Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Tacikistanın dövlət başçısı Emoməli Rəhmon ilə aprelin 5-də geniş tərkibdə görüşündə iki ölkə xalqlarını qədim tarixi köklərə malik ənənəvi dostluq telləri bağladığı vurğulanıb, ötən illər ərzində həm ikitərəfli əsasda, həm də beynəlxalq və regional təşkilatlar çərçivəsində qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın hərtərəfli şəkildə genişləndiyi bildirilib. 

İki ölkə arasında münasibətlərin di­namik inkişafı dövlət başçılarının mət­buata bəyanatlarında da öz ifadəsini tapıb. Tacikistan Prezidenti bəyanatında iqtisadi əməkdaşlığın perspektivlərindən danışarkən sənaye kooperasiyası sis­temində yüngül, kimya və dağ-mədən sənayesi, tikinti materiallarının istehsalı, alüminiumun, pambıq lifinin, qiymətli və yarımqiymətli daşların, habelə metal­ların emalı sahələrində birgə layihələrin həyata keçirilməsi üçün böyük imkanlar olduğunu diqqətə çatdırıb. Dost ölkənin dövlər başçısı energetika sektorunda Tacikistanın neft-qaz yataqlarının iş­lənilməsində Azərbaycan şirkətlərinin iştirakında maraqlı olduğu, eyni zaman­da, respublikamızın əlverişli tranzit im­kanlarından fəal istifadə olunmasının dəstəklənəcəyini, Tacikistanın dövlət və kommersiya strukturları tərəfindən yük­daşıma həcmlərinin artırılması məqsə­dilə müəyyən layihələr həyata keçiriləcə­yini də vurğulayıb. 

Azərbaycan Prezidenti isə bəyana­tında respublikamızın Tacikistanda in­vestisiya layihələrini ciddi nəzərdən ke­çirməyə hazır olduğunu bildirərək, bunu dost ölkənin bizə yaxın dövlət olması, orada sabitlik hökm sürməsi ilə əlaqələn­dirib: “İnvestisiyalar yalnız sabitlik və yaxşı investisiya şəraiti olan ölkələrə yönəldilir. Çoxsaylı xarici şirkətlər tərə­findən Tacikistanda fəal sərmayə qoyul­ması ona dəlalət edir ki, investisiyalar, o cümlədən xarici investisiyalar dövlət tərəfindən qorunur”. 

Xatırladaq ki, bəyanatda səsləndi­rilən iqtisadi-ticari məsələlərlə, ümu­miyyətlə, səfərin nəticələri ilə bağlı bu il Tacikistanda keçiriləcək hökumətlərarası komissiyanın iclasına qədər müəyyən layihələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Başqa sözlə, nəqliyyat-logistika qarşılıqlı əlaqələri, investisiya siyasəti, sənaye kooperasiyası təşəbbüslərinin reallaşdırılması planlaşdırılıb. 

Dövlətimizin başçısının Tacikistan səfəri çərçivəsində iki ölkə arasında yerquruluşu, torpaq münasibətləri, ka­dastr, geodeziya, kartoqrafiya, Yerin mə­safədən zondlanması, gömrük xidmət­lərinin tənzimlənməsi, kənd təsərrüfatı, investisiyalar, startapların təşviqi kimi məsələlərə aid sənədlərin imzalanması bunun bariz ifadəsidir. 

Yeri gəlmişkən, səfər çərçivəsində Azərbaycanın İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Agentliyi – AZPROMO və Taci­kistanın İnvestisiyalar və Dövlət Əmlakı­nın İdarə Edilməsi üzrə Dövlət Komitə­sinin birgə təşkilatçılığı ilə Düşənbədə keçirilən Tacikistan-Azərbaycan İnvesti­siya Forumu da ikitərəfli əlaqələrin daha da yaxşılaşdırılması baxımından mü­hüm önəm daşıyıb. Həmin tədbirdə hər iki ölkədən enerji, kənd təsərrüfatı, qida sənayesi, İKT, maliyyə, turizm və əcza­çılıq sahələrini təmsil edən 170-dən çox şirkət iştirak edib. Forumda iki ölkə ara­sında iqtisadi-ticarət əməkdaşlığı barədə ətraflı məlumat verilib, biznes strukturla­rının iştirakı ilə gerçəkləşdirilən işgüzar tədbirlərin Azərbaycan və Tacikistan sa­hibkarları arasında daha sıx əlaqələrin qurulmasında, əməkdaşlığın səmərəlili­yinin artırılmasında önəmi vurğulanıb.

Azərbaycanın iqtisadiyyat nazirinin müavini Sahib Məmmədov Azərbaycan və Tacikistan arasında münasibətlə­rin dərin tarixi və mədəni köklərə malik olduğunu, dövlət başçılarının müxtəlif formatlarda keçirdikləri görüşlərin, xalq­larımız arasındakı dostluq münasibət­lərinin birgə əməkdaşlığımızın əsasını təşkil etdiyini deyib. Azərbaycanın Taci­kistanla ikitərəfli iqtisadi əlaqələrin inki­şafına önəm verdiyini xatırladan Sahib Məmmədov diqqətə çatdırıb: “İki ölkə arasında sənaye, ticarət, kənd təsərrü­fatı və digər sektorlarda əməkdaşlığın genişləndirilməsi əsas istiqamətlərdən­dir. Azərbaycanın əlverişli biznes və in­vestisiya mühiti bu potensialın reallaş­dırılması üçün yeni imkanlar və geniş üfüqlər açır. Birgə təşəbbüslərin həyata keçirilməsində özəl sektorun fəallığı və işgüzar dialoqun genişləndirilməsi xüsu­silə əhəmiyyətlidir”.

Prezident İlham Əliyevin Tacikistan Respublikasına dövlət səfərinin məqsə­di ölkələrimiz arasında yüksək səviyyə­də olan əlaqələrin daha da inkişafına və qarşılıqlı maraq doğuran sahələrdə əməkdaşlığın gücləndirilməsinə töhfə verməkdir. İkitərəfli münasibətlərin gün­dəliyində olan aktual məsələlərin müza­kirəsi məqsədilə dövlətimizin başçısının Tacikistanın Prezidenti Emoməli Rəh­mon ilə təkbətək və geniş tərkibdə gö­rüşləri, həmçinin hər iki dövlət başçısının mətbuata bəyanatlarla çıxışları bunun bariz ifadəsidir. 

Azərbaycan Tacikistanla hərtərəfli əlaqələrin inkişafına böyük önəm ve­rir. Son 30 il ərzində iki ölkə arasında əlaqələr möhkəmlənib və nəticədə qar­şılıqlı səmərəli məsələlərin həlli və bey­nəlxalq arenada aktiv qarşılıqlı əlaqələr üçün əlverişli şərait yaradılıb. Tacikistan və Azərbaycanı çoxəsrlik tarix və mə­dəniyyət, dostluq münasibətləri, ümumi dəyər və ənənələr birləşdirib.

İkitərəfli əməkdaşlığın hüquqi ba­zasını, əməkdaşlığın müxtəlif sferaları­nı tənzimləyən təqribən 62 saziş təşkil edib. Hüquqi müqavilə bazasının əsası iki ölkənin liderlərinin rəsmi səfərləri­nin nəticələrinə əsasən formalaşıb. Bu ikitərəfli sənədlər siyasi, iqtisadi, ticari, investisiya, sənaye, nəqliyyat, turizm, elmi-texniki sahədən mədəni-humani­tar sahəyədək müxtəlif sferaları, habelə hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaş­lığını əhatə edib.

Xatırladım ki, Prezident İlham Əli­yev bundan əvvəl Tacikistanda 2018-ci il sentyabrın 27-28-də Düşənbədə ke­çirilən MDB Dövlət Başçıları Şurasının toplantısında iştirak edib və ötən müd­dətdə iki ölkə arasında siyasi, sosial-iq­tisadi sahələrdə mühüm uğurlar əldə olunub. 

İqtisadi münasibətlərə gəlincə, 2008-ci il fevralın 7-də Azərbaycan və Taci­kistan respublikaları arasında ticarət-iq­tisadi əməkdaşlıq məsələləri üzrə birgə Hökumətlərarası Komissiya yaradılıb. İndiyədək komissiyanın 5 iclası realla­şıb. Sonuncu iclas isə ötən il fevralın 22-23-də Düşənbədə gerçəkləşib. 

Hökumətlərarası Komissiyanın ic­laslarında qarşıya qoyulan vəzifələrin uğurla yerinə yetirilməsi üçün bütün qüvvələr səfərbərliyə alınıb. Məhz bu səyin nəticəsidir ki, 2022-ci ildə Azərbaycanın Tacikistan ilə ticarət dövriyyəsinin həcmi 5,95 milyon ABŞ dolları olub. Cari ilin yanvar-fevral ayları üzrə ticarət dövriy­yəsi isə 824,59 min ABŞ dolları təşkil edib.

Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan­la Tacikistan arasında əmtəə dövriyyəsi təkcə bu ilin ilk iki ayı ərzində 824 590 dollar təşkil edib ki, bunun da 3 270 dol­ları Tacikistanın ixracının, 821 320 dol­ları isə Azərbaycanın ixracının payına düşüb.

Bütün bunlarla yanaşı, Tacikistandan Azərbaycana 4,4 milyon dollar, Azərbay­candan Tacikistana isə 1,5 milyon dollar investisiya qoyulub. Keçən il SOCAR tərəfindən dost ölkəyə 0,3 min ton neft koksu və 0,1 min ton sürtkü yağları ixrac edilib.

Azərbaycan ilə Tacikistan arasın­da beynəlxalq avtomobil daşımaları­nın səmərəliliyinin artırılması da daim diqqətdə saxlanılır. Kvota çərçivəsində “Giriş, çıxış və tranzit keçid üçün – 150 ədəd” və “3-cü ölkəyə/ölkədən – 100 ədəd” icazə blankının mübadilə edilməsi də bu məsələyə xüsusi önəm verilməsi­nin bariz ifadəsidir.

İki ölkə arasında münasibətlərin bu cür dinamik inkişafı iqtisadi sahədə yaxşı perspektiv vəd edir və bunun üçün bö­yük potensial mövcuddur.

Vaqif BAYRAMOV, “Xalq qəzeti”