milli komandasının uğurlu yürüşü finala çatdı

İspaniya yığması Avro-2024-ün finalında! Avropa çempionatında ən yaxşı nəticə göstərən komanda Fransanı evə göndərdi. Bu, sadəcə, finala çıxmaq matçı deyildi, böyük ideoloji qarşıdurma idi. İspaniya milli komandası favoritlər arasında ən yaxşı çıxış etdiyini təsdiqlədi. Fransız futbolu isə haqlı olaraq turnir futbolu, lakin daha tez-tez - antifutbol adlandırılır.

Avro-2024-ün ilk yarımfinalın­da dünya futbolunun ağır çəkili iki komandası qarşılaşdı. Biri turnirin ən uğurlu komandası, digəri isə kubok uğrunda mübarizəni da­vam etdirənlər arasında ən az xal toplayan komanda idi. 

Didye Deşam yarımfinalda Antuan Qrizmanı ehtiyat oyun­çular skamyasında qoymuşdu. Fransa mətbuatı baş məşqçinin forvardın formasından narazı olduğunu yazmışdı. Luis de la Fuente isə start heyətində üç dəyişiklik etmək məcburiyyətin­də qalmışdı: Dani Karvaxal və Robin Le Normand cəza aldıq­ları üçün heyətə düşməmişdilər, Pedri üçün isə zədə səbəbindən Avro-2024 erkən başa çatmışdı. 38 yaşlı Xesus Navas müdafiənin sağ cinahında Kilian Mbappeyə qarşı oynayırdı. Kilian bu gün meydana maskasız çıxmışdı! Öz əslini bərpa etmək və Fransanın qalib gəlməsinə kömək etmək üçün “Real” Madridin yeni oyun­çusu burnunun qırılması riskini gözə almışdı. 

İlk təhlükəli məqamı ispan futbolçularının yaratması təəc­cüblü olmadı. Çünki ispanlar elə ilk dəqiqələrdən əvvəlki kimi daha yaxşı oynadılar. Deşamın koman­dası müdafiə olunarkən Rodriyə qarşı N'Qolo Kante “silah”ını işə saldı. Amma bu vəziyyətdə fransızlar digər rəqib mərkəz ya­rımmüdafiəçisi Fabian Ruizi diqqətdə saxlamaqdan məhrum olmuşdular. Avropa çempionat­larının və ya Dünya Kubokunun yarımfinalında oynayan ən gənc futbolçu Lamin Yamal rəqib qapı­sının uzaq dirəyinə asma ötürmə etdi, lakin Fabian Ruizin dəqiq baş zərbəsi üçün boyu və ya ki­fayət qədər hündürə tullanmağa gücü çatmadı. Top qapının üstün­dən keçdi.

Bundan cəmi dörd dəqiqə sonra fransızlar ispanların bu hücumuna qolla cavab verdilər. Navasın cinahı ilə bağlı qorxular səkkizinci dəqiqədə özünü doğ­rultdu. Navas öz mövqeyini zəif seçdi, ofsayd əvəzinə dərinlik yaratdı və Kilianın ötürməsinə mane olmadı. Kilian Mbappe topu cərimə meydançasının sol kəna­rında qəbul etdi və qapıçı mey­dançasının uzaq dirəyənə ötür­mə etdi. Emerik Laport qapıda önündə Randal Kolo-Muanini qa­çırdığı üçün Mbappenin ötürməsi assistə çevrildi. Randal Kolo-Mu­ani dəqiq oynadı və topu adi bir baş zərbəsi ilə küncə göndərdi. “Xoruzların” bu qolu, ispan futbol korridalarını əsla təslim etmədi. 

Doğrudur, qoldan sonrakı 10 dəqiqə ərzində belə görünür­dü ki, Fransa boşluqdan daha səmərəli istifadə edərək oyuna nəzarət edir. Amma Avro-2024-də biz Ronaldo kimi bir ulduzun “yoxa çıxması” ilə yanaşı, həm də başqa bir ulduzun – Lamin Ya­malın doğulmasının şahidi olduq. Hər şey Lamin Yamalın çılğın və möhtəşəm qolu ilə başladı. O, əv­vəlcə müdafiəçiləri aldatdı, son­ra isə sol ayağı ilə zərbə endirib topu rəqib qapısının “doqquzlu­ğuna” göndərdi. Bu şedevr qolu ilə Lamin Avropa çempionatları tarixində ən gənc qol vuran fut­bolçu kimi tarixə düşdü.

Matçdan əvvəl fransalı təc­rübəli yarımmüdafiəçi Adrien Rabiot “Yamalı comfort zonasın­dan çıxaracağına” söz vermişdi. Gənc cinah oyunçusu buna sosi­al şəbəkədə paylaşımı ilə cavab vermişdi: "Səssiz hərəkət edin, yalnız “şah və mat” demək vaxtı gələndə danışın." Lamin Adrianın müdafiə zonasından keçib cə­rimə meydançasının kənarından yuxarı küncə gözəl zərbə ilə qol vurmaqla Rabiotu və Fransa mil­lisini mat qoydu. 

Beləliklə, Fransa və İspaniya hədəfə ilk zərbələri ilə qol vurdu­lar. “Xoruzlar” “korridoların” cavab qolundan sonra özlərinə gəlməyə macal tapmamış de la Fuente­nin komandası ikinci qolu vurdu. Hücum zamanı Yamal yenidən mərkəzə keçərək, ötürməni edən Navas üçün cinahı azad etdi. Qapı önündən qayıdan topu ələ keçirən Dani Olmo parlaq oynadı. İki toxunuşla o, zərbə mövqeyinə girdi və aşağıdan “atəş açdı”. Jül Kunde ayağını yerə qoydu və top tordadır. Yenə avtoqol. Amma əvvəlkilərdən fərqli olaraq, bu avtoqol fransızların xeyrinə olma­dı. Yox, bu qol ona haqqı çatan Olmonun hesabına yazıldı. Axı möhtəşəm oynayan o, idi. 

Fasiləyə qədər ispanlar və fransızların hər biri hədəfə üç zər­bə vurdu. Deşam bu hissəni de la Fuenteyə uduzdu, ona görə də ikinci hissədə nəyisə dəyişməli idi. Pressinq alınmadı, “xoruzlar” “korridolar”ı təzyiq altında saxla­ya bilmədilər.

Baş məşqçi Deşam Qrizmanı Bredli Barkol və Eduardo Kama­vinqa ilə birlikdə meydançaya bu­raxmazdan əvvəl, daha 25 dəqiqə gözlədi. İkinci hissənin əvvəli də ispanlar Fransa yığmasının xət­lərindəki boşluqlardan istifadə edərək əks-hücumlarla üstünlü­yü ələ keçirdilər. Amma Navas yorulduğundan 58-ci dəqiqədə meydanı tərk etdi. De la Fuen­te Naçonu sağ cinaha keçirməli oldu və müdafiənin mərkəzində yeni Laport və Dani Vivian dueti formalaşdı.

İspaniya yığması, sözün əsl mənasında, çempion kimi oyna­dı. De la Fuentenin komandası fransızları topun arxasınca qaç­mağa məcbur edir və düşünül­müş şəkildə topa sahiblik edərək tempi aşağı salırdılar. Kapitan Alvaro Morata bilərəkdən özünə qarşı cərimələr topladı. Matçın əsas vaxtının bitməsinə cəmi 25 dəqiqə qalmış Deşamın koman­dası fasilədən sonra ilk dəfə qa­pıya zərbə endirdi. Hətta həmin epizodda da Teo Hernandes topu hardasa “açıq kosmosa” vurdu. Ruiz öz qapısı qarşısında anı bir təhlükəli vəziyyət yaratdı. Öz tex­nikasına çox inanan Fabian bir neçə dəfə ətrafında fint etdi və gözlənilmədən öz cərimə mey­dançasında topu itirdi. Çətinliklə də olsa ispanlar bu vəziyyəti ara­dan qaldırdılar. 

Bundan sonra İspaniya ko­mandası topa nəzarətə üstünlük verdi və bununla da Fransanın hücumdakı aktivliyini minimuma endirdi. İkinci hissədə Fransa is­panların hədəfinə yaxınlaşmaları təşkil etməyə çalışsa da, nəticə­si olmadı. Hətta təcrübəli Antuan Qrizmann və Olivier Jirunun mey­dana çıxması da kömək etmədi. Mbappe heç maskasını çıxarma­mış kimi oynadı. Kilian meydan­da itmiş kimi görünürdü və özünü yaxşı vəziyyətdə tapanda belə topu çərçivədən kənara vururdu. 

Deşamın komandası Unai Simonun qapısına cəmi 9 dəfə zərbə endirdi, üç dəfə hədəfə tuş gəldi. İspanların altı zərbəsindən ikisi hədəfə çatmışdı. Buna bax­mayaraq, onların matçı xilas et­məyə ehtiyacları yox idi. Fransız­lar əvvəlki kimi yenə zəif hücum oyunu nümayiş etdirdilər. Ona görə də finala layiq deyildilər.

Statistikaya nəzər salaq: 

İspaniya millisinin yarım­müdafiəçisi Lamin Yamal eyni vaxtda futbol kralı Pelenin iki re­kordunu geridə qoydu 16 yaşlı ispaniyalı tarixdə dünya çempio­natı və ya avronun yarımfinalında oynayan ən gənc oyunçu və hə­min mərhələdə ən gənc qol vuran futbolçu oldu. Yamal 16 yaş 362 günlük, Pele isə 1958-ci il Dün­ya Kubokunda 17 yaş 239 gün olarkən qol vurub.

İspaniya millisinin müdafiəçisi Xesus Navas Avropa çempiona­tının yarımfinal matçları tarixində ən yaşlı oyunçu oldu. O, 38 yaş 228 günlə Avro-2008-in finalında İspaniya ilə oynayan Almaniya yığmasının qapıçısı Yens Lehma­nın rekordunu üç gün yenilədi.

Fransa millisinin hücumçusu Randal Kolo-Muani Fransa milli­sinin tarixində dünya çempiona­tının və avronun yarımfinalında qol vuran üçüncü futbolçu olub. Əvvəllər bunu yalnız Mişel Platini etmişdi. Platini 1982-ci il Dünya Çempionatı, 1984-cü il Avropa çempionatında və Zinəddin Zidan isə Avro-2000, DÇ 2006-da buna nail olmuşdular..

İspaniya millisi tarixində be­şinci, 2012-ci ildən sonra isə ilk dəfə Avropa çempionatının fina­lına yüksəldi. Üçqat Avropa çem­pionu olan ispanlar turnirdə qalib gəlsələr, Almaniyanı geridə qo­yub, Avropanın ən titullu koman­dası olacaqlar.

Avro-2024-ün ən yaşlı futbol­çusu Xesus Navas ən gənc oyun­çu və tərəfdaşı Laminin oyunun­dan heyranlıqla danışaraq deyib: "Onun fantastik zərbə ilə vurduğu cavab qolu İspaniyanı yenidən oyuna qaytardı. O, belə gənc yaşda müdafiədə çox çalışır, hü­cumda topla həmişə təhlükəlidir və mövqeyi ilə heyran qoyur. O, sağ cinahda məhsuldar işləyirdi”.

İspaniya milli komandasının jurnalisti Qrem Hanter millisinin qələbəsini belə qiymətləndirir: “Möcüzəli anlarla dolu turnirdə rəngarəng matç. Əminəm ki, neytral azarkeşlər bu görüşdə baş verənlərdən gözlərini çəkə bilmədilər. Lamin Yamalın iste­dadına demək olar ki, heç kim şübhə etmirdi, lakin onun Mün­hendəki oyununu izləmək sadəcə həzz verirdi”. 

Fransa milli komandasının müxbiri Aleks Klementson mil­lisinin oyununa haqlı olaraq bir qədər tənqidi yanaşıb: O yazır: “Deşamın komandası üçün işlər bundan yaxşı başlaya bilməzdi. Kolo-Muani erkən qol vurdu, la­kin əvvəllər güclü olan müdafiə ispanların sürətli hücumunu ci­lovlaya bilmədi. Bu gecə İspaniya gecəsi idi”.

İspaniya yığmasının baş məşqçisi Luis de la Fuente tə­bii ki, komandasının oyunundan məmnundur və bunu gizlətmir: "Mən bu oyunçular qrupuna inanmağa davam etməliyəm. Onlar işgüzarlıq baxımından çox səxavətlidirlər. Bu, bir daha sübut edir ki, komandamız qələbəyə nə qədər acdır. Mən meydanda 26 istedada rəhbərlik etmək imka­nına görə Tanrıya minnətdaram”.

Matçın oyunçusu, Avroda rekord yazan qolundan sonra hədsiz sevincini paylaşan Lamin Yamal deyir: “Finalda oynayaca­ğımız üçün çox şadam, amma bu gün heç kim gözləmirdi ki, bu qədər tez qol buraxacağıq. Mən məhz ən yuxarı küncü hədəfə aldım və top ora uçandan sonra təsvirolunmaz sevinc dalğası bü­tün ruhumdan keçdi”.

Bu qələbədən sonra İspani­ya millisi Avropa çempionluğu­na daha da yaxınlaşdı. İspaniya millisinin yarımmüdafiəçisi Dani Olmo deyib: "İndi biz həqiqətən yaxınıq. Bir addım uzaqda. İna­nılmaz komandamız var, amma buna nail olmaq üçün çox çalış­dıq. İndi biz finalda olmağa tam layiqik. Mənim üçün fərqi yoxdur. Kiminlə oynayırıq”.

Həqiqət ondan ibarətdir ki, İspaniyanın ən böyük cazibəsi onun iki gənc cinah oyunçusu­nun enerjisi və ehtirası olmaqda davam edir - Nico Uillyams yenə əla idi, lakin uzaq məsafədən vurduğu qol və əla ümumi perfor­mansı ilə fərqlənən Lamin Yamal mükəmməl idi. Bu gənc oyunçu­ların və onların komandasının turnirdə etdikləri əsl həqiqətdə qeyri-adi, xüsusi bir əlamətdir. 

“Mundo Deportivo” nəşri də bəlkə bunu diqqətə alaraq İspa­niya – Fransa matçının şərhinə maraqlı bir başlıq seçib: “Mbappe – Lamin Yamalın məqsədini daha yaxşı görmək üçün maskasız oynayırdı” . Məqalədə jurnalist Kristina Kubero Fransa millisinin kapitanı, “Real” Madridə yeni gəl­miş ulduzla “Barselona”lı gənc istedadın qarşıdurmasına diqqət çəkərək yazır:

“İlk hücumlarından birində Mbappe Kolo Muaniyə assis­tentlik edərək komandasını önə çıxartdı. Bu, özünəməxsus bir oyunçunu fövqəlgücünün yeni­dən qayıtdığına inandırdı. Bu böyük səhvdir. Superqəhrəman başqası idi: bu, Leo Messinin va­risi adlandırılan, şənbə günü 17 yaşı tamam olsa da, hələ 16 yaşı olan, Mbappenin maskasıız aydın şəkildə gördüyü fantastik zərbəni vuran idi. “Real” Madridin fransı­zına o qolu bütün möhtəşəmliyi ilə görməyə heç nə mane olmadı. Beləliklə, Kilian anladı ki, Messi­nin varisi olmağa çağırılanlar ara­sında Olimpda o, tək deyil”.

“Corriere dello Sport” isə bunu daha ironiyalı şəkildə belə yazır: “Fransızlar “uşaq feno­meni”nə təslim oldular”. Məqalə müəllifi yazır: “Yamalın dühası və Dani Olmonun qolu sayəsində İspaniya Fransaya qalib gəldi və Avro-2024-ün finalına yüksəldi. De la Fuentenin komandasına Kolo-Muaninin qoluna cavab ver­mək və 2012-ci ildən bəri baş tut­mayan finala keçidi təmin etmək üçün 4 dəqiqə kifayət etdi”.

Bəli, futbol belədir. Bəzi azar­keşlər çərşənbə axşamı gözəl futbol zəfəri görmək istəsələr də, digərləri ən uyğun olmayan anda məğlubiyyətin şahidinə çevril­diklərinə görə peşman oldular. İspaniya finala yüksəldi və indi sakitcə rəqibini gözləyə bilər. Bu, Jude Bellinghamın İngiltərəsi və ya Memfis Depayın Hollandiyası olacaq. 

Berlində keçiriləcək bu finalda de la Fuentenin yetirmələri Hol­landiya - İngiltərə matçının qalibi ilə oynayacaq. Əgər bu qarşı­laşmada Saugeytin yetirmələri əsl ingilis futbolu oynasalar, çox yəqin əsl futbol tamaşası izləyə­cəyik. Əks halda İngiltərə millisi də Fransanın aqibətini təkrarla­yacaq və finala həsrət qalacaq. 

İlqar RÜSTƏMOV
XQ