Qəzavü-qədər...daha nə qədər?!

Tarix boyu nəinki insanların, hətta qəbilə, tayfa və millətlərin başına gələn ( həm də gətirilən) müsibətlərin səbəbini bəxtdə, tale yazısında axtarmışıq. Elə isə nə üçün bizim bəxtimizə, taleyimizə bu qədər faciələr yazılıb?

20 Yanvar qırğını günlərində mərhum qaboy ustası Kamil Cəlilovun ifasında səsləndirilən “Şüştər” muğamını eşidəndən sonra həmin faciə barədəki yazıya belə bir sərlövhə vermişdim: “Nə qədər belə gün olubmuş, İlahi, bu qədər muğam yaranıb?”

Həmin günlər yaranan “İlham və Fərizə” dastanını da bəxt yazısının (qəzavü-qədərin) “üstünə yıxmışdıq”, körpə uşaqların təbəssümlü cəsədini də. Tək onlar idimi? Yox! Yüz illər boyu günahsız Arazı günahkar edəndə də, sel Saranı götürüb qaçanda da, “Xocalıda gilənarın gül çağıdır” – deyib doluxsunan köçkünə təsəlli verəndə də, Qarakənd faciəsində də, Ağdaban qırğınında da bəxtimizi “ağ yuyub qara sərmişdik”.

Ağdaban demişkən, Aktaudakı təyyarə qəzasında adını tarixə yazdırmış bələdçi (nədənsə, stüardessa və stüard sözlərini işlətmək istəmirəm) Hökumə Əliyeva da Kəlbəcər torpağından idi.

Hökumə haqqında söz açmaq üçün bir məqamı xüsusilə xatırlatmaq istəyirəm. Həm jurnalist fəaliyyətim, həm də şəxsi maraqlarım ucbatından qırx dəfədən çox xarici səfərlərdə olmuşam. Bu qədər səfərin ikisi dəniz yolu, ikisi dəmir yolu, ikisi də avtomobil yolları ilə olub. Qalan səfərlərin hamısına təyyarə ilə getmişik. Hətta, bir səfərdə (Bakı– İsanbul, İstanbul – Ər-Riyad, Ər-Riyad – Mədinə ) və geriyə olmaqla altı dəfə təyyarə dəyişdiyimiz vaxtlar da olub. Yəni təyyarə haqqında, bələdçilər barədə olduqca əhatəli məlumatım var. Allah onlara nə qədər səbr, təmkin, dözüm veribmiş? Onlar hərəsi bir xasiyyətdə olan insanlarla dil tapa bilir, hamını razı salır, xəstənin, qadının, uşağın, qocanın problemlərinə necə də qayğı ilə yanaşırlar.

Hələ də səbəbini tam anlamadığım bir məsələni də dəfələrlə hiss etmişəm. Cəmi iki, üç, dörd ...saat eyni təyyarənin eyni zalında səfər etdiyimiz bələdçilər olduqca qısa zamanda bütün sərnişinlərin doğmasına çevrilə bilirlər. Ancaq çox vaxt göyərtədə yanaşı əyləşdiyim yol yoldaşımla nəinki doğmalaşa bilmirəm, hətta, söz tapıb söhbət eləmək də mümkün olmur. Bələdçilər, sözün həqiqi mənasında, vəzifələrini ustalıqla yerinə yetirə bilən insanlar arasından seçilirlər. Hökumənin sərnişinlərə qəzadan bir neçə dəqiqə əvvəlki müraciətini eşidəndə hiss etdim ki, onun bu keyfiyyətlərdən əlavə mərdliyi, mətanəti, dağlar qızına xas qorxmazlığı da var imiş.

Yadımdadır, Biz Rusiyanın Nijni-Novqorod şəhərindən Bakıya qayıdarkən bugünkü “məşhur” Azərbaycan müğənnilərindən biri AZAL-ın təyyarə bələdçisinə qarşı elə hörmətsizlik etmişdi ki, o münasibəti, bəlkə də, ancaq Ermənistan ərazilərindən qovulan qadınlarımız görmüşdülər. Yaxşı ki, Aslan adlı müğənni həmin cibi dolu, başı boş həmkarını sakitləşdirə bilmişdi. Yoxsa ... Heyrətamiz məqam o idi ki, o gün bələdçinin – azərbaycanlı xanımın əsəbiləşdiyini görmədik. Hamı mat qaldı. Sonralar həmin fərdi insani keyfiyyətləri çox bələdçilərimizdə gördüm.

O ki qaldı AZAL pilotlarının aviasiya qəzaları tarixində az-az rast gəlinən peşəkarlıq nəticəsində xeyli sərnişinin ölümdən qayıtmasına, deyə bilərik ki, bu fakt möcüzə xarakterlidir. Qəzanın səbəbinə gəlincə, bu məsələyə üç ölkənin (Azərbaycan, Qazaxıstan və Braziliya) mütəxəssisləri aydınlıq gətirəcəklər. Yəni hamının qarışması münasib deyil.

Ancaq bir məqamı xatırlatmaq istəyirəm. Bir neçə ay əvvəl ABŞ hərbçiləri xarici ölkədə keçirilən təlim zamanı öz təyyarələrini vurmuşdular. Pentaqon utanmadan, çəkinmədən bu faktı etiraf etmişdi. Təbii ki, səhv etmiş hərbçilər barədə lazımi tədbirlər görülməsi şərti ilə. Belə bir fakt Rusiya Ordusunda da baş vermişdi və qonşu ölkənin Müdafiə Nazirliyi faktı təsdiqləmiş, səhv etmiş hərbçilər cəzalandırılmışdı.

Yəni Bakı – Qroznı reysi ilə səfər edən məlum təyyarənin zədələnməsinə hansısa hərbçinin səbəb olduğu açıqlanarsa, bunun Rusiya dövlətinin və ya rus ordusunun günahı kimi qələmə verilməsi düzgün olmayacaq. Axı Rusiya bizim strateji müttəfiqimizdir.

İttifaq MİRZƏBƏYLİ