Bugünlərdə dünyanın enerji mərkəzlərinin diqqəti yenidən Azərbaycan paytaxtına yönəlib. Dünən öz işinə başlayan Bakı Enerji Həftəsinin ilk günündə 29-cu Beynəlxalq Xəzər neft-qaz (“Caspian Oil&Gas”) və 12-ci Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji Sərgisi (“Caspian Power”) sərgilərinin təntənəli açılış mərasimi keçirilib. 

Xatırladaq ki, builki sərgidə 37 ölkə­dən gəlmiş 300 şirkət iştirak edir. Onların bir çoxu ənənəvi neft-qaz sərgisinin daimi iştirakçıları olsalar da, bu mötəbər tədbi­rin debütantları da az deyil. Belə ki, İsveç, Hindistan və Sloveniyadan olan şirkətlər ilk dəfədir ki, tədbirə qatılırlar. Onu da qeyd edək ki, builki sərginin tərkibi iştirak­çıların ümumi sayının 15 faizini təşkil edən yeni şirkətlər hesabına genişlənib. Onların da əksəriyyəti Azərbaycanın “yaşıl enerji” sahəsinə yüksək maraq göstərən xarici iştirakçılardır. Sərgi sahəsinin 40 faizi isə tanınmış şirkətlərə, sərgilərin daimi iştirak­çılarına məxsusdur.

Xəzər regionunun ən nüfuzlu enerji tədbirinin açılışında Azərbaycan Prezi­denti İlham Əliyevin, eləcə də bir çox dün­ya ölkələrinin dövlət xadimlərinin, şirkət nümayəndələrinin, yüksək səviyyəli qo­naqların və beynəlxalq enerji ekspertləri­nin iştirakı sərginin əhəmiyyətini qat-qat artırırdı. Məlum olduğu kimi, Azərbaycan paytaxtı artıq uzun müddətdir ki, nüfuzlu tədbirlərin keçirildiyi və mühüm qərarların qəbul edildiyi, əməkdaşlıqların müzakirə olunduğu məkana çevrilib. Bundan əlavə, Azərbaycanın enerji sahəsində həyata ke­çirdiyi uğurlu siyasət nəticəsində ölkəmiz artıq enerji sektorunda öz sözünü deməyə müvəffəq olub. Belə ki, hazırda Azərbay­can yalnız özünün deyil, digər ölkələrin də enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayır.

Azərbaycanın həm regionda, həm də Avropada enerji təhlükəsizliyi sahəsində önəmli rol oynadığını bir daha təsdiqləyən Bakı Enerji Həftəsinin təşkilatçıları isə “Iteca Caspian” və “Caspian Event Oraga­nisers” və onların beynəlxalq tərəfdaşları “İCA Events” və “Caspian Event Mana­gement FZ LLC” şirkətləridir. Baş tərəf­daşı SOCAR olan Bakı Enerji Həftəsinin builki sponsorlarının siyahısı da olduqca genişdir. Bu da, heç şübhəsiz, Bakı Enerji həftəsinin nüfuzunu və yüksək statusunu təsdiqləyir.

Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) ayrı-ayrı müəssisələ­rinin öz nailiyyət və perspektivlərini geniş nümayiş etdirməsi tədbirə marağı qat-qat artırırdı. Bundan əlavə, ölkəmizdə həyata keçirilən iri neft-qaz layihələrinin opreatoru olan BP şirkəti, qardaş Türkiyənin TPAO, Fransanın Total, Özbəkistanın “Uzbeknef­teqaz”, Azərbaycanda bərpaolunan enerji layihələrinin iştirakçısı olan Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Masdar”, Səudiyyə Ərəbis­tanının “Acwa Power”, eləcə də dünyanın neft-qaz, nəqliyyat-logistika və təchizat sahələrində fəaliyyət göstərən onlarca fir­ma və şirkəti öz qabaqcıl təcrübə və nai­liyyətlərini sərgidə nümayiş etdirmək üçün yaxşı imkan qazanmışdılar. Yeri gəlmiş­kən, iştirakçıların istər bu müəssisələrin, istərsə də öz ekspozisiyalarını göstərən digər ölkələrin şirkətlərinin imkanları, nailiyyət və perspektivləri ilə yaxından maraqlanmaları bir daha sübut edirdi ki, ənənəvi Xəzər neft və qaz sərgisi bey­nəlxalq əməkdaşlıq meydanı kimi mühüm statusunu qoruyub saxlaya bilib. Elə sərgi barədə rəy və təəssüratlarını öyrəndiyimiz iştirakçılar da bu mötəbər tədbirdə əmək­daşlıq əlaqələrini genişləndirmək, sərginin yaratdığı imkanlardan səmərəli istifadə etmək məqsədində olduqlarını vurğulayır­dılar. 

Murad SADIXOV, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Masdar–Azərbaycan” şirkətinin direktoru: – Bakı Enerji Həftəsi şirkətimiz üçün olduqca faydalı və dəyərli bir proqramdır. Biz 2022-ci ildən etibarən bu mühüm beynəlxalq tədbirdə iştirak edi­rik. 2022-ci ildə məhz iyunun 4-də Bakı Enerji Həftəsi çərçivəsində biz toplam ola­raq 10 qiqavat gücündə iki müqavilə im­zaladıq. Bu gün təməli qoyulan layihələr məhz iki il qabaq Şuşada imzalanmış həmin müqavilələrin reallaşdırılmasına başlanılması deməkdir. Göründüyü kimi, artıq biz bu sərgilər çərçivəsində qazan­dığımız təcrübələrimizi həyata keçiririk. Bundan başqa, sərgi bizim üçün, həm də çox böyük sosial xarakter daşıyır. Yəni, “Masdar” şirkətini təbliğ etmək baxımın­dan əla fürsətdir. Sərginin gedişində çox­lu yeni şirkətlər, insanlarla tanışlıq imkanı qazanırıq. 

Sərginin əhəmiyyəti olduqca böyük­dür. Çünki sərginin gedişində imzalanan sazişlər, layihələr, elan olunan yeniliklər bütün dünyada yayımlanır. Bu baxımdan sərgi çərçivəsində nailiyyətlərimizin, la­yihələrimizin nümayişi çox əhəmiyyətli­dir. Əməkdaşlığa gəldikdə isə, sərgi bu baxımdan da əla fürsətdir. Məsələn, bu gün biz SOCAR-la əməkdaşlıq müqaviləsi imzaladıq. Artıq Azərbaycanda həyata keçirəcəyimiz bütün layihələr SOCAR-la əməkdaşlıq çərçivəsində reallaşdırılacaq. Bildiyiniz kimi, SOCAR “yaşıl” layihələri törəmə şirkəti olan SOCAR GREEN şirkəti vasitəsilə həyata keçirəcək. Bu da bizim üçün çox vacibdir. Çünki biz Azərbayca­nın enerji lideri ilə iş birliyinə başlayırıq. 

Bugünkü açılış mərasimində cənab Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə ümu­mi gücü 1 qiqavat olan üç böyük layihənin təməli qoyuldu. Həmin layihələrə Biləsu­varda 445 meqavatlıq, Neftçalada, Bankə qəsəbəsində 315 meqavatlıq günəş və Bakı-Şamaxı yolunun üstündə 240 meqa­vatlıq Abşeron-Qaradağ külək elektrik stansiyaları daxildir. İnşallah yaxın zaman­larda həmin stansiyaların da açılışını qeyd edəcəyik. 

Bir məsələni də qeyd etmək istəyirəm. Bu sərgi ilk dəfə Azərbaycanda ənənəvi enerji sahəsinin nailiyyətlərinin nümayişi məqsədi ilə təsis olunmuşdu. Amma indi, göründüyü kimi, dünyada, o cümlədən Azərbaycanda ümumi trend dəyişib. Ha­zırda sərgidə “yaşıl enerji” daha çox təbliğ olunur. Bunu sərgi iştirakçılarının pavil­yonlarından da hiss etmək mümkündür. Hətta nəhəng net-qaz şirkətləri də burada daha çox bərpaolunan enerji sahəsindən bəhs edirlər. Gördüyünüz kimi, sərginin əsas hissəsində “yaşıl enerji” şirkətlərinin sayı xeyli artıb. Bu da Azərbaycanın iqlim dəyişikliləri ilə mübarizə işinə verdiyi önə­min nəticəsidir. 

Yeri gəlmişkən, COP29 dünya miq­yasında iqlim sahəsi ilə bağlı ən böyük tədbirdir. Bu mötəbər toplantıya çox ciddi hazırlaşan Azərbaycanın onu yüksək sə­viyyədə həyata keçirəcəyinə heç bir şü­bhə ola bilməz. Bir məqmı da vurğulayım ki, COP29, həm də Azərbaycanda “yaşıl enerji” layihələrinin icrasını xeyli sürətlən­dirib. Bunu bir neçə saat əvvəl təməli qo­yulan layihələr də təsdiqləyir. Azərbaycan hökuməti və “Masdar” şirkəti “yaşıl enerji” layihələrinin reallaşdırılmasına çox böyük diqqət göstərirlər.

Süleyman BABAYEV, “Acwa Power” şirkətinin müqavilələr və dövlətlə əlaqələr üzrə meneceri: – Hər şeydən öncə qeyd etmək istəyirəm ki, Bakı Enerji Həftəsi və onun əsas hissəsi olan “Caspi­an Oil&Gas” və “Caspian Power” şirkət­ləri dünyanın enerji sektorunda fəaliyyət göstərən şirkətlər üçün olduqca önəmli bir tədbirdir. İştirakçıların çoxluğu isə tədbirin əhəmiyyətini qat-qat artırır. Düşünürəm ki, sərgi şirkətlərə həm öz nailiyyətlərini nü­mayiş etdirmək, həm də yeni əməkdaşlıq əlaqələri yaratmaq baxımından son dərə­cə əhəmiyyətlidir. Sərginin təşkilatçılığı da çox yüksək səviyyədədir. “Acwa Power” şirkətinə gəldikdə isə, 2022-ci ildə Bakı Enerji Forumunda iştirak etsək də, sərgiyə ilk dəfədir ki, qatılırıq. Burada öz nailiyyət­lərimizi nümayiş etdirməklə yanaşı, yeni şirkətlərlə də əməkdaşlıq imkanı qazana­cağımıza ümid edirik.

“Acwa Power” dünyada günəş və külək enerjisi, duzsuzlaşdırma və hidrogen qur­ğularının istehsalı, eləcə də enerji saxla­ma layihələrini icra edən yeganə şirkət­dir. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, şirkətimiz dünya üzrə 85 milyard dollarlıq sərmayəyə malikdir. Hazırda dünyanın bir sıra ölkələrində uğurla fəaliyyət göstəririk. Azərbaycanda isə “Xızı–Abşeron” külək enerjisi layihəsini icra edirik. Artıq layihə üzrə işlərin 17 faizi tamamlanıb. Bura, əsasən, mühəndislik işləri daxildir. Layihə çərçivəsində hər birinin gücü 6,5 meqavat olan 37 külək turbini quraşdırılacaq. Stan­siyanın illik gücü 893 qiqavat-saat “yaşıl enerji” təşkil edəcək. Bu da 400 min ton karbon emissiyasının azaldılmasına im­kan yaradacaq.

Baş podratçı “Power China HOEC” şirkəti tərəfindən mobilizasiya işləri tam başa çatdırılıb. İyul ayında stansiyanın ti­kintisi üçün tələb olunan turbinlərin birinci partiyası Ələtdə yerləşən Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarəti Limanına gətiriləcək. Stan­siyanın 2025-ci ilin 3-cü rübünün sonla­rında istismara verilməsi nəzərdə tutulub. Yeri gəlmişkən qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycan hökuməti, Energetika Nazirli­yi, Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Dövlət Agentliyi, KOBİA və “Azərenerji” layihənin icra olunmasına bizə böyük dəstək verir. 

Turxan ƏHMƏDOV, “Nobel Ener­gy” şirkətinin ictimaiyyətlə əlaqələr və kommunikasiya şöbəsinin rəhbəri: – “Nobel Energy” Azərbaycan və dünya səviyyəsində aparıcı enerji həll yollarını təqdim edən şirkətdir. Bir yerli şirkət olaraq Azərbaycan üçün çox böyük işlər görürük. Uğurlarımıza gəldikdə isə, qeyd etmə­liyəm ki, biz Amerika Birləşmiş Ştatlarında NASA üçün kosmik fəzaya buraxılacaq raket sisteminin dayaq blokunu hazırlamı­şıq. Bu, Azərbaycanı təmsil edən bir şirkət üçün olduqca qürurvericidir. 

Bugünkü sərgidə nümayiş etdirdiyimiz digər bir nailiyyətimiz isə yarımdalma də­niz qurğusudur. Həmin platforma ən çətin, yəni köhnə neft quyularından səmərəli şəkildə, daha ucuz qiymətə və innovativ üsullarla hasilata dəstək verir. Bu da bir Azərbaycan şirkəti üçün yüksək nailiy­yətdir. Çünki şirkətimiz dünya səviyyəli bir qurğu istehsal edib. Həm dizayn edib, həm də həm də tikib. Həmin qurğu hazırda Meksika körfəzində fəaliyyət göstərir. “No­bel Energy” yarandığı gündən beynəlxalq şirkətə çevrilməyi hədəfləyib. Artıq qürurla deyə bilərik ki, şirkət ötən 20 il ərzində bu məqsədinə nail olmağı bacarıb. Artıq ABŞ, Kolumbiya, Türkiyə, Mərkəzi Asiya və Qa­zaxıstanda və bir sıra digər ölkələrdə çox­saylı uğurlara imza ata bilmişik. 

Hazırda “Nobel Energy” şirkəti Azər­baycanda BP və SOCAR-ın mühüm strateji işlərini həyata keçirir. Belə ki, biz platformada qazma əməliyyatlarından tut­muş texniki işlərədək çoxsaylı xidmətlər göstəririk. Uzun illər Azərbaycan bazarın­da olsaq da, qrup olaraq sərgidə ilk işti­rakımızdır. Səhər tezdən cənab Prezident İlham Əliyevin açılışını etdiyi sərgidəyik. Yeri gəlmişkən, enerjinin transformasi­yası fonunda builki neft-qaz sərgisinin əhəmiyyətini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Həmişəki kimi böyük enerji şirkətləri BP, Total, SOCAR və digərləri sərgidə yüksək fəallıqla iştirak edir. Fikrimcə, bu şirkətlərlə müştərək layihələrimiz olduğundan onlarla eyni sərgidə iştirakımız olduqca vacib və əhəmiyyətlidir…