Xəzər regionundan “yaşıl” elektrik enerjisinin Avropaya çatdırılması üçün Azərbaycan, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan tərəfindən həyata keçirilən enerji dəhlizi layihəsi Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verəcək və Serbiya bu mühüm təşəbbüsü yaxından öyrənir. Bu barədə Serbiyanın Mədən və Energetika Nazirliyinin dövlət katibi Stefan Srblyanoviç Bakıda Azərbaycan və Serbiya arasında ticarət-iqtisadi əməkdaşlıq üzrə Hökumətlərarası Komissiyanın 8-ci iclasında deyib.

Komissiyanın azərbaycanlı həmsədri Sahil Babayev Serbiyanın yaxın gələcəkdə Azərbaycandan “yaşıl enerji” alacağını və müvafiq sazişin hazırlana biləcəyini istisna etməyib. “Yaşıl enerji” əməkdaşlıq üçün çox vacib sahədir. Bu kontekstdə “Xəzər–Azərbaycan–Gürcüstan–Qara dəniz va­sitəsilə Avropa “yaşıl enerji” dəhlizinin yaradılması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu dəhliz Azərbaycandan Avropaya 4 qiqavat “yaşıl enerji” təchizatı üçün nəzərdə tutu­lub. Rumıniya və Macarıstanla razılaşma­lar var, bu məsələ ilə bağlı Serbiya ilə ilkin danışıqlar aparılıb”, – deyə S. Babayev jurnalistlərə bildirib. Onun dediyinə görə, cari ilin ikinci yarısında bu layihənin texni­ki-iqtisadi əsaslandırmasının hazırlanması başa çatacaq və bundan sonra yekun qərar­lar veriləcək.

Azərbaycanın dəniz külək enerjisi po­tensialının 150 qiqavatı ötdüyünü vurğu­layan nazir yaxın gələcəkdə Serbiya ilə “yaşıl enerji” layihələri ilə bağlı razılığa gəlinəcəyinə ümid etdiyini bildirib. S. Ba­bayev deyib ki, bu məsələ komissiyanın iclasından sonra Bakıda imzalanmış proto­kolda öz əksini tapıb. Onun sözlərinə görə, Serbiya bazarına ənənəvi enerji resursları təchizatçısı olan Azərbaycan gələcəkdə bu ölkəyə “yaşıl enerji” də ixrac edə bilər. 

Məlum olduğu kimi, Prezident İlhamƏliyevin yeni enerji siyasətinin əsas is­tiqamətlərindən biri də Azərbaycanın Avropanın dekarbonizasiyasında fəal iş­tirakını təmin etməkdən ibarətdir. Bunun­la ölkəmiz, həm də Avropaya yeni enerji körpüsü salmaqla “köhnə qitə”nin mühüm elektrik enerjisi, əsasən də, “yaşıl enerji” təchizatçısına çevrilməyi hədəfləyir. Bunun isə yaxın illərdə reallaşacağı şübhəsizdir. Çünki bu istiqamətdə artıq ilk ciddi addım­lar atılıb. Belə ki, 2022-ci il dekabrın 17-də Buxarestdə “Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan hö­kumətləri arasında “yaşıl enerji”nin inkişa­fı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaş­lıq haqqında Saziş” imzalanıb. Əldə edilən razılaşma çərçivəsində Qara dəniz enerji sualtı elektrik kabelinin tikintisi nəzərdə tutulur. Həmin kabel Azərbaycanda hasil edilən “yaşıl” elektrik enerjisini Gürcüs­tan və Qara dəniz vasitəsilə Macarıstana və Avropanın qalan hissəsinə çatdırmaq üçün Rumıniyaya tədarük edəcək. Sözüge­dən saziş Azərbaycanın “yaşıl enerji”sinin Avropaya çatdırılmasını nəzərdə tutur. Sa­zişə əsasən, Qara dənizin dibi ilə 4 qiqavat gücündə və 1195 kilometr uzunluğunda elektrik enerjisi kabeli çəkiləcək. Bu da ölkəmizdə istehsal olunan “yaşıl enerji”nin Avropaya ixracına imkan yaradacaq. Belə­liklə də, Azərbaycan “köhnə qitə”nin enerji təhlükəsizliyinin daha dolğun və əhatəli şə­kildə təmin olunmasında yaxından iştirak edəcək. 

Artıq Xəzər dənizindən Qara dənizə, oradan da Avropaya istiqamət götürəcək “yaşıl kabel” layihəsinin texniki-iqtisadi əsaslandırılması sonuncu mərhələyə qədəm qoyub. Texniki-iqtisadi əsaslandırma hazır olan kimi işlərə başlanacaq. Göründüyü kimi, Azərbaycan Avropanın enerji təh­lükəsizliyini təkcə neft-qaz potensialı ilə də deyil, alternativ enerji mənbələri hesa­bına da təmin etməsi ilə bağlı mühüm işlər görür. Bu istiqamətdə birgə əməkdaşlığın isə Azərbaycan iqtisadiyyatına çox böyük fayda gətirəcəyi şəksizdir.

XQ