ABŞ və Avropa İttifaqı Serbiya Baş nazirinin müavini Aleksandr Vulinin Moskvaya son səfərinə sərt reaksiya verib. Buna səbəb A.Vulinin Rusiya kəş­fiyyat xidmətlərinə Serbiya rəhbərliyinə kütləvi iğtişaşlar və dövlət çevrilişinə cəhd barədə xəbərdarlıq etdiyinə görə təşəkkür etməsi olub. Vaşinqton ABŞ-nin Serbiyada etirazları qızışdırması ilə bağlı iddiaları “yalan” adlandırıb. Aİ isə Belqrada xəbərdarlıq edib ki, indiki vəziyyətdə Rusiya ilə əlaqələri saxlamaq “Avropa inteqrasiyası prosesi ilə uyğun gəlmir”. Bununla belə, Serbiya Prezi­denti Aleksandr Vuçiç ölkədəki etirazla­rın Qərb tərəfindən maliyyələşdirildiyi iddiasından geri çəkilmir.

Dövlət Departamenti ötən şənbə günü “Birləşmiş Ştatların Serbiyadakı etirazla­ra müdaxiləsi və ya Serbiya hökumətinə qarşı etirazları dəstəkləməsi ilə bağlı hər hansı iddianın yalan olduğunu” deyib. Bu bəyanat son günlər rəsmi Belqradın Qərbin ölkədə litium hasilatına qarşı Serbiyanın hər tərəfini bürümüş etirazları dəstəkləmə­si ilə bağlı ittihamlarına cavab olaraq ve­rilib. Xatırladaq ki, əvvəlcə Serbiya Prezi­denti Aleksandar Vuçiç Rusiya kəşfiyyat xidmətlərindən alınan məlumatlara istina­dən müxalifəti Qərb qüvvələrinin kömə­yi ilə çevriliş hazırlamaqda ittiham edib. Sonra Serbiyanın Baş naziri Miloş Vuçeviç bildirib ki, “Serbiyada “rəngli inqilablar” olmayacaq”. 

Eyni məsələ Serbiyanın Baş nazirinin müavini Aleksandr Vulinin ötən həftə Moskvaya səfəri zamanı əsas mövzular­dan biri olub. Məlumata görə, baş nazirin müavini rusiyalı həmkarları ilə Serbiyada “gərginliyin süni şəkildə artmasında xarici qüvvələrin fəal iştirakını” müzakirə edib və “Serbiya rəhbərliyinə kütləvi iğtişaşlar və dövlət çevrilişinə cəhd barədə xəbərdar­lıq edən Rusiya təhlükəsizlik xidmətlərinə təşəkkür edib”. Öz növbəsində Aleksandr Vulinin Moskvadakı həmsöhbətləri Serbi­ya rəhbərliyinin Qərblə qarşıdurmada qə­tiyyətini yüksək qiymətləndiriblər. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Sergey Lavrov bunu birbaşa serb qonağı ilə söh­bətində bildirib: “Biz Serbiya Prezidenti Aleksandar Vuçiçin və onun bütün koman­dasının bu cəhdlərə qarşı durmaqda, Qərbi qıcıqlandıran prinsipləri qorumaqda qətiy­yətini yüksək qiymətləndirdik”.

Ancaq Vaşinqton məsələ ilə bağlı səs­ləndirilən ittihamları qəbul etmir. Dövlət Departamenti bildirib ki, ABŞ-nin Alek­sandr Vulinlə bağlı mövqeyi “hamıya mə­lumdur”. Onlar xatırladıblar ki, Serbiyanın əsas kəşfiyyat xidməti BIA-nın keçmiş rəhbəri, indi isə baş nazirin müavini keçən ilin iyul ayından Amerika sanksiyaları al­tındadır, o cümlədən “Rusiya ilə əlaqələrə görə qadağalarla üzləşib”. Avropa İttifaqı da öz mövqeyini bildirib. Dövlət Depar­tamentinin bəyanatından bir gün əvvəl Brüssel Serbiyaya xəbərdarlıq edib ki, Ru­siya ilə əlaqələri saxlamaq Aİ dəyərləri və Avropaya inteqrasiya prosesi ilə bir araya sığmır. 

Bununla belə, Serbiya Prezidenti Alek­sandar Vuçiç ölkədəki etirazların Qərb tərəfindən maliyyələşdirildiyi iddiasından geri çəkilmir: “Son üç gün ərzində müxtə­lif siyasi QHT-lər tərəfindən ölkəmizə nə qədər pul göndərildiyini diqqətlə öyrə­nirəm. Bu və son illərdə rekord məbləğlər alınıb, söhbət on və yüz milyonlarla av­rodan gedir”. Aleksandar Vuçiç ötən şən­bə günü hökumət üzvlərinə zarafatla bu daxilolmaların birbaşa xarici investisiya hesab edilməsini təklif etdiyini də açıqla­yıb: “Biz bu məsələdə rekordçu olacağıq”.

Xatırladaq ki, avqustun 10-da Serbiya paytaxtının küçələrinə 27 minə qədər insan çıxıb. Onlar ölkədə litium hasilatına qarşı çıxırlar. Söhbət Avstraliya–Britaniya kon­serni “Rio Tinto”nun mədən layihəsindən gedir. Avqustun 11-i axşam saatlarında minə yaxın insan Serbiya Nazirlər Kabi­netinin binası yaxınlığında nəqliyyatın hərəkətini kəsib və etiraz aksiyalarını da­vam etdirib. 

Əslində, Serbiya hökumətinin narahat­lığı əbəs yerə deyil. Qərbin müəyyən ins­titutlarının postsovet ölkələrində, eləcə də keçmiş Varşava bloku üzvlərində QHT-ləri fəal şəkildə maliyyələşdirdikləri heç kimə sirr deyil. Təcrübə göstərir ki, Qərb insti­tutları qanuni prosedurlara, ümumiyyətlə, hörmət etmir və statusu bilinməyən QHT-lərə, təşkilatlara və qurumlara müxtəlif yollarla vəsait ayırırlar. Ona görə də, cənab Vuçiçin Qərbə qarşı ittihamlarında qeyri-adi heç nə yoxdur.

S.ELAY
XQ