Erməni siyasilər Bakı–İrəvan arasında niyə şübhə toxumları səpirlər?

Ermənistanda Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administ­rasiyasının və Ermənistan Res­publikası baş naziri aparatının birgə açıqlamasına, habelə Azər­baycan Prezidenti İlham Əliyevin “Qarabağ: 30 ildən sonra evə dö­nüş. Nailiyyətlər və çətinliklər” Forumunda bildirdiklərinə, eləcə də dövlətimizin başçısının “Euro­news” telekanalına müsahibəsinə reaksiyalar səngimək bilmir. İrə­vanın siyasi icmalçı və politoloq cameəsində təmsil olunanların söylədiklərindən gəlinən qənaət budur ki, üfiqdə görünən sülh göz­ləntilərini heçə endirmək istəyən­lər var. Yazımız bu barədədir. 

Beləliklə, Ermənistanda bildirirlər ki, İrəvanla Bakı arasındakı nizamlanma prosesi geosiyasi qüvvələr arasında ge­dən mübarizənin bir hissəsidir. Rusiyanı Cənubi Qafqazdan sıxışdırıb çıxarmaq lazımdır və bu, Ermənistanla Azərbay­can arasında sülh müqaviləsinin imza­lanması ilə baş verə bilər. Yəni, ABŞ-ın Bakı və İrəvanı barışdırmaqla, Rusiyanı sıxışdırması mümkündür.

Ermənistanda, eyni zamanda, vurğu­layırlar ki, ermənilər və azərbaycanlılar arasında 35 il davam edən qanlı mü­naqişə Moskvaya Cənubi Qafqaz üzə­rində hökmranlıq etmək imkanı vermişdi. Ağ ev isə Kremlin geosiyasi ambisiyaları­nı cilovlamağı hədəfləyir. Təxminən, “Ru­siya şeytandır, ABŞ mələk” məntiqi işə salınır. Nəyə görə? Ona görə ki, “Azər­baycan Kremllə əməkdaşlıq edərək, Rusiyanın Cənubi Qafqazdan uzaqlaş­dırılmasına mane olur”. Deməli, erməni ictimai rəyi Moskvanı böyüdüb Bakını tərəf kimi görməmək niyyəti güdür. Heç şübhəsiz, əsas məqsəd Qərbdə qıcıq ya­ratmaqdır. 

Qərbdə Azərbaycana qarşı qıcıq ya­ratmaq istəkləri fazasında, Rusiyanın Türkiyə və ölkəmizlə birlikdə “3+3” plat­formasını yaratdığı vurğulanır. Bildirilir ki, bu platforma İranın maraqlarına da uy­ğundur. Bakı isə “3+3” anti-Qərb forma­tının təşəbbüskarlarından biridir. Görün­düyü kimi, bu xüsusda da Qərbi Bakıya qarşı qaldırmaq cəhdləri aktualdır. 

Ermənistanda onu da bildirirlər ki, Rusiya Azərbaycan vasitəsilə real danı­şıqlar prosesinə xələl gətirir və ABŞ-ın himayəsi altında sazişin imzalanmasına mane olur. Bu deyimdə sülhü pozmaq cəhdi özünü daha qabarıq göstərir. Mə­lumdur ki, dünya Cənubi Qafqazdan sülh gözləyir. Əslində, Azərbaycan da bütün platformalarda bunu bəyan edir. Ermə­nistandakı bəzi Qərbpərəst siyasilər isə gətirdikləri cılız arqumentlərlə, faktiki ola­raq, sülhə demarş yolu tuturlar. Məsələn, onlar iddia edirlər ki, guya, Azərbaycan Qarabağda etnik təmizləmə aparır, la­kin beynəlxalq aktorları sülh istədiyinə inandırır. Onların fikrincə, indiki durumda Bakıya sülh müqaviləsi imzalamaq niy­yətli görüntü formalaşdırmaq, ona özünə qarşı yönələn beynəlxalq təzyiqləri yum­şaltmaq üçün lazımdır. Gah Azərbaycan sülhdən yayınır, gah da sülh müqaviləsi imzalamaq istəyir – erməni siyasilər öz­lərini lap dolaşdırıblar. Hər bir halda belə düşünmək mümkündür ki, məqsəd sülh müqaviləsinin qarşısını almaqdır. Qar­şısını almaq ki, Azərbaycana təzyiqlər güclənsin. 

Azərbaycan Prezidenti Ermənistanda revanşist meyillərin yenidən baş qaldır­mayacağına dair qarantiyanın vacibliyin­dən söz açıb. Baş nazir Nikol Paşinyana yaxın çevrələr isə ölkəmizin başçısının söylədiklərini sülh müqaviləsi üçün təmi­nat faktoru üzərinə gətirərək vurğulayır­lar ki, təminatçı rolunda Birləşmiş Ştatlar çıxış etməlidir. Fikrin səslənmə baxımın­dan bəsitliyinə diqqət yetirək: “Əgər Əli­yev, həqiqətən, Ermənistanla sülh istə­yirsə, Rusiyadan asılı olmayan siyasət yürütməli və ABŞ-ı sülhün qarantı kimi qəbul etməlidir. Əgər Azərbaycan ABŞ formatında müqavilə imzalamasa, demə­li, Rusiyanın xeyrinə hərəkət edir”.

Göründüyü kimi, belə deyimlər da­nışıqların birbaşa aparılması məntiqinə ziddir. Deməli, artıq indidən Azərbaycan Respublikası Prezidenti administrasiya­sının və Ermənistan Respublikası baş naziri aparatının birgə açıqlamasının ruhuna zidd davranış ortaya qoyulmaq­dadır. Bu isə Cənubi Qafqazı qlobal maraqlar platformasında təqdimetmə­dəki aşkar manipulyasiyanın təzahürü­dür. Mövcud təzahür barışıq mühitinin formalaşmasına sözsüz əngəldir. Ma­nipulyasiyanın digər tərəfi Birləşmiş Ştatların Dövlət Departamenti rəhbəri­nin köməkçisi Ceyms O’Braynın fikirlə­rinin yada salınmasıdır. Məlum olduğu kimi, cənab O’Brayn bir müddət əvvəl ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Pala­tasında keçirilmiş Qarabağ dinləmələri zamanı bildirmişdi ki, Azərbaycan Rusi­yanın və İranın təsirindən uzaqlaşmaq­la, Qərblə əməkdaşlıqla bağlı seçim etməlidir. Erməni siyasilər onun sözlə­rinə köklənərək, iddia edirlər ki, guya, Bakının seçimi Rusiyadır və buna görə sülh müqaviləsi bağlana bilməz. Sülh müqaviləsi bağlanmırsa, deməli, yaran­mış durum Rusiyanın Cənubi Qafqazda saxlanılmasına töhfədir. Sən demə, bu yaxınlarda Vaşinqtonda Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirləri görüşsə də, bu, o demək deyil ki, Bakı Moskva­nın düşərgəsindən uzaqlaşır. Yəni, aş­kar qızışdırıcı mövqe tutulur. 

Ermənistan hakimiyyətinə yaxın siya­silər onu da vurğulayırlar ki, Azərbaycan Rusiyanın Cənubi Qafqazda qalması prosesində iştirakını davam etdirərsə, bunun nəticələri ilə üzləşməlidir. Guya, ABŞ-ın yumşaq üsulları Azərbaycana Ermənistanla nizamlanma prosesini lən­gitmək və real həll yollarından qaçmaq imkanı verir. Bakı hansı məqsədlə sül­hdən qaçırmış? Bu xüsusda da erməni başbilənlərin sərsəm fikirləri var. Onlar təfəkkürlərinin mücərrəd güşəsini işə sa­laraq vurğulayırlar ki, Birləşmiş Ştatlarda 2024-cü ildə prezident seçkiləri olacaq. Hazırkı dövlər başçısı Co Bayden məğ­lub oduqda isə Azərbaycan hərbi təzyiq göstərərək, “Zəngəzur dəhlizi”ni və ank­lavları ələ keçirəcək. Buna görə də ABŞ Azərbaycanı Ermənistanla tezliklə sülh müqaviləsi imzalamağa və mübahisəli məsələlərin həllinə məcbur etmək üçün sərt tədbirlərə əl atmalıdır. 

Sonda qeyd edək ki, bu sayaq konsprioloji mahiyyət daşıyan, sülh yo­lunda aşkar təxribatçılıq motivli fikir və düşüncələr adi məsələ sayılmamalıdır. Çünki belə sərsəm iddiaları gündəmə gətirənlər heç də ölkənin Rusiya me­yilli müxalifət kəsimi deyil. Bunlar, belə demək mümkünsə, qatı paşinyançılardır. Heç şübhəsiz ki, bu sayaq çərənləmələr Ermənistan Nazirlər Kabinetində hazırla­nır və politoloq sürüsünə şparqalka kimi ötürülür. İkincilər bu şparqalkaları dövriy­yəyə buraxırlar. 

Bəli, bir daha sübuta yetirilir ki, Er­mənistan hakimiyyəti sülhə səmimi yox, Qərbin qlobal maraqları kontekstində yanaşır. Buna görə də Bakı–İrəvan nor­mallaşma xəttinin sülh sazişi yekununa çatması şübhə doğurmaqdadır. Yəni, qeyri-müəyyəndir. 

R.ƏVƏZ
XQ