Uşaqlar üçün gözəl nağıl–əsərlər yaratmış Hans Xristian Andersen aprelin 2-də anadan olub. Məhz onun ad gününün Beynəlxalq Uşaq Kitab Günü kimi qeyd olunmasını isə alman yazıçısı Yella Lepman təklif edib və 66 il öncədən başlayaraq, Uşaq Kitabları üzrə Beynəlxaq Şuranın təşəbbüsü və qərarıyla 2 aprel bütün dünyada həmin adla qeyd olunmağa başlayıb.

Tarixi XV əsrə gedib çıxan uşaq kitab­larının çapı bu gün nəşriyyat sistemində daha geniş vüsət alıb. Antik yunan müəlli­fi Ezopun mahnılarının yazılı kitab şəklin­də çapından, daha sonra çex maarifçisi və pedaqoqu Komenskinin uşaqlar üçün rəsmlərdən ibarət kitab nəşr etməsindən üzübəri böyüyən nəslin yazılı ədəbiyyatla ünsiyyəti başlayıb.

Yazılaraq kitablara köçürülən xalq nağılları, ümumiyyətlə, folklor nümunələ­ri uşaq ədəbiyyatının bünövrəsini təşkil edir. Bu yerdə Şərqdə "Min bir gecə", "Ələddin", "Əlibaba və qırx quldur", "Sin­dibadın yeddi səyahəti" nağılları yada düşür. Qərbdə uşaqlar üçün kitab yaz­maq tendensiyası Qrim qardaşlarının nağılları ilə güclənib. 1846-cı ildən başla­yaraq, Andersonun qələmə aldığı nağıl­ları da uşaqların bu gün daha çox sevib oxuduğu kitablardır. Əlbəttə, müəlliflərin və kitabların adını saymaqla bitməz. Bu baxımdan XIX əsri uşaq ədəbiyyatının "qızıl əsri" sayanlar da çoxdur. 

Azərbaycanda peşəkar uşaq ədəbiy­yatının inkişafı öz mənbəyini XX əsrin əvvəllərindən götürür. Həmin vaxtdan başlayaraq ölkənin maarif və mədəniyyət sahəsində ciddi canlanma əmələ gəlib: bir sıra maarif ocaqları, xeyriyyə cəmiy­yətləri, nəşriyyatlar, kitabxanalar yaradı­lıb. Bu sahədə cəsarətli addımlar atan Nəriman Nərimanov və Soltan Məcid Qə­nizadə birlikdə “Sovqat” adlı şəkilli uşaq jurnalı və “Məktəb” elmi-pedaqoji aylıq jurnalını nəşr etmək istəyi buna sübut­dur. Rəşid bəy Əfəndiyev “Uşaq bağça­sı” kitabında orijinal və tərcümə əsərləri, coğrafiyaya, tarixi hadisələrə və kainatın quruluşuna dair maraqlı materiallar verib. Həmçinin Abdulla Şaiqin “Uşaq gözlüyü”, “Gülzar”, İrəvan müəllimlərinin hazırlayıb Tiflisdə çap etdirdikləri iki hissədən ibarət “Ana dili” və b. vəsaitlərdə də yeni məz­munlu uşaq ədəbiyyatından nümunələr toplanmışdı. Süleyman Sani Axundov “Məktəb” jurnalı üçün “Qorxulu nağıl­lar”ını yazıb. Həmin dövrdə ölkənin hər tərəfində dövri-mətbuat parlamağa baş­lamışdı. Amma ilk uşaq nəşr nümunəmiz tаnınmış mааrif хаdimi Əlisgəndər Cəfər­zаdənin “Dəbistаn” jurnаlı sayılır. Ardınca “Rəhbər”, “Məktəb” kimi jurnallar çıxıb. 

İlk çağlarda Mirzə Ələkbər Sabir, Cə­lil Məmmədquluzadə, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Cəfər Cabbarlı və digərlə­rinin yaradıcılığı ilə təşəkkül tapan uşaq ədəbiyyatımız daha sonra növbəti nəsil yazıçıların əsərləri ilə daha da genişlə­nib. Çoxsaylı və gözəl, yaddaqalan şeir, təmsil və mənzum hekayələr qələmə alı­nıb və çap edilib...

Bu gün uşaq nəşrləri qalereyamız xüsusilə zəngindir. Təkcə “Göyərçin” jurnalı 65 ildir ki, uşaqların maariflən­məsi və tərbiyəsinə, dünyagörüşünün inkişafına sədaqətlə xidmət edir. Hazırda “Əlifba”dan sonra ikinci dərsliyimiz adla­nan bu jurnalın baş redaktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi, filologiya elmləri dok­toru, professor Rafiq Yusifoğlu bizimlə söhbətində “Göyərçin”in Azərbaycan göylərində inamla qanad çaldığını söylə­di. “Bir-birini əvəz edən nəsillərin tərbiyə­sində bu jurnal çox işlər görüb. Sehirli qanadlarında evlərə nağıl, şeir, hekayə, tapmaca, əyləncə, maraqlı rəsmlər apa­ran “Göyərçin” dövlətimizin himayəsi ilə öz “uçuş”larını indi daha inamla davam etdirir. Mirzə İbrahimov, Süleyman Rə­himov, Mehdi Hüseyn, Əli Vəliyev, Rə­sul Rza, Süleyman Rüstəm, Məmməd Rahim, Əhməd Cəmil, İlyas Əfəndiyev, Mirvarid Dilbazi, Əzizə Cəfərzadə, Hü­seyn Abbaszadə, İsmayıl Şıxlı, Bayraqm Bayramov, Qılman İlkin, Gülhüseyn Hü­seynoğlu, Balaş Azxəroğlu, Bəxtiyar Va­habzadə, Nəbi Xəzri, Qasım Qasımzadə, Salam Qədirzadə, Nəriman Həsənza­də, Əli Kərim, Məmməd Araz, Xəlil Rza Ulutürk, Anar, Elçin, Əlibala Hacızadə, Vaqif İbrahim, Mövlud Süleymanlı və di­gər qələm sahiblərimiz hər zaman məhz “Göyərçin” üçün də əsərlər yazaraq uşaqların xidmətində durublar”.

Əlavə edək ki, bu gün də yüzlərlə şair və yazıçımız uşaq ədəbiyyatı inciləri yaradırlar.

“Xalq qəzeti”