Diplomatın əndazəni aşan açıqlamalar verməsi birinci dəfə deyil 

Söhbət İran İslam Respublikasının Ermənistandakı səfiri Mehdi Subhanidən gedir. İrəvanda oturan səfirin beynəlxalq hüquq və Diplomatik əlaqələr haqqında Vyana Konvensiyasının tələbləri ilə bir ayara sığmayan, anti-Azərbaycan fəaliyyəti barədə əvvəllər də oxucularla fikirlərimizi bölüşmüşdük. 

Erməni jurnalistlərin suallarını cavab­landıran səfir bu dəfə də Azərbaycanı hədəfə almağa çalışıb. İranın Ali dini lideri Xame­neyidən sitat gətirən Subhani təxribatçı açıq­lamaları, diplomatik qalmaqala səbəb ola biləcək fikirləri ilə “gündəmə gəlib”. 

Əvvəlcə rəsmi Tehranın Ermənistanın Fələstin Dövlətini tanımasını və fələstin xalqına yardım göstərməsini alqışladığını bəyan edən M.Subhani daha sonra bildirib ki, Ermənistanın atdığı bu cəsarətli addım beynəlxalq ictimaiyyətin fələstin xalqı­nın hüquqlarına əhəmiyyət verdiyini və bu hüquqların pozulmasına qarşı olduğunu nü­mayiş etdirir.

Maraqlıdır ki, rəsmi İrəvanın Fələstin­lə bağlı məlum qərarının üstündən bir həftə keçəndən sonra Tehran səfirin dili ilə fakta münasibətini açıqlayıb. Məsələnin daha ma­raqlı tərəfi isə Ermənistan hakimiyyətinin bu qərarı iyunun 18-də Paşinyanın Ərdoğanla telefon danışığından sonra elan etməsi İran­da müəyyən qıcıq yaratmasıdır. Bu ehtimalı yerli ekspertlərin əksəriyyəti bölüşür. Bəli, məhz həmin telefon danışığından sonra Er­mənistan baş nazırı Fələstinin müstəqilliyi­ni tanıdığını və fələstin xalqını dəstəkləyən ölkələrin sırasında olduğunu rəsmən elan edib.

Aydın məsələdir ki, İsrail–Fələstin böh­ranından özünün siyasi ambisiyaları üçün istifadə etməyə çalışan Tehran “qardaş ölkə” adlandırdığı Ermənistanın Türkiyənin təsiri ilə məlum qərarı verməsindən narazı qalmalı idi. Bir həftəlik sükutun əsas səbəbinin məhz bunun olduğunu söyləmək mümkündür.

Qayıdaq səfir Subhaninin İrəvanda jur­nalistlərin qarşısında səfir statusunu aşan “özfəaliyyət”inə. Bundan əvvəl də mediaya verdiyi açıqlamalarında, az qala, Ermənis­tanın vəkili kimi çıxış edən iranlı diplomat ad çəkmədən Azərbaycana qarşı “Ermənis­tan sərhədinin toxunulmazlığı” hədyanına baş vurub. Bu zaman, o, Xameneyidən sitat gətirib: “Ermənistanla bağlı siyasətimiz çox prinsipialdır. Hakimiyyətə gələn hökumətlər həmin siyasət çərçivəsində hərəkət edirlər. İranın Ermənistanla bağlı prinsipial siyasə­ti fevral inqilabının lideri (Əli Xameneyi – red.) tərəfindən dilə gətirilib. Həmin fikirlər Tehranda baş nazirlə (Nikol Paşinyan – red.) görüşdə də aydın səsləndirilib. Biz Ermə­nistanın ərazi bütövlüyünə hörmət edirik və onu dəstəkləyirik. Beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərin dəyişdirilməsi, eləcə də istənilən geosiyasi dəyişikliyin əleyhinəyik”.

Bunun ardınca erməni jurnalistin “Əgər Azərbaycanın Ermənistana mümkün mü­daxiləsi baş verərsə, buna İran necə reaksiya­sı verəcək?”– təxribatçı sualına Subhaninin cavabı da elə həmin ampluada olub. O, ölkə­sinin Azərbaycana qarşı Ermənistana hərbi kömək etməyə və bu istiqamətdə əməkdaş­lığa hazır olduğunu ərz edib: “Əgər söhbət sülh dialoqundan gedirsə, onunla (Azərbay­canla – red.) təhdid dilində danışılmamalı­dır. Tehranla İrəvan arasında əməkdaşlığın formasına gəlincə, bu, Ermənistan hökumə­tindən asılıdır. Əldə olunmuş qarşılıqlı ra­zılaşmalara əsaslanaraq Ermənistana yardı­ma hazır olduğumuzu bildirmişik. Yəni, iki ölkənin maraqlarına nə uyğun gələcəksə, Ermənistanla o sahələrdə əməkdaşlığa hazı­rıq”. 

Ölkələrarası ikitərəfli əməkdaşlıqla işi­miz yoxdur. Bu, hər iki tərəfin suveren və özəl hüququdur. Amma burada söhbət ikin­ci ölkənin ərazisində diplomatik fəaliyyətdə olan personanın üçüncü dövlətin ünvanına hüquqa və ədalətə zidd hətəkətlərə yol ver­məkdən gedir. Subhaninin sərhədlə bağlı Azərbaycanın ünvanına söylədiklərinin arxasında Qafanda konsulluq açmağa ha­zırlaşan Tehranın mövqeyinin dayandığını söyləmək nə qədər çətin olsa da, bu, belədir. Amma inanmaq istəməzdik ki, İran XİN-i Subhaniyə bu qədər irəli getmək, Ermənis­tanın vəkili qismində çıxış etmək təlimatını verib. 

Ümid etmək istərdik ki, İİR-in yeni prezidenti diplomatik ranqı aşan fəaliyyətlə məşğul olan İrəvandakı səfirin şübhəli missi­yasını araşdıracaq və bununla bağlı müvafiq qərar qəbul edəcək. 

İ.HƏSƏNQALA
XQ