Siqaret çəkənlərin “qəm tütəyini” alışdırmaq üçün ən çox verdikləri bir sual var:

– Kibritin yoxdu?

1825-ci ildə ingilis əczaçısı Con Uo­kerin düzəltdiyi kibrit, bəlkə də, dün­yada ən ucuz qiymətə satılan gündəlik tələbat malıdır. Tarif Şurasının olma­dığı vaxtlarda bir qutu kibrit 1 qəpiyə idi... İndi 5 qəpiyə satılsa da, yenə də məişətdə istifadə edilən ən əvəzedil­məz və vacib əşya olaraq qalır. Kibrit çöpü kiməsə adi əşya kimi gələ bilər, lakin adi olduğu qədər də qeyri-adi və gərəklidir. Onsuz ötüşmək mümkün­dürmü? Kibritin olmadığı şəraitdə ba­yırda tonqalı, mətbəxdə qaz cihazını necə alovlandırmaq olar?

Bir kibrit çöpü həm də bir zəmiyə od vurub yandırmağa, böyük bir meşəni qapqara külə çevirməyə, bir evi, bir bi­nanı oda qalayıb neçə-neçə ailəni ev­siz-eşiksiz qoymağa bəs edir. Bir kibrit çöpü soyuqdan dişi-dişinə dəyənləri qızdırmağa, otağa hərarət gətirməyə, damaqlara dad verən ən ləziz xörək­ləri bişirib-düşürməyə də bəs edir. Heç nəyə yaramayan biri haqqında danı­şarkən belə ifadə işlədirlər: “Onun bir kibrit çöpü qədər dəyəri yoxdur”.

1993-cü ildə 113 gün ermənilərin mühasirəsində qalan Kəlbəcərin Baş­lıbel kənd sakinləri xilas olmaq üçün yola çıxanda doğma yurdu tərk etmə­yib orda qalan 73 yaşlı Ələsgər baba həmin hadisədən bir neçə ay sonra xi­las yolu axtaran iki əsgərlə rastlaşanda onlardan bircə şey soruşub: “Kibritiniz varmı?”

Çölün-düzündə, dağın-daşın ara­sında neçə aylardan bəri gəzib-dolaşa­raq nicat yolu axtaran əsgərlərdə kibrit nə gəzirdi?

Deməli, kibrit həyatdır, məişətdə heç nə ilə əvəz olunmayan gərəkli va­sitədir. Heç də təsadüfi deyil ki, bir sıra ölkələrdə – Rusiya, İsveç, İsveçrə və Almaniyada Kibrit muzeyləri var.

İlk vaxtlar kibritin istehsalı üçün kükürd və ağ fosfordan, sonralar qır­mızı fosfordan və digər vasitələrdən yararlanmağa çalışıblar. Müasir kibrit­də kükürd və xlor birləşmələri yoxdur, əvəzində, onun istehsalı üçün parafin və xlorsuz oksidləşdirici maddələrdən istifadə olunur.

Martın 2-si təqvimdə qeyri-adi bayramlardan biri – Beynəlxalq kibrit günüdür. Orta əsrlərdə çaxmaq daşın­dan bugünkü müasir alışıq vasitəsinə qədər inkişaf yolu keçən kibritin məişət həyatında öz yeri var...

“Xalq qəzeti”