Ağ evin husiləri “terrorçu” adlandırması belə qiymətləndirilir

Bayden adminstrasiyasının yanvarın 17-də husiləri yenidən qlobal terrorçular siyahısına qaytarması siyasi dairələrdə geniş müzakirə olunmaqdadır. “Al Jazeera” (“Əl Cəzirə”) yazır ki, ABŞ-ın bu addımı münaqişəni daha da dərinləşdirə bilər. Amma bu, təkcə “Al Jazeera”-nin gəldiyi qənaət deyil.

Əslində 3 il əvvəl Bayden özü prezidentlik fəaliyyətinə başlayandan bir ay sonra, 2021-ci ilin yanvarında siyasi xələfi Donald Trampın Yəmən üsyançılarını daxil etdiyi “ter­rorçu” siyahısından çıxar­mışdı. O zaman dövlət katibi Entoni Blinken bunu “Yəmən­dəki ağır humanitar vəziyyə­tin tanınması” ilə bağlı olan bir addım kimi təqdim etmişdi. 

Bundan düz 3 il sonra Bayden adminstrasiyası ye­nidən bu adı husilərə “qayta­rır” və onları Qırmızı dənizdə ticarət gəmilərinə hücum et­dikləri üçün “xüsusi təyinatlı qlobal terrorçular” (SDGT) adlandırır. İnsan hüquqlarının müdafiəçiləri və siyasi anali­tiklər bunun dinc yəmənlilər üçün neqativ nəticələr verə­cəyi haqqında həyəcan təbili çalırlar. Çoxları əmin deyillər ki, Baydenin atdığı bu addım husiləri hücumlarını dayan­dırmağa məcbur edə bilər. 

Vaşinqtondakı Ərəb Mərkəzinin elmi əməkdaşı, “Human Rights Watch”un Yəmən üzrə tədqiqatçısı iş­ləmiş Afra Nəsir “Al Jazee­ra”ya müsahibəsində bildirib ki, “mən bu qərarın Yəmənin sadə insanları üçün dağıdı­cı nəticələrindən çox nara­hatam. Husilərin terrorçular siyahısına salınması üsyan­çılarla, Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirlik­ləri başda olmaqla, koalisiya qüvvələri arasında uzun illər müharibənin getdiyi yoxsul Yəməndə humanitar böhranı daha da dərinləşdirəcək”.

BMT-nin məlumatına görə, bu gün Yəmən əhali­sinin yarısının – 18,2 milyon insanın yardıma ehtiyacı var. Ölkə ciddi iqtisadi böhran ya­şayır, insanların xərcləri artır, bununla yanaşı, əhalinin küt­ləvi yerdəyişməsi və aclıq baş alıb gedir. 

Afra Nəsir deyir: “Bu gün sadə yəmənli ailələr husilərin daxili siyasətindən əzab çək­dikləri kimi, husiləri terrorçu elan edən ABŞ-ın Yəmənə yanlış münasibəti siyasətin­dən də əziyyət çəkirlər”.

ABŞ-ın Milli Təhlükəsizlik Şurasının nümayəndəsi Con Kirbi mətbuat konfransında bildirib ki, bu gün terrorçu statusu üsyançı husilərə is­tiqamətlənib, Yəmən xalqına yox. Jurnalistlərin bununla bağlı istənilən sanksiya hu­silərlə danışıqlara təsir edə­cəkmi, sualını isə Kirbi qəti şəkildə belə cavablandırıb: “Heç bir danışıq yoxdur. Bu, müzakirə mövzusu deyil. Bu, husiləri məsuliyyətə cəlb et­məkdir”. 

Ağ evin sözügedən qə­rarından bir neçə saat son­ra husilər Aden körfəsindəki Amerika gəmilərinə raket zərbələri endiriblər. ABŞ Si­lahlı Qüvvələrinin Mərkəzi Komandanlığı məlumat verib ki, Birləşmiş Ştatlara məxsus “Genco Picardy” gəmisinə endirilən zərbədən heyət xəsarət almasa da, gəmi zə­dələnib.

ABŞ-ın Yəməndəki keç­miş missiyasının rəhbəri Na­bil Huri də adminstrasiyanın bu qərarının təsirli olacağına şübhə ilə yanaşır. O deyir: “Düşünmürəm ki, bu qərar üstündə elə də ciddi düşünü­lüb. SDGT adının verilməsi daha çox təhqirə bənzəyir. Bu köhnə vaxtlarda kimi, rəqibin sifətinə əlcək atılması kimi təhqiramiz bir şeydir”. 

Baş vermiş son hadisələr verilən proqnozları təsdiq edir. Yanvarın 22-dən 23-nə keçən gecə ABŞ və Böyük Britaniyanın hərbi təyyarələ­ri yenidən Yəmənin “Ənsər Allah” (husilər) üsyançı hərə­katının mövqelərinə zərbələr endiriblər. 

Vaşinqton və London bəyan edib ki, husilərin bü­tün hədəflərinə “əlavə silsilə adekvat və zəruri zərbələr” endirilib. Avstraliya, Bəhreyn, Kanada və Hollandiya əmə­liyyatın həyata keçirilməsini dəstəkləyiblər. Yəmənin əra­zisinə “zəruri” və “proporsio­nal” zərbələrin endirilməsini kim müəyyənləşdirib, bu haq­da bir söz belə deyilmir. Əmə­liyyatların göstərilən ölkələr tərəfindən dəstəklənməsinə gəldikdə isə, aydın məsələ­dir ki, bu, ABŞ–İngiltərə hərbi əməliyyatlarına beynəlxalq hüquqi don geyindirmək cəh­dindən başqa bir şey deyildir. 

Britaniyanın “The Guar­dian” nəşrinin xəbər verdiyi kimi, yanvarın 23-də ilk sa­atlarda husilərin mövqelərinə 25-30 raket və bomba zərbəsi endirilmişdir ki, bu da ilk dəfə endirilən hava zərbələri dal­ğasından 2-3 dəfə azdır. Qar­şı tərəfin verdiyi məlumata görə, həmin hava zərbələrin­dən husilərin hərbi infrastruk­turuna ciddi zərər dəyməyib. “Ənsər Allah” hərəkatı isə qa­nadlı raketlər və pilotsuz uçuş aparatları ilə Qərbin gəmiçilik şirkətlərinə məxsus kontey­ner daşıyan tankerlərini atəşə tutaraq bununla Qəzza sekto­rundakı fələstinliləri dəstəklə­diklərini nümayiş etdiriblər. 

Xəbər verilir ki, ABŞ və Britaniyanın Yəmənin Husi hərəkatına qarşı həyata ke­çirdiyi son hücumlar zamanı təyyarələrdən, həmçinin hər­bi gəmilərdən buraxılan “To­maqavk” qanadlı raketlərdən istifadə edilib. Bununla belə, keçən dəfə olduğu kimi, bu dəfə də İngiltərənin 4 “Tay­fun” qırıcı təyyarəsi Britani­yanın Kiprdəki “Akrotiri” ba­zasından səmaya qalxaraq hərbi uçuşlar həyata keçirib. Amerikalılar isə regionda yer­ləşdirdikləri “Duayt Eyzenha­uer” avasiya daşıyan gəmisi başda olmaqla, zərbə qrupu­nu işə salmışlar. 

“Ənsər Allah” hərəkatının nümayəndəsi Məhəmməd əl-Buhayti bəyan edib ki, şiə hərəkatı Qərbin maraqları üçün çalışan kommersiya gəmilərinə, həmçinin ABŞ-ın, Britaniyanın və onların müt­təfiqlərinin hərbi gəmilərinə hücumları davam etdirəcək. “Amerika–Britaniya təcavüzü Yəmən xalqının zülmə məruz qalan Qəzzaya görə mənəvi və humanitar öhdəliklərini ye­rinə yetirmək naminə nüma­yiş etdirdiyi qətiyyəti daha da gücləndirir. Bu gün Yəmənlə ABŞ-Britaniya koalisiyası arasında müharibə gedir”, – deyə əl Buhayti bəyan edib. 

“The Washington Post” qəzeti isə yazır ki, ABŞ Pre­zidenti Co Bayden adminstra­siyasının atdığı səhv addım husilərlə münaqişənin “uzun­müddətli hərbi kampaniyaya çevrilmək” riskini artırır və bu da Baydenin Rusiya və Çinə fokuslanan ABŞ xarici siyasə­tini çətinləşdirə bilər”. 

Qəzet, həmçinin göstərir ki, Amerikanın husilərlə mü­naqişəsi bu yaxınlara qədər Yəmən ərazisinin əhəmiyyətli hissəsini cəsarətlə öz nəzarə­tinə alan və Səudiyyə Ərəbis­tanı ilə uzun sürən mühari­bəyə davam gətirən üsyançı “Ənsər Allah” hərəkatının nüfuzunu daha da güclən­dirəcək. 

Şərhçilər, hətta husilərə qarşı hərbi kampaniyada amerikalıların təsdiqini tap­mış ilk itkilərinə işarə edərək göstərirlər ki, Vaşinqton bu yaxınlarda özünün iki hərb­çisini – “dəniz pişiyi”ni itirib. Onlar dənizdə Yəmən üçün göndərilən silahları ələ keçir­məyə cəhd göstərərkən gə­midən suya düşmüş və boğu­lub ölmüşlər. 

Baş verənlərdən belə bir qənaət hasil olur ki, Yaxın Şərqdə lokal münaqişələrin sonu hələ görünmür. 

Hazırladı:
İlqar RÜSTƏMOV
XQ