Dost ölkəyə ildə 100 milyon kubmetr “mavi yanacaq” nəql ediləcək
Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban bu günlərdə mediaya müsahibəsində ölkəsinin enerji asılılığının aradan qaldırılmasında Azərbaycanı həlledici rol oynayan dövlət kimi dəyərləndirib. Baş nazir, eyni zamanda, Azərbaycan olmadan enerji müstəqilliyini reallaşdırmağın mümkünsüzlüyünü vurğulayıb. V.Orban daha sonra isə Macarıstanın qaz tədarükü ilə bağlı Bakı ilə müqavilə imzalamasını, Cənub Qaz Dəhlizinin (CQD) ölkəsi üçün mühüm əhəmiyyət daşımasını, bunun prioritet məsələ kimi diqqət çəkməsini xatırladıb.
Qeyd edək ki, bir müddət bundan əvvəl sözügedən ölkənin “MVM CEEnergy Zrt.” şirkəti və SOCAR arasında qaz tədarükü barədə imzalanan sazişdə cari ilin sonunadək respublikamızdan Macarıstana “mavi yanacağ”ın nəqlinə başlanılacağı bildirilib. Sözügedən sənəd imzalanandan sonra bu ölkənin rəsmiləri tərəfindən Macarıstanın Rumıniya, Bolqarıstan, Türkiyə, Serbiya, Yunanıstan və Slovakiya ilə birgə regionun enerji infrastrukturunun modernləşdirilməsinə başlanılacağını, eyni zamanda, alternativ enerji mənbələrinə asanlıqla çıxış əldə ediləcəyi diqqətə çatdırılıb.
Bu məqamda xatırladaq ki, Azərbaycanın CQD ilə Avropaya təbii qaz tədarükü 2020-ci il dekabrın 31-dən reallaşıb. Trans–Adriatik Boru Kəmərinin (TAP) ilkin buraxılış gücünün 20 milyard kubmetrədək genişləndirmə potensialı isə ildə 10 milyard kubmetr təşkil edəcəyi müəyyənləşib.
“Azərbaycan, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan arasında “yaşıl enerji”nin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq sazişi, “Bolqarıstan, Rumıniya, Macarıstan və Slovakiyanın ötürücü sistem operatorları və SOCAR arasında əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu”, nəhayət, “SOCAR” ilə “MVM CEEnergy Zrt.” arasında 100 milyon kubmetr həcmində təbii qazın satışına dair müqavilə” respublikamızın Macarıstanın enerji təhlükəsizliyinə prioritet istiqamət kimi yanaşdığından xəbər verir.
Onu da deyək ki, Macarıstana qaz təchizatının ilin sonuna kimi reallaşdırılması məqsədilə indiyədək nəzərdə tutulan infrastrukturun qurulması, Xəzər dənizində istehsalı gerçəkləşdirilən “yaşıl enerji”nin ötürülməsi üçün müxtəlif xətlərin, həmçinin Qara dənizin dibi ilə kabeli çəkməklə bazarlara çatdırılmasını əhatə edən layihənin texniki iqtisadi əsaslandırması ilə bağlı zəruri tədbirlər həyata keçirilib. Burada Macarıstanın respublikamızla birgə “yaşıl dəhliz” layihəsini maliyyələşdirməyə maraq göstərməsi isə diqqətçəkən məqam olub.
Beləliklə, iki ölkə arasında əlaqələr hazırda digər sahələrdə olduğu kimi, təbii qazın ötürülməsi sahəsində də özünü yüksək səviyyədə doğruldur və bu zaman Azərbaycanın “yaşıl enerji”nin əldə olunması layihəsinə də mühüm önəm verilir. Respublikamızın belə bir öhdəliyi üzərinə götürməsi – Cənubi Qafqazdan “yaşıl enerji”nin Gürcüstan və Rumıniya vasitəsilə Macarıstana ötürülməsi dost ölkə tərəfindən enerji təchizatının şaxələndirilməsi, tədarükün təmin edilməsi baxımından yüksək qiymətləndirilir.
Yeri gəlmişkən, iki ölkə arasında münasibətlər təkcə Azərbaycanın qaz tədarükü və “yaşıl enerji” potensialının hərəkətə gətirilərək nəzərdə tutulan əraziyə ötürülməsi ilə məhdudlaşmır. Respublikamızla Macarıstanın sənaye, nəqliyyat, informasiya texnologiyaları, kənd təsərrüfatı, ticarət və s. sahələrdə də əlaqələrin genişləndirilməsi üçün əlverişli şərait var və hazırda bu ehtiyatın böyük həcmdə reallaşdırılması üçün zəruri tədbirlər görülür. Bu isə Azərbaycan–Macarıstan əlaqələrinin getdikcə dərinləşməsinə, iqtisadi sahədə yüksək nəticələrin əldə edilməsinə əlverişli şərait yaradır. Bu gün ölkəmizdə Macarıstanın 20-dən çox şirkətinin səmərəli fəaliyyət göstərməsi, indiyədək respublikamıza 1,1 milyard dollar, Azərbaycandan isə qarşı tərəfə 18,1 milyon dollar məbləğində investisiya yatırması bunun əyani ifadəsidir.
Ticarət sahəsində də bu mənzərə aydın nənzərə çarpır. Belə ki, 2021-ci ildə iki ölkə arasında ümumi ticarət dövriyyəsi 35,16 milyon dollar təşkil edib. Ötən il bu göstərici 47,4 milyon dollar səviyyəsinə yüksəlib. Bu ilin keçən aylarında isə əmtəə dövriyyəsi 2021-ci illə müqayisədə 34,81 faiz artıb.
Macarıstan şirkətləri tərəfindən bu gün işğaldan azad edilən Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında aparılan bərpa-quruculuq işləri diqqətlə izlənilir, bununla əlaqədar respublikamıza müəyyən layihələr təqdim edilir. Düşməndən təmizlənən ərazilərimizdə minatəmizləmə əməliyyatına sözügedən ölkənin 25 min avro ianə etməsi də bunun bariz ifadəsidir.
Macarıstanın Azərbaycana yatırdığı investisiyanın respublikamızın bu ölkəyə qoyduğu sərmayədən 55 dəfə çox olması (1,1 milyard dollar və 18 milyon dollar), Ələt Azad İqtisadi Zonası ilə Macarıstan İxracın Təşviqi Agentliyi arasında Anlaşma Memorandumunun imzalanması və digər çoxsaylı məqamlar tərəflər arasında iqtisadi münasibətlərin dinamik inkişafından xəbər verir.
Vaqif BAYRAMOV
XQ
