Dünya aviasiya və hərbi texnologiyalar tarixində yeni mərhələ kimi qiymətləndirilən mühüm hadisə Türkiyədə baş verib. İlk dəfə olaraq iki pilotsuz döyüş təyyarəsi insan müdaxiləsi olmadan, tam avtonom rejimdə bir-birinə çox yaxın məsafədə koordinasiyalı uçuş həyata keçirib. Bu nailiyyət müasir müharibə konsepsiyalarında və pilotsuz sistemlərin gələcəyində ciddi dönüş nöqtəsi hesab olunur.

“Baykar” şirkətinin açıqlamasına görə, Türkiyənin ilk pilotsuz döyüş təyyarəsi olan “Bayraktar Kızılelma” layihəsi mərhələli şəkildə inkişaf etdirilir və hər yeni sınaq uçuşu bu platformaya daha mürəkkəb və strateji əhəmiyyətli qabiliyyətlərin inteqrasiyasını nümayiş etdirir. Çorlu şəhərində yerləşən “AKINCI” Uçuş Təlim və Sınaq Mərkəzində aparılan son testlər çərçivəsində iki fərqli “Bayraktar Kızılelma” prototipi eyni vaxtda havaya qalxaraq real döyüş ssenarilərinə uyğun tapşırıqlar icra edib.

Sınaq uçuşunda üçüncü prototip PT3 və beşinci prototip PT5 ardıcıl olaraq havaya qalxıb və səmada “Baykar” mühəndisləri tərəfindən hazırlanmış ağıllı filo avtonomiyası alqoritmləri əsasında fəaliyyət göstərib. Bu alqoritmlər pilotsuz döyüş təyyarələrinin bir-biri ilə davamlı məlumat mübadiləsi aparmasına, qarşılıqlı mövqelərini dəqiq hesablamasına və təhlükəsiz məsafəni qorumaqla yüksək manevr qabiliyyəti nümayiş etdirməsinə imkan verib.

Ən diqqətçəkən məqam ondan ibarətdir ki, “Bayraktar Kızılelma”lar “avtonom döyüş pilotu” rejimində formasiya uçuşu icra edərək insan tərəfindən idarə olunan hərbi təyyarələr üçün belə yüksək peşəkarlıq tələb edən manevrləri avtomatik şəkildə yerinə yetirib. Bu isə süni intellekt, sensor texnologiyaları və real vaxt analiz sistemlərinin pilotsuz aviasiyada hansı səviyyəyə çatdığını açıq şəkildə ortaya qoyur.

Mütəxəssislərin fikrincə, bu sınaq yalnız texniki uğur deyil, eyni zamanda gələcək müharibələrin xarakterini dəyişdirəcək “sürü dron” və avtonom hava əməliyyatları konsepsiyasının praktik təsdiqidir. Avtonom şəkildə bir-biri ilə koordinasiya olunan pilotsuz döyüş təyyarələri hava üstünlüyünün əldə olunması, riskli zonalarda insan itkisini minimuma endirmək və əməliyyatların sürətini artırmaq baxımından ciddi üstünlüklər yaradır.

Beləliklə, “Bayraktar Kızılelma”nın iki prototipinin eyni vaxtda və avtonom formada yaxın məsafəli uçuşu təkcə Türkiyənin müdafiə sənayesi üçün deyil, ümumilikdə dünya aviasiyası üçün tarixi nailiyyət kimi dəyərləndirilir. Bu uğur Türkiyənin pilotsuz döyüş aviasiyası sahəsində qlobal oyunçuya çevrilmək iddiasını daha da gücləndirir və gələcəkdə daha mürəkkəb avtonom döyüş ssenarilərinin reallaşacağına işarə edir.

S.ELAY

XQ