Varikosel (damar genişlənməsi) xaya venalarının toxum ciyəsində genişlənməsidir. Normal vəziyyətdə venoz damarlar qanı xayadan geri aparan damarlardır və öz funksiyasını düzgün yerinə yetirmədikdə genişlənir və qanın ləngiməsi yaranır. Xayalıqda, əsasən sol tərəfdə dəri altında genişlənmiş damarlardan ibarət kələf görünür. Bu hadisə prinsip olaraq ayaqlarda görünən venaların varikoz genişlənməsi halı ilə eynidir. Varikoselə əsasən 15-30 yaş arası gənclərin 15-20%-də rast gəlinir. 

Sözügedən xəstəliyin diaqnostika və müalicəsi icbari tibbi sığorta hesabına qarşılanır. Ötən il Xidmətlər Zərfi çərçivəsində 2932 sayda varikoselektomiya əməliyyatı icra olunub. 

Varikosel müayinə zamanı gözlə görülə bilir və ehtiyac olan hallarda xayaların doppler ultrasəs müayinəsi aparılır. Əsasən sol tərəfli, bəzən sağ tərəfli, az hallarda isə iki tərəfli olur. Varikosel zamanı xəstələr xayalıqda, əsasən sol tərəfdə dəri altında genişlənmiş damarlardan, küt ağrıdan, ağrının qasıq nahiyəsinə ötürülməsindən, fiziki aktivlik zamanı ağrıların artmasından şikayətlənirlər. Varikoselektomiya əməliyyatına tibbi göstərişlər bunlardır: xaya ölçülərinin kiçilməsi, spermotozoidlərin miqdarının və hərəkətliliyinin azalması, xayalarda olan ağrı. Varikosel kişilərdə sonsuzluğun əsas səbəblərindən biri olaraq qəbul edilir.

Əməliyyat öncəsi ixtisaslı həkim müayinəsi, laborator və instrumental müayinələr, reanimasiya və stasionarda yatış, əməliyyat zamanı istifadə olunan dərman, tibbi sərf və qidalanma icbari tibbi sığorta tərəfindən qarşılanır.

Varikosel əməliyyatı nəticəsində genişlənmiş damarlar bağlanaraq kəsilir. Əməliyyatdan sonra bir çox kişilərdə sperma keyfiyyəti yaxşılaşır (təxminən 3-6 ay ərzində), nəticədə nəsilartırma qabiliyyəti artır, varikosel səbəbindən əvvəl müşahidə olunan ağrılar azalır və ya tamamilə yox olur.

Əməliyyatdan sonra xəstələr bir neçə gün istirahət etdikdən sonra normal həyat tərzinə qayıdırlar. Buna baxmayaraq bir müddət ağır fiziki işlərdən çəkinməlidirlər.

İcbari tibbi sığorta ilə sözügedən əməliyyat tibbi göstəriş və həkim təyinatı əsasında TƏBİB-in tabeliyindəki dövlət tibb müəssisələrində, Səhiyyə Nazirliyinin müvafiq elmi-tədqiqat institutlarında və İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin müqavilə bağladığı tibb müəssisələrində (özəl və müvafiq dövlət qurumlarının tabeliyindəki) icra olunur.

P.ƏMİRCANOV
XQ