Doğma, canım, varlığım qədər sevdiyim Azərbaycanım mənim qibləgahımdır. Bütün şüurlu ömrümü onun inkişafına, tərəqqisinə həsr etmişəm. 

Heydər ƏLİYEV, 
Ümummilli lider

Tarixdə belə bir düsturlaşmış deyim var: “Şəxsiyyəti xalq yetişdirir”. İnsanlıq bunun əksinin də şahididir: “Şəxsiyyət də xalqı yetişdirir”. Bu, o zaman baş verir ki, xalq uzun müddət əsarətdə qalır, kənar təsirlərə müqavimətini və özünüyaşatma enerjisini itirib kölələşir. Belə cəmiyyət müstəqil dövlətini qurmaq, azad yaşamaq üçün özündə güc tapa bilmir. Görünür, çox sayda xalq tarix səhnəsindən belə çıxıb. 

Azərbaycan xalqı isə kənar im­periya əsarətinə düşüb dövlətçiliyi­ni itirsə də, milli yaddaşından güc almış şəxsiyyətlərinin mübarizəsi ilə milli varlığını yaşadıb, bir əsrdə 2 dəfə istiqlal savaşı aparıb. Məhz belə tarixi dövrlərdə ulu Tanrı müstəqil olmaq əzmini yaşadan xalq üçün xilaskar lider göndərir. Belə tarixi şəxsiyyət öz xalqını müstəqil dövləti olan ölkələr cər­gəsinə qoşur. Belə qeyrətli və qüdrətli şəxsiyyətlərin sırasında ümummilli lider Heydər Əliyevin bənzərsiz obrazı əbədilik öndə qə­rarlaşıb, adı isə xalq işinə xidmət zirvəsi kimi öndərləşib. 

Milli tariximizin bu feno­men lideri sovet imperiyasından yarımasılı vəziyyətə salınmış Azərbaycanı mümkün olduğu qə­dər milli tələbatın cavablandırıl­ması çevrəsində idarə edib, yeni müstəqillik dövrünə hazırlayıb. İtti­faq dövlətinin ali rəhbərliyinə yük­sələrək dünya şöhrətli siyasətçi və dövlət xadimi kimi yetişmiş Heydər Əliyev sonrakı dövrdə müstəqil­liyin bərpa edilməsi və möhkəm­ləndirilib əbədi prosesə çevrilməsi uğrunda mübarizənin baş qəhrə­manı və lideri kimi yeni bir parlaq bioqrafiya da yaratdı. 

100 il bundan əvvəl, 1923-cü ilin 10 mayında dünyaya göz aç­mış görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyev də Tanrının millətimizə xi­laskar kimi göndərdiyi böyük dahi şəxsiyyət idi. Bütün mənalı həya­tını Vətəninə həsr edən ulu ön­dərimiz Azərbaycanımıza xidmət, onun taleyində həlledici rol oyna­maq üçün doğulmuşdu. 

Prezident İlham Əliyevin “Azər­baycan Respublikasında 2023-cü ilin “Heydər Əliyev İli” elan edilmə­si haqqında” 29 sentyabr 2022-ci il tarixli Sərəncamında da qeyd olun­duğu kimi: “Heydər Əliyev öz xalqı­nı zamanın mürəkkəb tarixi-siyasi sınaqlarından uğurla çıxarmış və ardıcıl mübarizə apararaq onu müstəqilliyə qovuşdurmuş qüdrət­li şəxsiyyətdir. Azərbaycan xalqı yeni əsrə və yeni minilliyə məhz Heydər Əliyev zəkasının işığın­da qədəm qoymuşdur. Davamlı yüksəliş yolunda inamla irəliləyən müasir Azərbaycan Heydər Əliye­vin həyat amalının təntənəsidir”. 

Ümummilli liderimizin nəsil­lərə nümunə olan şərəfli həyatın­da Naxçıvana bağlılıq, tükənməz məhəbbət və ardıcıl qayğı xüsusi yer tutur. Azərbaycanın bu qədim diyarında dünyaya göz açıb bo­ya-başa çatan xalqımızın gələcək xilaskarı, müstəqil dövlətimizin qu­rucusu ilk təhsilini də orada almış, 1939-cu ildə Naxçıvan şəhərindəki pedaqoji məktəbi bitirmişdir. 

Dahi rəhbərin xalqa, Vətənə misilsiz xidmət nümunəsi olan möhtəşəm əmək fəaliyyətinin də ilk səhifələri Naxçıvanla bağlıdır. O, 1941-ci ildə Naxçıvan MSSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığında işə başlamış, sonra isə Xalq Ko­missarları Sovetində çalışmışdır. 

Görkəmli dövlət xadimi Azər­baycana rəhbərliyinin birinci döv­ründə Naxçıvana xüsusi diqqət yetirmişdir. Dahi şəxsiyyət muxtar respublikada aparılan qurucu­luq-abadlıq işlərinin vəziyyəti ilə tanış olmaq üçün 1970–1982-ci illərdə 4 dəfə Naxçıvanda səfərdə olmuşdur. Həmin illərdə Araz çayı üzərində iri su anbarı və elektrik stansiyası, 16 iri sənaye müəs­sisəsi, yüzlərlə sosial obyekt tiki­lib istifadəyə verilmişdir. Bütün bu genişmiqyaslı quruculuq fəaliyyəti nəticəsində Naxçıvan Muxtar Res­publikası yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Ulu öndərimiz SSRİ Nazirlər Soveti Sədrinin bi­rinci müavini vəzifəsində çalışan­da da Naxçıvanın rifahı üçün çox­şaxəli tədbirlər həyata keçirmişdir. 

Naxçıvanda yaşadığı 1990– 1993-cü illər ümummilli liderin həyat və fəaliyyətindən qırmızı xətlə keçən xüsusi əhəmiyyətə və dəyərə malik tarixi dövrdür. Müdrik dahinin özü də bu illərin mahiy­yətini ayrıca vurğulayaraq muxtar respublika sakinləri ilə görüşlərinin birində demişdir: “Naxçıvanda do­ğulmağım, ərsəyə gəlməyim, təh­sil almağım mənim üçün əzizdir. Azərbaycana rəhbərlik etdiyim za­man Naxçıvanda quruculuq işləri­nin görülməsindəki fəaliyyətim də mənim üçün əzizdir. Ancaq mənim üçün bunların hamısından əziz 1990-cı ildən 1993-cü ilə qədər burada sizinlə bir yerdə yaşama­ğım, işləməyim olubdur”. 

20 iyul 1990-cı ildə Moskvadan Bakıya, iki gün sonra isə ağır blo­kada vəziyyətində olan Naxçıvana gələn Heydər Əliyevi xalq böyük coşqu ilə qarşılamışdı. Həmin vaxt Naxçıvan son dərəcə çətin bir şə­raitdə yaşayırdı. O zamankı Azər­baycan rəhbərliyinin Naxçıvana ögey münasibətini də xatırlatsaq, muxtar respublikanın son dərə­cə acınacaqlı durumu göz önünə gələr. Belə bir vaxtda xalqımızın böyük oğlu Heydər Əliyevin Nax­çıvana gəlişi əhalinin əsl nicatına çevrilmişdir. 

30 sentyabr 1990-cı ildə keçi­rilən seçkilərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının əhalisi yekdilliklə ulu öndəri Azərbaycan SSR-in və Naxçıvan MSSR-in xalq deputatı seçmişdi. 1990-cı il noyabrın 17- də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin dahi şəxsiyyət Hey­dər Əliyevin sədrliyi ilə keçirilən ilk sessiyasında qəbul olunan tarixi qərarlar müstəqil Azərbaycan döv­lətinin yaradılmasının əsasını qoy­muşdur. Hələ sovet imperiyasının mövcud olduğu bir dövrdə üçrəngli milli Azərbaycan bayrağının Nax­çıvan Muxtar Respublikasının dövlət rəmzi kimi qəbul edilməsi, Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının adından “Sovet Sosialist” sözlərinin çıxarılma­sı, Naxçıvan MSSR Ali Sovetinin Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi adlandırılması böyük cəsarət tələb edirdi. 

Naxçıvan Muxtar Respublika­sının Аli Məclisi həmin bayrağın Azərbaycan Respublikasının rəs­mi dövlət rəmzi kimi tanınması haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti qarşısında vəsatət də qal­dırmışdı. Bütün bunlar 1991-ci ildə Azərbaycanın müstəqilliyini elan etməsinə şərait yaratmışdı. 

1990-cı ilin 21 noyabrında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi böyük dövlət xadimi Hey­dər Əliyevin işləyib hazırladığı “1990-cı ilin yanvar ayında Bakı hadisələrinə siyasi qiymət veril­məsi haqqında” tarixi qərar qəbul etmişdir. 

Muxtar respublikanın əsl xilas və tərəqqisinin yalnız ümummil­li liderimizin dühası sayəsində mümkün olduğunu çox yaxşı bilən Naxçıvan əhalisinin təkidli tələbi ilə görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyev 1991-ci ilin 3 sentyabrında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinə Sədr seçilmişdir. Ulu ön­dər Heydər Əliyev Naxçıvana rəh­bərlik etdiyi iki ilə yaxın müddətdə elə möhtəşəm işlər görmüşdür ki, onlar əhəmiyyət və miqyasına görə neçə-neçə onilliyə örnək ola bilər. 

Həmin dövrdə ulu öndərimizin rəhbərliyi ilə 31 dekabrın “Dün­ya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü” kimi qeyd olunması ilə bağlı tarixi qərar qəbul edilmiş, keçmiş SSRİ-dən miras qalmış təhlükəsiz­lik orqanları ləğv edilərək milli ma­raqlara xidmət edən yeni müvafiq qurum yaradılmış, rus qoşun his­sələri muxtar respublikadan çıxa­rılmış, Naxçıvanın müdafiəsi üçün sistemli tədbirlər görülmüş, diyarı­mızın tarixi taleyi üçün müstəsna əhəmiyyətə malik Qars müqaviləsi yenidən gündəmə gətirilmişdir. 

Bundan başqa, uğurlu aqrar islahatlar aparılmış, yeni iqtisa­di münasibətlər formalaşdırılmış, əhalinin sənaye mallarına, ərzaq məhsullarına kəskin ehtiyacının ödənilməsi, enerji təminatı sahə­sində böhranlı vəziyyətin aradan qaldırılması üçün layihələr həyata keçirilmişdir. Ölkəmizin ən kütləvi siyasi təşkilatı olan Yeni Azərbay­can Partiyasının təsis edilməsi, az vaxt ərzində böyük nüfuz qazan­ması da ulu öndərin fəaliyyətinin Naxçıvan dövrünə aiddir. 

Beləliklə, ümummilli liderimizin 1990-cı ilin iyul ayından 1993-cü ilin iyun ayına qədər Naxçıvanda yaşaması bu bölgəni onu göz­ləyən çox böyük fəlakətlərdən qo­rumuş, naxçıvanlıların gələcəyə olan ümidinin itirilməsinə imkan verməmişdir. Prezident İlham Əli­yev ümummilli liderimizin fəaliy­yətinin Naxçıvan dövrü barədə danışarkən demişdir: “Onun gəlişi Naxçıvanı böyük bəlalardan qur­tardı. Naxçıvanlılar Heydər Əliyevi qorudular, Heydər Əliyev isə Nax­çıvanı qorudu”. 

Azərbaycan “olum, ya ölüm” dilemması qarşısında qalanda xalq təkidlə Heydər Əliyevi Bakı­ya, ölkə rəhbərliyinə dəvət etmiş­dir. 1993-cü ilin 9 iyununda Bakıya gələn ulu öndərin 15 iyunda Milli Məclisin Sədri seçilməsi Vətənin və xalqın tarixində əsl Qurtuluş Gününə çevrilmişdir. Həmin ilin 3 oktyabrında xalqın böyük dəstə­yi ilə ölkə Prezidenti seçilən dahi şəxsiyyət on il ərzində neçə-neçə qərinəyə bərabər işlər görmüş, tarixə müstəqil Azərbaycanın xi­laskarı və qurucusu kimi daxil ol­muşdur. 

Ulu öndərimiz Heydər Əliyev Azərbaycana ikinci rəhbərliyi döv­ründə də Naxçıvana xüsusi diqqət və qayğı göstərmiş, blokadanın çətinliklərinin aradan qaldırılması, muxtar respublikanın inkişafı üçün mühüm tədbirlər həyata keçirmiş­dir. Ümummilli liderimizin Naxçı­vana səfərlərini əhali bayram kimi qeyd edir, naxçıvanlılar öz xilas­karlarını böyük sevinc və coşqu ilə qarşılayırdılar. 

Ulu öndərimizin “Mən istəyirəm ki, mənim arzum, istəklərim, Azər­baycan dövləti haqqında, müstəqil Azərbaycanın gələcəyi haqqında və Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvan haqqında planlarım yerinə yetirilsin” – arzusunu yerinə yetirən ümummilli liderimizin siyasi kursunun davamçısı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Naxçıvana xüsusi diqqət yetirir, regionun inkişafı üçün önəmli kompleks tədbirlər həyata keçirir. Naxçıvanlılar yaxşı bilirlər ki, muxtar reaspublikada görülən bütün işlər, həyata keçirilən qu­ruculuq tədbirləri Prezident İlham Əliyevin bu bölgəyə yüksək diqqət qayğısının, ulu öndərimizin arzula­rının reallaşdırılması istiqamətində apardığı işin nəticəsidir. Azərbay­canın Birinci vitse-prezidenti Meh­riban xanım Əliyeva da Naxçıvanı diqqətdən kənarda qoymamışdır. 

Əlbəttə, bütün bu misilsiz na­iliyyətlər ulu öndər, böyük dövlət xadimi Heydər Əliyev siyasi kursu­nun ardıcıl və dönmədən davam etdirilməsi nəticəsində qazanılır. Heydər Əliyev yolu sabahkı uğur­larımızın da etibarlı qarantıdır. 

Təranə QULİYEVA, 
Naxçıvan Muxtar Respublikası Baş nazirinin sabiq müavini