Azərbaycanın sədrliyi altında Bakı Təşəbbüs Qrupunun fəaliyyəti beynəlxalq ictimaiyyətin Fransanın keçmiş müstəmləkələrində aktivliyini qoruyub saxlamaq istəyi barədə məlumatlılığının artmasına mühüm töhfə verib. 

Bu barədə Yeni Kaledoniya parlamentinin Ailə və Qadın Məsələləri üzrə Komissiyasının sədr müavini Mari-Lin Saki­liya deyib.

Onun sözlərinə görə, Fransa siyasəti hazırda Sakit Oke­an regionunda siyasəti keçmişdəki, daha doğrusu, 1960-cı illərdəki fəaliyyətindən heç nə ilə fərqlənmir.

"Kanaki (Yeni Kaledoniya) kimi dövlətin suverenliyinin elan olunması əməkdaşlıq sazişlərinin imzalanma­sına hazırlıqdır. Bu, Fransanın Sakit Okean regionunda Hindistan və Avst­raliya kimi ölkələrlə imzalayacağı bir sıra ikitərəfli sazişlərin davamıdır.

Qeyd etmək lazımdır ki, Fransanın iqlim diplomatiyası dayanıqlı inkişaf və enerji təhlükəsizliyi arasında ba­lans axtarışı üçün digər vasitələrdən də istifadə edir. Fransanın 2030-cu ilə qədərki müddət üzrə investisiya planı buna misaldır. Plan çərçivəsində Yeni Kaledoniya Energetikaya Keçid Sxemi (STENC) qəbul edib. Yeni Kaledoni­yanın "energetikamızın ekologiya­laşdırılması konsepsiyası sayəsində" defisit yaşayan enerji təchizatı sistemi milliləşdirilib və Fransanın "ENGIE" şirkətinin törəməsi olan "EEC" şirkəti tərəfindən idarə olunur. Şirkət yer­li nikel sənayesini inkişaf etdirməyə kömək edir", - deyə o bildirib.

Mari-Lin Sakiliya qeyd edib ki, Yeni Kaledoniya şlakındakı böyük nikel eh­tiyatları daha az potensiala malik oldu­ğu hesab edilən paslanmaz polad is­tehsalının zərərinə Fransadan birbaşa xarici investisiyaların cəlb olunmasına imkan yaradacaq.

"Fransa hökumətinin "Prony Re­sources" və "Société Le Nickel" sə­naye şirkətləri tərəfindən əldə edilən on milyardlarla İsveçrə frankı dəyərin­də bank kreditlərinə dair təminatı ilə eyni vaxtda elan edilən nikel böhranı sonuncuların yerli istehsalın zərərinə xam filiz ixracından asılılığını azalt­mağa yönəlib və beləliklə, "xamma­la çıxış imkanının təmin olunması" ilə əlaqəli dekarbonizasiya prob­lemlərinin həllində idarəedən döv­lətin cəlb olunma səviyyəsini müəy­yən edir.

Yeni Kaledoniya nikel hasilatına 1876-cı ildə başlayıb və bunu in­diyədək etməyə davam edir, ümumi istehsal (1876-2015) 6,21 milyon ton nikel və ya dünyada hasil olu­nan bütün nikelin 10,2 faizi olub. Əfsuslar olsun ki, biz Fransanın "Fransa təhlükəsizliyi üçün yaxşı olan yerli hökumətin təhlükəsizliyi üçün də yaxşıdır və əksinə" siyasətinin şahidi oluruq. Lakin ilkin platforma siyasəti həyati əhəmiyyətli Sakit Okean məka­nımız üçün heç də yaxşı deyil, çünki okeaniyalılar olan bizlərin fərqli düya­görüşü var.

Bizim Asiya-Sakit Okean mədəniy­yətimiz digər milli strategiyalar və ma­raqlar üçün iqtisadi diplomatiya, xü­susən milli mətbəx, eləcə də, xammal tədarükü baxımından məkan təmin edir - bunların tükənməsi Asiya xalq­larının yox olmasına bərabər olardı ki, bu da ağlasığmazdır", - o deyib.

Komissiya sədrinin müavininin sözlərinə görə, 2020-ci ildən Fransa dəfələrlə Yeni Kaledoniyanı öz tərki­bində saxlamağa çalışıb.

"Bu, üçüncü və sonuncu referen­dum rekord sayda iştirak etməyənlərlə yadda qalıb, hər ikinci seçicidən çoxu səsverməni boykot edib. Lakin nazir­lər Sebastyen Lekorno və Jerald Dar­manin "beləliklə yaranan vəziyyətə" cavab olaraq Yeni Kaledoniyanın ins­titusional gələcəyinin müzakirəsinə başladılar və ikinci qanunvericilik re­ferendumundan sonrakı gün 10-a qə­dər siyasi xadimin rəhbərliyi altında "Leprédour" qrupu yaradıldıqdan və imzalayanlar Komitəsini bağlı qapılar arasında dialoqla əvəz etdikdən son­ra müzakirələrin formatını dəyişərək, buraya vətəndaş cəmiyyəti və yerli iq­tisadi aktorları da daxil etdilər", – Ma­ri-Lin Sakiliya son olaraq deyib.

XQ