Doğma yurda qayıtmış 4 mindən çox soydaşımız üçün iş yerləri yaradılır

Məcburi köçkünlərin doğma yurda rahat və təhlükəsiz qayıdışının təmin edilməsi üçün bütün zəruri tədbirlər görülür. İşğaldan azad olunmuş ərazilərə Böyük Qayıdış – dayanıqlı məskunlaşma və iqtisadi fəaliyyətə reinteqrasiya Azərbaycanın 2030-cu ilə kimi icra edilməli olan sosial-iqtisadi inkişafının 5 milli prioritetindən biridir. 

Hazırda Qarabağ və Şərqi Zəngəzur­da bərpa-quruculuq işləri sürətlə aparılır, məcburi köçkünlərin doğma yurda rahat, təhlükəsiz və ləyaqətli qayıdışının tə­min edilməsi üçün bütün zəruri tədbirlər görülür. Bunun nəticəsidir ki, indiyədək 4 mindən artıq məcburi köçkün daimi məskunlaşmaq üçün geri qayıdıb. On­ların mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaş­dırılması ilə yanaşı, məşğulluq imkanları qiymətləndirilib və bu işəgötürənlərlə əməkdaşlıq şəraitində dəstək tədbirləri həyata keçirilib. 

Yerli və xarici sərmayəçilər üçün əlve­rişli biznes mühiti formalaşdırılıb, sənaye və aqroparklar yaradılıb, məcburi köçkün icmalarının biznes və sahibkarlıq təşəb­büsləri dəstəklənib. 

Hazırda Dövlət Məşğulluq Agentliyi və Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentli­yinin (KOBİA) birgə təşkilatçılığı ilə şəhid ailələri, müharibə iştirakçıları və onların ailə üzvlərinin sosial rifahının yaxşılaşdı­rılması, məşğulluğunun təmin olunması­na dəstək göstərilməsi məqsədilə “Qara­bağ KOB-ları” proqramı icra olunur. 

Layihə çərçivəsində indiyədək sö­zügedən kateqoriyadan olan müvafiq tələblərə uyğun gələn şəxslərə biznes biliklərinin və bacarıqlarının artırılması üçün KOBİA tərəfindən maliyyə və müha­sibatlıq, kadr işi, idarəetmə, satış və mar­ketinq və s. mövzularda zəruri təlimlər keçirilib. Özünüməşğulluq proqramı çər­çivəsində heyvanlar verilib. Məşğulluğun təmin olunmasında əmək yarmarkaları da önəmli rol oynayıb. Məsələn, keçirilən əmək yarmarkalarında Füzulidə 20 işə­götürən tərəfindən 200 vakansiya, Laçın­da 16 işəgötürən tərəfindən 200 vakan­siya sakinlər üçün təqdim edilib. Görülən kompleks tədbirlər nəticəsində 1000-dən çox şəxsin məşğulluğu təmin edilib.

İşğaldan azad olunmuş ərazilərə kö­çürülən sakinlərin məşğulluğunun təmin edilməsi istiqamətində görülən işlərin əsas istiqamətlərindən biri də peşə ha­zırlığı kurslarının təşkili olub. Artıq Laçın, Şuşa, Füzuli, Zəngilan, Cəbrayıl şəhərlə­ri, Laçının Zabux və Sus, Füzulinin Döv­lətyarlı, Cəbrayılın Horovlu və Şükürbəyli, Qubadlının Mahruzlu və Zilanlı, Ağdərə­nin Talış və Suqovuşan, Ağdamın Xıdırlı, Sarıcalı, Kəngərli, Salahlı Kəngərli, Baş Qərvənd kəndlərinin işsiz və işaxtaran sakinləri üçün peşə hazırlığı kurslarının təşkili işlərinə başlanıb. 2026-cı ilə kimi işğaldan azad olunmuş ərazilər üzrə ilkin mərhələdə 12 min şəxsin peşə hazırlığı­na cəlb edilməsi planlaşdırılıb. Ümumilik­də, 2023-cü ildə ölkə üzrə 1000-dən çox keçmiş məcburi köçkün peşə hazırlığına cəlb olunub.

Sonrakı illərdə işğaldan azad olun­muş ərazilərə köç daha intensiv hal ala­caq. Bunun üçün bütün imkanlar səfər­bər edilib. Qarabağ və Şərqi Zəngəzura 2026-cı ilədək 34 min 500 ailə köçürülə­cək. Bu isə növbəti 4 ildə 160 minə yaxın vətəndaşımızın öz ata-baba yurdlarına qayıtması və geniş ərazinin minalardan təmizlənməsi deməkdir. 

Uzun müddətin və böyük maliyyənin tələb olunmasına rəğmən, hazırda Azər­baycan dövləti tərəfindən heç bir dono­run – digər dövlətlərin və beynəlxalq təşkilatların yardımı olmadan azad edil­miş ərazilərin minalardan təmizlənməsi prosesini davam etdirir. 2020-2022-ci illərdə 57,6 min hektar ərazi minalardan təmizlənib. Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramına əsasən 2023-2026-cı illərdə daha 215 min hektar ərazinin minalardan təmizlənməsi planlaşdırılıb. 2026-cı ilin sonunda, ümumilikdə, 280 min hektar ərazi minalardan təmizlənəcək. Minalar­dan təmizlənmiş geniş ərazilər isə xalq təsərrüfatına cəlb olunacaq. Bu da yeni iş yerləri deməkdir. 

Qarabağ iqtisadi rayonunda 2030-cu ilədək təqribən 150 min iş yerinin açılaca­ğı gözlənilir. Bu barədə Azərbaycan Res­publikası Prezidentinin Qarabağ iqtisadi rayonunun tərkibinə daxil olan işğaldan azad edilmiş ərazilərindəki (Şuşa rayo­nu istisna olmaqla) xüsusi nümayəndəsi Emin Hüseynov “İşğaldan azad olunmuş ərazilərin investisiya cəlbediciliyi” möv­zusunda keçirilən elmi-praktik konfrans­da deyib: “Qarabağ iqtisadi rayonunda 2030-cu ilədək təqribən 150 min iş yeri­nin açılacağı gözlənilir. Ağdam Sənaye Parkında iş yerlərinin gözlənilən sayı 5 min, kənd təsərrüfatı sektorunda 15-17 min, dağ-mədən sənayesində 1,5-2 min, turizm sahəsində 1,5-2 min, KOS sekto­runda isə 10-11,5 mindir”.

Beləliklə, hər bir sahə üzrə fasiləsiz iş gedir, yeni sənaye müəssisələri yaradılır, kənd təsərrüfatına geniş torpaq sahələ­ri cəlb edilir, infrastruktur qurulur, sosial obyektlər tikilir. Eyni zamanda sahibkar­lıq fəaliyyəti dəstəklənir. Bununla yanaşı məcburi köçkünlərin öz doğma torpaqla­rına köçü təmin edilir. Görülən işlər Qa­rabağın tezliklə Azərbaycanın ən inkişaf etmiş regionlarından birinə çevriləcəyin­dən xəbər verir. 

P.ƏFƏNDİYEV
XQ