Bu yaxınlarda ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatası Ukrayna, İsrail və Tayvana hərbi yardımın göstərilməsini, habelə Rusiya Federasiyasının dondurulmuş aktivlərinin Kiyevin xeyrinə müsadirə edilməsini özündə ehtiva edən qanun layihəsini qəbul edib. Bu halda dondurulmuş aktivlər Rusiyanın ABŞ banklarında saxlanılan qızıl-valyuta ehtiyatlarıdır. Yəni, bu, qızıl, səhmlər və ABŞ dollarıdır.
Qanun layihəsi Rusiyanın dövlət aktivlərinə aiddir. Şəxsi hesabları nəzərdə tutmur. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, 1979-cu ildən, ABŞ İranın aktivlərinin dondurulması haqqında fərman verdiyi vaxtdan (hətta İranın terrorizmin sponsoru elan olunduğunu nəzərə alsaq), heç bir tənzimləmə aktı suveren aktivlərin zəbt edilməsinə (yalnız dondurulmasına) icazə verməyib. Görünür, zaman dəyişib, buna uyğun da maraqlar dəyişib.
Amerika banklarına Kolumbiya dairəsinin federal məhkəmələrində sənədin müddəalarına etiraz etmək üçün 60 gün vaxt verilib. Eyni zamanda, sənəddə bildirilib ki, Rusiya Maliyyə Nazirliyinin, Mərkəzi Bankının və Milli Rifah Fondunun (NWF) məhkəməyə müraciət etmək hüququ yoxdur.
Qanun qüvvəyə mindikdən sonra, ABŞ icra hakimiyyətinə Aİ və Böyük Britaniyanın tətbiq etdiyi anti-Rusiya sanksiyaları ilə bağlı hesabat hazırlamaq üçün üç ay vaxt veriləcək.
Qeyd edək ki, Avropa Şurasının Parlament Assambleyası da yekdilliklə Rusiyanın təqribən 300 milyard dollarlıq dondurulmuş aktivlərinin Ukraynanın bərpasına yönəldilməsi barədə qətnamə qəbul edib. Sənəd həmçinin Ukraynadakı müharibəni dəstəkləyən rusiyalı iş adamlarının avrozona ölkələrindəki bank hesablarına da şamil edilir.
Qətnamədə prosesin sürətləndirilməsi üçün Aİ-nin başçılığı ilə beynəlxalq təzminat mexanizminin, habelə Rusiyaya məxsus aktivlərin toplanması üçün xüsusi fondun yaradılması, eləcə də sanksiyaları pozan ölkələrə qarşı müxtəlif tədbirlərin görülməsi də nəzərdə tutulur.
Böyük Britaniya və Aİ sanksiyalarına məruz qalan hər hansı şəxs ABŞ-ın SDN (Proqram təminatı ilə müəyyən edilmiş şəbəkə) sanksiya siyahısında deyilsə, onlar oraya daxil ediləcəklər. Sonra Rusiyanın aktivləri təkcə Avropada deyil, Amerikada da dondurulacaq və Amerika vətəndaşları və şirkətləri onlarla iş görə bilməyəcəklər.
Rusiya aktivlərinin nisbətən kiçik bir hissəsi indi ABŞ hesablarında bloklanıb. Lakin hələ müsadirə olunmayıb və heç kimə verilməyib. Xaricdə dondurulmuş bütün qızıl və valyuta ehtiyatları isə 269 milyard avro dəyərindədir və bu Rusiya Federasiyasının aktivlərinin yarısıdır. ABŞ-da isə bu məbləğ 5-6 milyard dollar təşkil edır.
Rusiya ehtiyatlarının əsas payı - təxminən 200 milyard avro Belçikada saxlanılır. Və bu pullar əsasən “Euroclear” (depozitar) tərəfindən idarə olunur və hətta qazanc gətirir. Məsələn, 2022-ci ildə “Euroclear” Rusiya Federasiyasının qızıl-valyuta ehtiyatlarının investisiyasından 821 milyon avro əldə edib. 2023-cü ilin sonunda bu rəqəm 4,4 milyard avro olub. Nəticədə “Euroclear” iki il ərzində təkcə Belçikada 5,2 milyard avro qazanıb.
Rusiyanın qalan aktivləri isə müxtəlif G7 ölkələrinin hesablarındadır. Onların arasında Almaniya, Fransa, İtaliya və Böyük Britaniyadan başqa, Kanada və Yaponiya da var.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Qərbin Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin müsadirəsini “oğurluq” və “mənimsəmə” adlandırıb.
Hazırladı:
P.ƏFƏNDİYEV
XQ
.jpg)
.jpeg)