Kiyevlə ilk təhlükəsizlik müqaviləsini London bağlayacaq
Böyük Britaniya Kiyevlə müdafiə sahəsində əməkdaşlıqda aparıcı qüvvə rolunu öz üzərinə götürəcək. ABŞ və Avropa İttifaqı müvafiq olaraq 61 milyard dollar və 50 milyard avroluq tərəfdaşlıq maliyyəsi ilə bağlı razılığa gələ bilməsələr də və Ukrayna silahlı qüvvələrinin mümkün məğlubiyyəti ilə bağlı fərziyyələr Qərb mətbuatının səhifələrini doldursa da, Böyük Britaniya Ukrayna ilə ikitərəfli təhlükəsizlik müqaviləsi imzalayan ilk ölkə olmaq qərarına gəlib. Britaniya mətbuatının yazdığına görə, on il müddətinə hərbi yardım nəzərdə tutan saziş yaxın həftələrdə imzalana bilər. London əmindir ki, bu addım Kiyevin ayaqda qalmasına kömək edəcək və müttəfiqlərinə lazımi siqnallar göndərəcək.
“The Telegraph” qəzeti yazır ki, yaxın həftələrdə Böyük Britaniya Ukrayna ilə on illik təhlükəsizlik zəmanəti müqaviləsi imzalayacaq və belə bir addım atan ilk dövlət olacaq. Kiyev son altı aydır ki, 30-a yaxın ölkə ilə oxşar ikitərəfli sazişlər üzrə danışıqlar aparır. Əvvəlcə müvafiq sənədin imzalanacağı ilk dövlətin ABŞ olacağı, bundan sonra başqalarının da onlardan nümunə götürəcəyi planlaşdırılırdı. Bununla belə, Vaşinqton indi 2024-cü ildə Kiyevə əlavə maliyyə yardımına zəmanət verə bilməz, ona görə də Amerika–Ukrayna hərbi əməkdaşlığının konturları, prinsipcə, böyük sual altındadır. Belə bir vəziyyətdə Böyük Britaniya Ukraynanın tərəfdaşları arasında boş qalan lider yerini – ən azı mənəvi bir yeri tutmağa qərar verib.
Rusiyaya qarşı “mübarizədə Kiyevə dəstək” məqsədini əks etdirən anlaşma memorandumunun əsasını, ilk növbədə, dəniz əməkdaşlığı təşkil edəcək. Beləliklə, yeni saziş Ukraynanı minalardan təmizləmək məqsədilə gəmilərlə təmin etmək və dəniz imkanlarını gücləndirmək üçün Böyük Britaniya və Norveçin rəhbərlik etdiyi “dəniz koalisiyası” yaratmaq səylərinin davamı olacaq. “The Telegraph”ın yazdığına görə, Britaniya rəsmiləri “Ukraynanın Qara dənizdəki hərəkətlərindən heyran qalıblar” və Böyük Britaniyanın “hələ də dünyanın ən güclü donanmalarından birinə sahib olduğunu” nəzərə alaraq onun bu sahədə müdafiə qabiliyyətini dəstəkləməyə qərar veriblər.
London əmindir ki, Britaniyanın dənizçilik sahəsində “güc və biliyi” Ukrayna donanmasının imkanlarını artırmağa kömək edəcək. Kral Hərbi Dəniz Qüvvələri artıq ukraynalı mütəxəssislərə pilotsuz sualtı qayıqlardan istifadə edərək minalardan təmizləmə, dəniz bombalarının, dərin sularda mina sahələrinin zərərsizləşdirilməsi, həmçinin amfibiya əməliyyatları üzrə təlimlər keçir. Bundan əlavə, Britaniya artıq Ukraynanı “Brimstone” raketlərinin gəmi əsaslı modifikasiyası ilə təchiz etməyə başlayıb. Lakin məsələ bununla da bitməyəcək. London Kiyevin hərbi ehtiyaclarını maliyyələşdirmək üçün də öhdəlik götürəcək. Müqavilədə nə qədər vəsaitin göstəriləcəyi hələ məlum deyil. Lakin son iki ildə Böyük Britaniya Ukraynaya nə az, nə çox, düz 2,3 milyard funt sterlinq ayırıb ki, bu da ildə təxminən 3 milyard dollara bərabərdir. 2024-cü ildə bu məbləğin ən azı eyni səviyyədə olacağı gözlənilir. Qəzetin Britaniya Müdafiə Nazirliyindəki mənbələri Kiyevə gələcək silah tədarükü ilə bağlı konkret planları açıqlamayıb, lakin əmin ediblər ki, digər silahların sırasına “yer və hava vasitələri” də daxil olacaq.
“The Telegraph”ın müqavilənin əsas müddəalarından biri kimi qiymətləndirdiyi digər element kəşfiyyat məlumatlarının mübadiləsinin rəsmiləşdirilməsi olacaq. Nəhayət, sənəd həm də “Moskva yenidən hücuma qərar verərsə, onun hücumunu dəf etmək üçün müharibədən sonrakı təhlükəsizlik zəmanətlərini” təsvir edəcək. Bu bənd avtomatik “silah tədarükünün artırılmasını və sanksiyaların yenidən tətbiqini” nəzərdə tutur. Dekabrın 19-da fransalı həmkarı Ketrin Kolonna ilə görüşən Böyük Britaniyanın Xarici işlər naziri Devid Kemeron bildirib ki, London “nə qədər lazımdırsa” Kiyevi dəstəkləyəcək.
S.ELAY
XQ
