Müasir arı növlərinin genomlarının müqayisəsi göstərdi ki, bu həşəratlar hələ 120 milyon il əvvəl, Afrika və Cənubi Amerikanın ayrılmasından əvvəl qədim Qondvana superqitəsinin qərbində yaranıb.

Hazırda arılar Antarktidadan başqa bütün qitələrdə yayılıblar. Bunlar çiçəkli bitkilərin əsas tozlandırıcılarıdır, onların təkamül uğuru əsasən arıların hesabınadır. Vaşinqton Universitetinin alimləri bu mühüm həşəratların bir çox dinozavrlarla birlikdə Aşağı Təbaşir dövründə meydana çıxdığını müəyyənləşdirə biliblər. Onların vətəni Qərbi Qondvana olub, o zaman hələ Afrika və Cənubi Amerikaya bölünməmişdi. Bu barədə “Current Biology” jurnalında məqalə dərc olunub.

Qədim dövrlərdə superkontinent Pangea Yerin bütün quru hissəsini birləşdirirdi. Bununla belə, 180 milyon il əvvəl parçalanaraq Lavrasiya (indiki Avrasiya və Şimali Amerika daxil olmaqla) və Qondvananı əmələ gətirib. Sonralar parçalanma davam edib və 30 milyon ildən sonra Qondvana iki hissəyə bölünüb: şərq (indiki Avstraliya, Antarktida, Hindustan və Madaqaskar) və qərb (Cənubi Amerika, Afrika, Ərəbistan yarımadası). Qərbi Qondvana təxminən 100 milyon il əvvəl parçalanıb və o vaxta qədər arılar artıq mövcud olub.

Bu, 200 müasir növün - bütün yeddi arı ailəsinin nümayəndələrinin genomlarının əldə edilməsi və bir-biri ilə müqayisəsi ilə müəyyənləşdirilib. Bundan əlavə, elm adamları onların xüsusiyyətlərini 185 fosil növünün məlumatları ilə müqayisə edibilər. Araşdırma müəlliflərinin fikrincə, bu, belə tədqiqatların ən böyüyüdür və bu günə qədər arıların ən dəqiq filogenetik ağacını əldə etməyə imkan verib.

Beləliklə, bu həşəratların təxminən 120 milyon il əvvəl Qərbi Qondvanada çiçək nektarı ilə qidalanmağa keçərək yırtıcı arılardan fərqləndikləri məlum olub. Qədim qitə bölündükdə, arılar artıq onlara yayılmışdı və yalnız sonradan Şərqi Qondvana və Lavraziyanın qalıqlarını məskunlaşdırıblar. Dinozavrların yox olduğu dövrdə bütün əsas arı qrupları mövcud olub.

Hazırladı:

S.ELAY,

"Xalq qəzeti"