Bazar ertəsi Ər-Riyadda keçiriləcək danışıqlarda Rusiya ilə Ukrayna arasında sülh razılaşmasının əldə edilib-edilməməsi ilə bağlı vəziyyət aydınlaşmağa başlayacaq. “The Times” yazır ki, Səudiyyə Ərəbistanında keçiriləcək danışıqlar Rusiya prezidenti Vladimir Putinin müharibəni bitirmək üçün hansı tələblərdən imtina etməyə hazır olduğunu ortaya çıxaracaq.
Atəşkəs məhdudiyyətləri
Danışıqların ilk bəyan edilmiş məqsədi hansı obyektlərin uzaq məsafəli zərbələrə qapanacağına aydınlıq gətirməkdir. Növbəti məqam atəşkəsin Qara dənizə qədər uzadılmasıdır.
Eyni zamanda, Ukrayna tərəfdarları Moskvanın quru qoşunlarının hələ də uğur qazandığı cəbhə xəttindəki döyüş əməliyyatlarını dayandırmaqdansa, donanmasının qalıqlarını və neft obyektlərini Ukrayna pilotsuz təyyarələrinin zərbələrindən qorumaqda daha çox maraqlı olduğundan şübhələnirlər.
Hərbi monitorinq
Prezident Vladimir Zelenski açıq şəkildə bildirdi ki, o, müharibənin Minsk razılaşmalarının təkrarı ilə başa çatmasını istəmir və atəşkəs də məhz belə görünə bilər ki, Rusiyanın son üç ildəki ərazi qazancları dondurulacaq.
Ukraynanın əks tələbi rusların Ukraynada sabitliyi pozmasının və hərbi əməliyyatların bərpasının qarşısını almaq üçün effektiv monitorinq və təminat olacaq. Bu monitorinqi Qərbin kəşfiyyat təyyarələri və peykləri həyata keçirməli olacaq.
Eyni zamanda, Rusiya kəşfiyyat məlumatlarının mübadiləsinə veto qoymağa çalışsa da, belə bir tələbin danışıqlara tab gətirməsi ehtimalı azdır.
NATO və Ukrayna
Rusiya Ukraynaya Qərb qoşunlarının yerləşdirilməsini qəti şəkildə rədd edir, Zelenski isə Ukraynanın Qərb hərbi müttəfiqlərindən etibarlı təhlükəsizlik zəmanəti almasını israr etməyə çalışacaq.
Aydındır ki, Ukrayna NATO-ya daxil olmayacaq – Tramp bunu artıq açıq şəkildə bəyan edib.
"Bəs Qərb ölkələri Dnepr çayının qərbi kimi konkret coğrafi ərazilərdə hərbi təlim bazaları qursalar, necə olar? NATO orduları 2022-ci ilin işğalından əvvəl Ukraynada belə missiyalar həyata keçirib, presedent var", - nəşr yazır.
Ancaq indiyə qədər planlaşdırılan 20-30 minlik Qərb qüvvələri sülhməramlı kimi təsvir olunmur. Əvəzində Ukraynanın Odessa və ya Lvov kimi qərb bölgələrində vaxtaşırı görünən patrul xidməti həyata keçirəcək “sakitləşdirici qüvvə” konsepsiyası nəzərdən keçirilir.
"Əgər danışıqlarda iştirak edənlər ruslara belə təvazökar mövcudluğu "sata" bilsələr, bu, demək olar ki, ukraynalıların gözündə onun etibarını sarsıdacaq. Ona görə də Polşa və Rumıniyadakı 120-yə yaxın NATO qırıcısının "dəstəyindən" Rusiya üçün əsas çəkindirici vasitəyə çevrilərək müqavilənin təminatı üçün istifadə olunacaq", - qəzet yazır.
Ərazi məsələsi
Prezident Zelenski ölkəsinin heç vaxt Rusiyanın işğal olunmuş rayonlar üzərində suverenliyini tanımayacağını, eyni zamanda, torpaqların zorla geri qaytarıla bilməyəcəyini də etiraf edib.
Bəziləri 1953-cü il Koreya barışıq müqaviləsini misal gətirərək, hər iki tərəfin hazırkı cəbhə xəttinin onların faktiki sərhədi olduğunu, lakin işğal olunmuş ərazilərin statusunun hələ müəyyən edilməli olduğunu etiraf etdiyi bir formul təklif edir. Problem ondadır ki, bu, Zelenskinin qaçmaq istədiyi sövdələşmə tipinə qayıdır, çünki bu, Putinin uzunmüddətli ambisiyalarının hələ də ölkəsini bir əyaləti udmaq olduğunu göstərir.
Ukraynanın gələcəyini formalaşdırmaq
Rusiyanın bu prosesi asanlıqla poza biləcək iki tələbi Qərbin silah tədarükünün dayandırılması və Ukrayna silahlı qüvvələrinin sayını məhdudlaşdırmaq cəhdləridir.
Rusiyanın bu qüvvələrin sayı və texnikasının məhdudlaşdırılmasında israrlı olması, çox güman ki, Kremlin öz ordusunu yeniləyib yenidən qurduqdan sonra yenidən işğal etmək niyyətində olduğuna bariz işarə kimi qəbul ediləcək. “The Times” yazır ki, buna görə də Zelenski və Avropa liderləri bu məsələdə israrlı olacaqlar, hətta atəşkəsin uğursuzluğunu görməyə hazır olacaqlar.
Bununla belə, Ukraynanın hərbi qabiliyyətinin saxlanılmasının Tramp və onun müşavirləri üçün nə qədər əhəmiyyətli olduğu aydın deyil.
Hazırladı:
S.ELAY
XQ
