Bakıda keçirilən Özbəkistan Mədəniyyəti Günləri uğurla sona yetdi. Bayramın sonuncu günü Milli İncəsənət Muzeyində keçirilən mərasimdə iki ölkənin mədəniyyət nazirləri, tanınmış incəsənət xadimləri iştirak edirdilər.

Azərbaycan mədəniyyət nazirinin mü­şaviri Oleq Əmirbəyov qonaqları salam­layaraq bildirdi ki, ölkələrimiz arasında dostluq münasibətləri, əlaqələrin möh­kəmlənməsində dövlət başçıları – Pre­zident İlham Əliyev və Prezident Şavkat Mirziyoyevin müstəsna xidmətləri var. Se­vindirici haldır ki, Prezident İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan Respublikası ilə Özbəkistan Respublikası arasında mə­dəni əlaqələrin inkişafında xidmətlərinə görə qardaş ölkənin bir qrup mədəniyyət xadimi “Xalq artisti” fəxri adı və “Dostluq” ordeni ilə təltif edilib. Qardaş ölkələrimiz arasında dostluq münasibətləri bütün is­tiqamətlərdə olduğu kimi, mədəniyyət sahəsində də uğurla inkişaf edir.

Sonra tanınmış müğənni olan soyda­şımız Nəsibə Abdullayevaya “Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti” fəxri adının nişanı və vəsiqəsi təqdim edildi. Müka­fatı mədəniyyət naziri Adil Kərimli təqdim etdi. Adil Kərimli iki xalq arasında bağların daha da yaxınlaşmasında xidmətləri olan sənət adamlarını təbrik edərək yaradıcı­lıq uğurları arzuladı. Nəsibə Abdullayeva Azərbaycan xalqının onu unutmadığını, sənətinə hər zaman diqqət və sevgi ilə ya­naşdığını qeyd edərək yüksək dövlət təlti­finə görə Prezident İlham Əliyevə təşək­kürünü bildirdi.

Daha sonra “Dostluq” ordeni ilə təltif edilən Haşimjon İsmayılov, Əli Nəsirli və Kamoliddin Urinbayevin mükafatları təq­dim olundu. Əli Nəsirli mərasimdə iştirak edə bilmədiyi üçün mükafat nümayəndə heyətinə təqdim edildi. Təltif olunanlar Azərbaycanda fəaliyyətlərinə verilən yük­sək qiymətə, göstərilən diqqət və qayğıya görə Azərbaycanın dövlət başçısına də­rin minnətdarlıqlarını ifadə etdilər. Sənət adamları qardaş xalqlarımızın mədə­niyyətinin inkişafına bundan sonra da öz töhfələrini verəcəklərini vurğuladılar.

Mərasimdə Özbəkistan Prezidentinin sərəncamı ilə fəxri ada layiq görülən azər­baycanlı sənət və elm adamları da iştirak edirdilər. İki ölkənin nazir və sənətçiləri birgə xatirə şəkli çəkdirdilər.

Özbəkistanlı qonaqların Milli İn­cəsənət Muzeyinin ekspozisiyası ilə də tanışlığı onlarda zəngin təəssürat yaratdı.

***

Mədəniyyət günləri çərçivəsində Muqi­mi adına Özbəkistan Dövlət Musiqili Teat­rı Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrının səhnəsində klassik “Qayınana” tamaşası ilə çıxış etdi. 

Səhnə əsərinin özbək variantının rejis­soru Daston Xakberdiyev, musiqi tərtibat­çısı Karima Uzakova, rəssamı Cəlalədin Rahimov, dirijoru Akmal Turayevdir. Ta­maşada Cənnət obrazını Özbəkistanın Əməkdar artisti Muxabbat Sotvaldiyeva, Afət və Zərifə rollarını Gülasar Raxmo­nova Ayazı Omon Yuldaşev oynayıblar. Sevda (Arofat Erqaşeva), İlqar (Ravşan İbraqimov), Sədaqət ( Zilola Abdullayeva) rolları da yaddaqalan oldu. 

Özbək sənətçilərinin ifasında tamaşa­da dil fərqi elə də hiss olunmurdu. Həm pyesin güclü koloriti, həm də truppanın yaradıcı səyləri tamaşanın təbii alınma­sına təsir edən amillər idi. Aktyorlar bəzi sözləri təmiz Azərbaycan dilində deyir­dilər. Musiqi parçaları da orijinal variantda olduğu kimi səsləndirildiyi üçün gurultulu alqışlarla qarşılandı. 

Epizodlara baxdıqca unudulmaz Xalq artistimiz Nəsibə Zeynalovanın (Cənnət rolu) sağlığında 1000 dəfədən çox oy­nanılmış komediyanın orijinal səhnələri, tanınmış aktyorlarımızın işıqlı obrazları göz önündə canlanırdı. Bildiyimiz kimi, “Qayınana” musiqili komediyasını bəstə­karlar Zakir Bağırov və Tofiq Quliyev aktyor Məcid Şamxalovun librettosu əsa­sında yazılıb. 1965-ci ildə oynanılmış ilk tamaşanın rejissoru Niyaz Şərifov, rəssa­mı Böyükağa Mirzəzadə idi. Səhnə əsəri dəfələrlə Orta Asiya respublikalarında, Bolqarıstanda da teatrsevərlərə təqdim edilib. 

Onu da xatırladaq ki, “Qayınana” bi­zim Musiqili Teatrın səhnəsində özbək dilində ilk dəfə təqdim olunmurdu. Ötən il dekabrın 4-ü və 5-də rejissor, Əməkdar incəsənət xadimi Əsgər Əsgərovun quru­luşunda Özbəkistanın Kattakurqan Şəhər Dram Teatrının kollektivi səhnə əsərini bu­rada uğurla oynayıb.

Tamaşa bu dəfə də maraqlı keçdi, sürəkli alqışlarla müşayiət olundu. Müsa­hibələr aldıq.

Karima Uzakova, Özbəkistanın Fəx­ri mədəniyyət xadimi, səhnə əsərinin musiqi tərtibatçısı:

– Təbii ki, ilk növbədə əsərin mu­siqisindən danışmalıyam. Deyim ki, “Qayınana” belə böyük uğur qazanması­na görə bəstəkar Zakir Cavad oğlu Ba­ğırovun da ruhuna borcludur. Bildiyimə görə, Zakir Bağırov Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında 45 il müəllim kimi fəaliyyət göstərib, operanı, klassik musiqi­ni əla bilib. Biz onun bu operetta musiqisi­ni sırf orijinaldakı kimi təqdim etdik. Başqa cür ola da bilməz. Bakı teatrsevərlərinə gəlincə isə onu deyim ki, çox həssas pub­likadır, incəsənəti dərindən bilirlər. 

Muqimi adına Musiqili Dram və Ko­mediya Teatrının aktyoru Ravşan İb­raqimov:

– Bakıya ilk səfərimdir. Paytaxtınızı çox bəyəndim. Qədim şəhər möhtəşəm ti­kililəri və parkları ilə göz oxşayır. Təəssü­ratım çox zəngindir. Özbəkistandan bura “Qayınana” tamaşasına görə gəlmişəm. Sizin Dövlət Akademik Musiqili Teatrınızın səhnəsində oynamaq böyük şərəfdir. Mən tamaşada İlqar obrazını canlandırdım. Bu, peşəkarlıq baxımından şəxsən mə­nim üçün böyük təcrübə oldu. Düşünürəm ki, pis alınmadı. Bakıdakı həmkarlarımızla yaxından tanış olmaq fürsəti də əldə et­dik. Bizim mədəniyyətimiz də bir-birinə çox yaxındır. Buna görə də təcrübə müba­dilələrimiz çox faydalı olacaq...

***

Elə həmin axşam Bakının bulvar ərazi­sində tanınmış özbək sənətçilərinin iştira­kı ilə geniş konsert proqramı təşkil olundu.

Mədəniyyət günlərinin möhtəşəm bağ­lanış mərasiminin keçirildiyi tədbirdə məş­hur sənətçilərdən 7 ölkənin Xalq artisti olan, məşhur “Yalla” ansamblının yardıcı­sı Fərrux Zakirov, Özbəkistanın və Azər­baycanın Xalq artisti Nəsibə Abdullayeva, həmçinin Prezident İlham Əliyevin sərən­camı ilə “Dostluq” ordeni ilə təltif edilmiş Xalq artisti Haşimjon İsmaylov, qardaş ölkənin digər tanınmış sənətçiləri – Xalq artistləri Zulayxo Boyhonova, Gulsanam Mamazoitova, Jenisbek Piyazov, Saman­dar Alimov və başqaları öz zəngin re­pertuarları ilə sənətsevərlərin qarşısında parlaq çıxışlar etdilər. Konsert zamanı Öz­bəkistandan təşrif buyurmuş sənət dost­larımız repertuarlarında yer alan populyar mahnılarla bərabər, Azərbaycan musiqi­sindən nümunələri də böyük məharətlə ifa etdilər. “Dutorçu” qızlar ansamblının da çıxışı hər kəsi valeh etdi. Qızlar həm öz gözəllikləri, həm də şən, oynaq musiqi nömrələri ilə, sözün əsl mənasında, ürək­ləri ovsunladılar. 

Xatırladaq ki, avqustun 1-də, Heydər Əliyev Sarayında Özbəkistan Mədəniyyə­ti Günlərinin təntənəli açılış mərasimində də onlar tamaşaçı qəlblərini eyni şəkildə fəth edə bilmişdilər.

Tədbir boyunca özbək qonaqlarla səmimi söhbətlərimiz oldu. Onların ürək sözlərini təqdim edirik.

Maftuna Torayeva, “Dutorçu” qızlar ansamblının üzvü:

– Kollektivimizin hər bir üzvü gözəl Bakıya vuruldu. Şəhəriniz füsunkardır, insanlarınız da gözəl, mehriban və gülə­rüzdürlər. İlahi, azərbaycanlılar özbək mu­siqisini necə də ürəkdən sevirlər! Heç biz də Azərbaycan musiqisinə sevgimizlə heç də geridə qalmırıq. Yaxşı yadımdadır, 2 ay əvvəl Daşkənddə “Özbəkistanda Azər­baycan musiqisi günləri” çərçivəsində Azərbaycan və Özbəkistanın Xalq artisti Gülyanaq Məmmədova “Can Azərbay­candan can Özbəkistana sevgilərlə” adlı konsert proqramı ilə çıxış etdi və alqış sə­dalarından az qala divarlar lərzəyə gəldi. Həmin konsertdə Özbəkistanın Əməkdar artisti Yulduz Turdiyeva səhnəyə çıxa­raq Gülyanaq xanımla birgə duet və xalq mahnılarımızı ifa etdi. Yəni eyni kökdən su içən mədəniyyətlərimiz var.

Özbəkistan Aşpazlar Assosiasiya­sının baş aşpazı Azamat Ruzbayev:

– Azərbaycan bizə ən yaxın dost olan Türk dövlətidir. Əvvəllər də burda olmu­şam. Şuşa qalasını ziyarət etmişəm. Ölkənizi çox bəyənirəm. Dəniz mənzərə­sini, xüsusilə. Ölkənizin əsrarəngiz təbiəti var. İnsanlarınız çox mehriban və istiqan­lıdır. Böyük anşlaqla keçən bu konsert proqramı tamaşaçılar tərəfindən böyük məmnunluq hissi və coşqu ilə qarşılandı. 

Sizin mətbəxiniz özbək mətbəxinə yaxın olduğu üçün çox bəyənirəm. Yeməkləriniz arasında dolma və şah plov həqiqətən də çox dadlıdır. Özbəkistan Mədəniyyəti Günləri çərçivəsində təşkil olunan kulinariya sərgisində biz də öz məharətimizi nümayiş etdirdik, plov ax­şamı yaddaqalan oldu. Özbək mətbəxi təkcə məşhur plovla deyil, həm də bir çox başqa yeməklər, o cümlədən lağman, kabab, beşbarmaq, damlyama, mantı, aççik-çuçuk, çuçvara, çak-çak, sumalak, samsa, patır, halvaitar, gul - xanım və sa­irlə şöhrət qazanıb.

Ölkəmizə təşrif buyurmuş sənətçilər və digər qonaqlar 4 gün ərzində bənzərsiz ifaları, folklor nümunələri, dadlı mətbəx nümunələri ilə bir daha Özbəkistanın bö­yük tarixə, zəngin mədəniyyətə malik olan bir ölkə olduğunu göstərdilər. 

Əli NƏCƏFXANLI,
Fidan SALMANOVA,
Elşən AĞALAR (foto),
“Xalq qəzeti”