Yalnız Fransa və Böyük Britaniya müharibə başa çatacağı təqdirdə Ukraynaya “sakitləşdirici qüvvələrin” daxil edilməsinə razılıq verdilər.
Avropa ölkələri Ukraynaya dəstək vəd edir, lakin mümkün qoşun yeridilməsi ilə bağlı razılığa gələ bilmirlər. Bu barədə “The New York Times” qəzeti “istəklilər koalisiyası”nın sammitinin yekunları ilə bağlı yazır.
Fransa prezidenti Emmanuel Makron müharibə başa çatdıqdan sonra Avropa qoşunlarının Ukraynaya göndərilməsi imkanının hələ də nəzərdən keçirildiyini vurğulayıb. Eyni zamanda, hələlik konkret təfərrüatlar yoxdur.
Parisdə Avropa liderlərinin görüşündən sonra mətbuat konfransı zamanı Makron bildirib ki, “istəkli” ölkələrin koalisiyası Rusiyaya qarşı müharibədə Ukraynanı dəstəkləməyə və sülhün qorunmasına kömək etməyə davam edəcək. Bəzi ölkələr hərbi əməliyyatlar başa çatdıqdan sonra Ukrayna ərazisinə sakitləşdirici qüvvələrin yeridilməsi variantını nəzərdən keçirirlər.
Bununla belə, Makron etiraf edib ki, belə bir missiyanın formatı hələ müəyyən edilməyib və hansı ölkələrin bu layihəyə qoşulmağa hazır olduğu barədə konkret məlumat verilməyib: “Atəşkəsə nail olmaq üçün danışıqları sürətləndirmək, maliyyələşdirmə və silah çatdırmaq imkanlarımızı sürətləndirmək, Ukrayna ordusu və barışıq qüvvələri üçün planlar hazırlamaq lazımdır”.
Lakin uzun müzakirələrdən sonra bu ideyanı yalnız Fransa və Böyük Britaniya dəstəklədi, Rusiya isə onu kəskin şəkildə rədd etdi. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Avropa qüvvələrinin mümkün yerləşdirilməsini “sülhməramlı missiya adı altında Ukraynaya hərbi müdaxilə” adlandırıb və bəyan edib ki, “bu, Rusiya ilə NATO arasında birbaşa hərbi toqquşmaya səbəb ola bilər”.
Makron əmin edib ki, Avropa qoşunları cəbhə xəttində olmayacaq və monitorinq və atəşkəs funksiyalarını yerinə yetirməyəcək. O təklif edib ki, bu cür tapşırıqlar BMT sülhməramlıları və ya digər müstəqil müşahidəçilər tərəfindən yerinə yetirilə bilər, Avropa qüvvələri isə Rusiyanı çəkindirmək üçün cəbhədən daha uzaqda yerləşdiriləcək. Onlar, həmçinin Ukrayna hərbçilərinin təlimi və dəstəyində iştirak edəcəklər.
Fransa prezidenti etiraf edib ki, “sakitləşdirici qüvvələr” məsələsində Avropa liderləri arasında birlik yoxdur. Məsələn, İtaliya qoşunlarını yalnız BMT missiyasının bir hissəsi kimi göndərməyi düşünür, Polşa isə bu ideyanı tamamilə rədd edir. Eyni zamanda, Fransa və Böyük Britaniya artıq Ukrayna ordusu və sakitləşdirici qüvvələrin formalaşdırılması ilə bağlı gələcək strategiyaların hazırlanması üçün Ukraynaya hərbi nümayəndə heyətləri göndərməyi planlaşdırır. Ətraflı təfərrüatların təxminən bir ay ərzində ortaya çıxacağı gözlənilir.
"Məhz bu hərbi mübadilələr prosesin etibarlı olması üçün dispozisiyanı, qüvvələrin sayını müəyyən edəcək... Hələlik heç nə istisna edilməyib. Biz dənizə, havaya və quruya baxırıq", - Makron bildirib.
"İstəklilərin koalisiyası" - digər qərarlar
Parisdə keçirilən görüş ABŞ-ın mövqeyinin qeyri-müəyyənliyinə baxmayaraq Ukraynanı fəal şəkildə dəstəkləyən Fransa və Böyük Britaniyanın liderləri və hərbi komandirləri arasında əvvəlki danışıqların davamı olub. Avropa liderləri, həmçinin Ukraynaya qısamüddətli hərbi yardımı artırmaq, o cümlədən Rusiyanın dondurulmuş aktivləri ilə təmin edilmiş kreditlərin qaytarılmasını sürətləndirmək niyyətlərini təsdiqləyiblər.
“Biz həm də yekdilliklə razılaşdıq ki, indi sanksiyaları ləğv etməyin vaxtı deyil, nə olursa olsun”, – Makron bildirib.
Bu arada Kreml Qara dənizdə bu həftə əldə edilmiş atəşkəsin müəyyən şərtlərinə əməl edəcəyinə söz verib, ancaq Qərbin Rusiyanın kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracına qoyduğu məhdudiyyətlər aradan qaldırılacağı təqdirdə. Lakin Avropa ölkələri bu tələbləri rədd etdi.
Prezident Trampın xüsusi elçisi Stiv Uitkoff Avropa qüvvələrinin Ukraynaya yerləşdirilməsi ideyasını tənqid edib. Eyni zamanda, Tramp administrasiyası Avropa ölkələrini öz təhlükəsizliklərinə kifayət qədər töhfə vermədiklərinə görə dəfələrlə tənqid edib. Donald Trampın özü Ukraynaya Amerikanın təhlükəsizlik zəmanətləri vermək istəyini ifadə etməyib, Starmerin fikrincə, bu, əksər Avropa ölkələri üçün hərbi kontingent göndərməyi nəzərdən keçirən əsas şərtdir.
Makron qeyd edib ki, ABŞ-ın dəstəyi mühüm amil olaraq qalır, lakin Avropa təkbaşına hərəkət etməyə hazır olmalıdır: “Siz ən yaxşısına ümid etməlisiniz, amma ən pisinə hazırlaşmalısınız”.
O, həmçinin bildirib ki, görüşdən əvvəl Trampla telefon danışığı olub və danışıqların nəticələri barədə ona yenidən məlumat verməyi planlaşdırır. Makron eyham edib ki, Rusiya xüsusilə atəşkəslə bağlı dəqiq cavablar verməkdən imtina edərək vəziyyətdən öz xeyrinə istifadə etməyə çalışır. Makron deyib: “Rusiyadan belə bir aydın cavab olmasa, prezident Tramp özünü aldadılmış, xəyanət edilmiş hiss edəcək və sonra cavab verməli olacaq”.
Görüşdən sonra Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski onun nəticələrindən məmnunluğunu ifadə edərək, Avropanın pilotsuz təyyarələrin və elektron müharibə sistemlərinin istehsalına sərmayə yatırmaq, habelə Rusiyaya qarşı sanksiya təzyiqini saxlamaq barədə vədlərinin vacibliyini qeyd edib: "Düşünürəm ki, bütün liderlər enerjilidir. İnanıram ki, onlar bizi tərk etməyəcəklər və Ukraynanı dəstəkləməyə davam edəcəklər".
Xatırladaq ki, Ukraynaya Rusiyanın təcavüzünə qarşı mübarizədə könüllü dəstək verən və ədalətli sülhün bərqərar olmasına töhfə verən ölkələrin birliyinə Fransa və Böyük Britaniya rəhbərlik edir.
“İstəklilər koalisiyası”na Avropa ölkələri ilə yanaşı, Türkiyə və Kanada da daxil olmaqla 30-a yaxın ölkə daxildir. Amerika Birləşmiş Ştatları bu təşəbbüsdə birbaşa iştirak etmir.
Bundan əlavə, martın 10-da Parisdə hərbi nümayəndələrin sammiti keçirilib və Ukrayna üçün beynəlxalq təhlükəsizlik qüvvələrinin yaradılması müzakirə olunub. Bu görüşə Amerika nümayəndələri dəvət olunmayıb.
S.ELAY
XQ
