Azərbaycanı dünyada tanıdan, adımıza şərəf və ucalıq gətirən görkəmli soydaşlarımızın sorağı dünyanın hər yerindən gəlir. Onlardan biri də uzun illərdir ABŞ-da yaşayan və Mərkəzi Florida Universitetinin Günəş Enerjisi Mərkəzində mötəbər vəzifədə çalışan Nazim Muradovdur.

Əslən Qazax rayonundan olan Nazim Muradov 1947-ci ildə dəmir­yolçu ailəsində anadan olub. Ailəsi Bakıya köçəndən sonra 160 saylı orta məktəbdə orta təhsilini başa vurub, Azərbaycan Dövlət Neft və Kimya İns­titutunun (indiki ADNSU) kimya texno­logiyaları fakültəsində təhsil alıb. Kim­yaçı mühəndis-texnoloq kimi 15 il Neft Kimya Prosesləri İnstitutunda çalışıb. Neft kimyası və neftin emalı sahəsin­də tədqiqatları ilə Azərbaycan elminin inkişafına töhfələr vermiş akademiklər Vahab Əliyev və Musa Rüstəmovun tələbələrindən olub. Namizədlik və doktorluq dissertasiyalarını Moskvada, SSRİ EA-nın Kimyəvi Fizika İnstitutun­da uğurla müdafiə edib. 

ABŞ-ın Florida ştatının 2-ci böyük şəhəri Mayamidə 1989-cu ildə keçirilən beynəlxalq konfransda onun “Günəş hidrogeninin istehsalı” məruzəsi ma­raq doğurur və Mərkəzi Florida Uni­versitetinin Günəş Enerjisi Mərkəzində işləmək dəvəti alır. Dəvəti qəbul edən alim 1990-cı ildən həmin təşkilatda ça­lışır, hidrogen energetikası üzrə qrup rəhbəridir.

Azərbaycanlı professorun elmi na­iliyyətləri beynəlxalq arenada yüksək qiymətləndirilir. 2 kitabın, 200-dən çox elmi məqalənin, alternativ yanacaq və ekologiyanın təmizlənməsi sahələri üzrə 50 patentləşdirilmiş kəşfin müəl­lifi və həmmüəllifidir. Nazim Muradov ABŞ-ın Milli İxtiraçılar Akademiyasına üzv seçilən ilk azərbaycanlıdır. 2006-cı ildən “Hidrogen enerjisi” (“Journal of Hydrogen Energy”) beynəlxalq jurna­lına redaktorluq edir. Adı “Amerikada kim kimdir və elmdə kim kimdir?” en­siklopediyasında yer alıb. 

NASA ilə yaxından əməkdaşlıq edən soydaşımız ABŞ Hərbi Dəniz Qü­vvələri tərəfindən aparılan bir sıra elmi araşdırmaların baş tədqiqatçısı olub. Onun yaratdığı hidrogen sensoru tex­nologiyasını NASA ilin ən yaxşı kom­mersiya texnologiyası kimi qiymətlən­dirib və nüfuzlu beynəlxalq “R&D100” mükafatına layiq görüb. Bu mükafat il ərzində 100 ən yaxşı texnoloji kəş­fə görə verilir və “İxtiraçıların Oskarı” adlanır. Nazim müəllimin bir sıra pa­tentləri isə ABŞ və Yaponiya şirkətlə­ri tərəfindən lisenziyalaşdırılıb. ABŞ Müdafiə Nazirliyi və Qətərin Aparıcı Elmi Araşdırmalar Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən “Sudan hidrogenin alınması” layihəsinin elmi rəhbəridir. Dəfələrlə Tokio, Amsterdam, Madrid universitetlərində, həmçinin ARAMKO (Səudiyyə Ərəbistanı) şirkətində çox­saylı mühazirələr oxuyub. 

Nazim Muradov Azərbaycanda­kı həmkarları ilə sıx əlaqələri olmasa da, doğma vətənə çox bağlı olduğunu deyir. O, Bakıda keçirilən “Kimya elm­ləri və texnologiyaları III Beynəlxalq Türk Dünyası” konfransında (2017) plenar məruzə ilə çıxış edib və xü­susi mükafata layiq görülüb. 74-cü Beynəlxalq Astronavtika Konqresinin (2023) nümayəndəsi olub. “Azərbay­can Respublikasının diplomatik xidmət orqanlarının 100 illiyi (1919-2019)” və “Tərəqqi” medalları ilə təltif olunub.

Həyat yoldaşı Pərvin Muradova məşhur rəqqasə və xoreoqraf Əminə Dilbazi, bəstəkar Cövdət Hacıyev və şairə Mirvari Dilbazinin qohumudur. Azərbaycan Milli Konservatoriyasını bitirib, hazırda Floridada kollecin pro­fessorudur. İki övladı var: bir oğul və bir qız.

Namiq QƏDİMOĞLU
XQ