Caliber.Az saytı rusiyalı hərbi ekspert Aleksandr Xramçixindən Qarabağla bağlı sülh danışıqlarının dinamikası, nizamlama prosesində Moskva, Brüssel və Vaşinqton amilləri, son vaxtlar ermənilərin güclənən müharibə ritorikası ətrafında fikirlərini öyrənib. Müsahibənin icmalını oxuculara təqdim edirik.
Azərbaycan–Ermənistan münasibətlərinin nizamlanmasına dair Moskvada, Brüsseldə və Vaşinqtonda aparılan son danışıqların nəticələrinə toxunan tanınmış hərbi ekspert Ermənistanın Qarabağı təhvil verməyə hazırlaşdığının aşkar göründüyünə diqqəti çəkir. Hazırda İrəvanın sadəcə olaraq, özü üçün hansısa minimal güzəştləri əldə etməyə çalışdığını söyləyən A.Xramçixinin qənaətinə görə, Ermənistan hakimiyyəti belə cəhdləri danışıqların aparıldığı hər üç platformada həyata keçirməyə çalışır və bu ənənə sülh dialoqunun istər Rusiya, istər Avropa, istərsə də Amerika raundunda müşahidə edilir.
“Sülh danışıqları əsas vasitəçilərin moderatorluğu altında aparılan zaman tərəfdaşlar, öz maraqlarına uyğun olaraq davranışlar sərgiləyirlər. Bütün hallarda Qərb bundan ötrü səy göstərəcək, Rusiya isə Ermənistanın özündən artığına çalışmayacaq. Yəni, əgər İrəvan Qarabağı təhvil verməyi qərarlaşdırıbsa, Moskva nəyə görə buna mane olmalıdır?”, – deyən hərbi ekspert konkret müddət barədə proqnoz verməkdən yayınsa da, güman edir ki, bu, mütləq şəkildə baş verəcək.
İrəvanın hələlik sülh dialoqunu məqsədyönlü şəkildə ləngitməyə çalışdığının şahidi olduğumuzu nəzərə çatdıran rusiyalı mütəxəssis Paşinyanın bir tərəfdən Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu açıq etiraf etdiyini, digər tərəfdən isə Bakını “Laçın yolunun blokadası” kimi mifik cinayətdə ittiham etdiyini deyir. Ekspert Ermənistan baş nazirinin bu barədə heç danışmamasının qəribə görünməsinə də eyham vurur.
O, müsahibəsində Ermənistanın İran və Hindistandan silah-sursat almasının daxili auditoriyaya hesablanması barədə suala belə aydınlıq gətirib: “Mənə elə gəlir ki, burada söhbət çoxlu və müasir silahların satın alınmasından getmir. Aydın məsələdir ki, 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra İrəvan iqtidarı kimi ordusu da çox acınacaqlı vəziyyətdədir. Onun düşdüyü məhz hərbi durumunu nəzərə alaraq deyirəm ki, yaranmış boşluğu müxtəlif silahları almaqla doldurmağa çalışır. Amma hazırda Ermənistanın hansısa revanş planlarından, müharibə istəyindən danışmağa dəyməz. Bu mövzuda söhbət sayıqlamadan başqa bir şey deyil”.
Ermənistana Rusiya Federasiyasından da silah verilməsi ehtimalını istisna etməyən A.Xramçixin bunun nə dərəcədə real olduğunu belə açıqlayıb: “Çox güman ki, bu, reallığa yaxındır. Amma bundan ötrü müəyyən şərait və hansısa şərtlər uyğun gəlməlidir. Bu halda niyə də olmasın? Görünür, bu da Moskvanın İrəvana təsir imkanlarına hesablanacaq. Hərçənd, mən Rusiya və Ermənistan arasında qarşılıqlı münasibətlərin hazırkı durumunun təfsilatını bilmirəm. Bütün bunlar pərdə arxasında baş verir. Fikrimcə, Paşinyan hakimiyyətə gələndən sonra ikitərəfli münasibətlərdə müəyyən soyuqluq hökm sürür”.
Rusiya–Ukrayna münaqişəsinə də toxunan hərbi ekspert hazırda bu müharibənin sonunun görünmədiyini, hələ uzun müddət davam edə biləcəyini də açıqlayıb. A.Xramçixin Birləşmiş Ştatların “Qoca qitə”nin özündən asılılığını daha da gücləndirməkdən ötrü Avropada yeni müharibə ocağını yaratmağa çalışdığı barədə fərziyələrə belə aydınlıq gətirib:
“Avropanın ABŞ-dan aslılığı, mənim fikrimcə, artıq yüz faizlik həddi də keçib. İndi Vaşinqtona tükənməkdə olan imkanlarını yeni hansısa müharibə ilə sınağa çəkmək qətiyyən lazım deyil. Yaranmış mövcud durumda Avropanın özünü Birləşmiş Ştatların tamamilə vassalına çevirməsi ona kifayət edir”.
Rusiyalı hərbi ekspertin həm də Ermənistanın revanşist qüvvələrinə xitabən dediyi sözlər Bakı üçün də əhəmiyyətlidir. Azərbaycanda İrəvanın Üçüncü Qarabağ savaşına girməyə cürət edəcəyinə inananlar azdır. Çünki Hayastanın həm siyasi, həm də hərbi rəhbərliyinin hazırki durumu bunun tamamilə əksini diktə edir...
Hazırladı: İ.HƏSƏNQALA, “Xalq qəzeti”
