2030-cu ilədək istilik effekti yaradan qazlar 35 faiz azaldılacaq

Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) Müşahidə Şurasının qərarı ilə təsis edilmiş “SOCAR Green” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət (MMC) Azərbaycanda və xaricdə “yaşıl enerji”, dekarbonizasiya və aşağı karbonlu layihələrin həyata keçirilməsinə müsbət töhfələr verəcək.

SOCAR-ın mətbuat xidmətindən bil­diriblər ki, Azərbaycan Respublikasında 2024-cü ilin “Yaşıl dünya naminə həm­rəylik ili” elan edilməsi haqqında Azərbay­can Respublikası Prezidentinin 2023-cüil 25 dekabr tarixli Sərəncamından irəli gələn tapşırıqlar çərçivəsində təsis olu­nan şirkətin əsas məqsədi SOCAR-ın strateji bərpaolunan enerji layihələrinin effektiv idarə edilməsi, bu sahədə bey­nəlxalq tərəfdaşlarla əməkdaşlıq imkan­larının genişləndirilməsi, habelə neft-qaz əməliyyatlarında dekarbonizasiya pro­seslərinə dəstək göstərməkdən ibarətdir.

Bərpaolunan enerji, “yaşıl” hidrogenin istehsalı, karbonun tutulması, utilizasiya­sı və saxlanılması kimi layihələrin icrası, ölkə üzrə karbon emissiyasının azaldıl­ması üçün strateji yol xəritələrinin hazır­lanmasında müvafiq köməyin göstərilmə­si şirkətin əsas fəaliyyət istiqamətləri kimi müəyyənləşdirilib. Eyni zamanda, yeni yaradılan şirkət qeyd olunan sahələrdə beynəlxalq təcrübələrin öyrənilməsini və ölkəmizdə tətbiqini həyata keçirəcək.

“SOCAR Green” MMC Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Masdar” şirkəti ilə birgə “Meqa” layihəsinin ilkin mərhələ­sində quruda 1 qiqavat gücündə külək və günəş enerjisi, BP şirkəti ilə birgə “Şəfəq” layihəsi çərçivəsində Cəbrayıl rayonunda 240 meqavat gücündə günəş enerjisi la­yihələrini icra edəcək. Həmçinin şirkət tərəfindən “ACWA Power” (Səudiyyə Ərəbistanı), “Masdar” və “Energy China” (Çin) şirkətləri ilə birgə Naxçıvan Muxtar Respublikasında günəş və külək enerjisi layihələrinin icrası nəzərdə tutulur.

Adı çəkilən nüfuzlu şirkətlərlə əmək­daşlıq etməklə “SOCAR Green” MMC “yaşıl enerji”, dekarbonizasiya və aşağı karbonlu layihələrin Azərbaycanda və xaricdə həyata keçirilməsində, SOCAR üçün yeni biznes imkanlarının yaradılma­sında, bu sahələrdə kadr bazasının for­malaşdırılmasında və mövcud potensi­alın gücləndirilməsində, həmçinin “Xalis sıfır” emissiya hədəflərinə çatmaqda öz müsbət töhfəsini verəcək. 

Xatırladaq ki, SOCAR xarici şirkətlər­lə bərpaolunan enerji və dekarbonizasiya sahələrində əməkdaşlığına ötən ildən start verib. Məlum olduğu kimi, 2022-ci il iyunun 4-də Bakı Enerji Forumu çərçivə­sində Şuşada təşkil edilmiş “Xalis sıfıra aparan yol: Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında yaşıl enerji potensi­alının inkişafı” mövzusunda xüsusi sessi­yada SOCAR və BP şirkəti arasında yeni əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanmışdı. Sözügedən sənəd ölkəmizdə bərpaolu­nan enerji potensialının öyrənilməsini, bu sahədə əməkdaşlıq məsələlərini və birgə layihələrin həyata keçirməsini nəzərdə tutur. Sessiya çərçivəsində, həmçinin SOCAR ilə “Masdar” şirkəti arasında an­laşma memorandumu da imzalanmışdı. Hər iki sənədin imzalanmasında məqsəd neft-qaz əməliyyatlarının karbonsuzlaş­dırılması və enerji səmərəliliyi sahəsində qabaqcıl texnologiyaların tətbiqi və bər­paolunan enerji mənbələrinin birgə inki­şafının təmin edilməsidir.

Yola saldığımız 2023-cü ili “yaşıl ener­ji” əməkdaşlığı baxımından daha uğurlu hesab etmək olar. Belə ki, yanvarın 15-dəAzərbaycan Prezidenti İlham ƏliyevinBirləşmiş Ərəb Əmirliklərinə işgüzar səfəri çərçivəsində Əbu-Dabi şəhərin­də SOCAR ilə “Masdar” şirkəti arasında Azərbaycan Respublikasında 2 qiqavat gücündə dənizdə külək və hidrogen la­yihələrinin, həmçinin 1 qiqavat gücündə günəş fotovoltaik və quruda eyni gücdə külək layihələrinin işlənməsinə dair birgə sazişlər imzalanıb.

Yeri gəlmişkən, “Masdar” şirkəti artıq ölkəmizdə bərpaolunan enerji sahəsində ilk uğura imza atıb. Belə ki, cari ilin ok-tyabr ayında şirkətin Azərbaycanda inşa etdiyi 230 meqavat gücündə “Qaradağ” Günəş Elektrik Stansiyası istismara veri­lib. Stansiya hər il 500 milyon kilovat-saat elektrik enerjisi istehsal etməklə yanaşı, atmosferə atılan tullantıların da 200 min tondan çox azaldılmasına imkan yarada­caq.

Oktyabrın 26-da isə ölkə Prezidenti İlham Əliyevin iştirakı ilə Azərbaycan Hö­kuməti və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Abu Dhabi Future Energy Company – Masdar” şirkəti arasında sənədlərin im­zalanması mərasimi keçirilib. Xatırladaq ki, investisiya müqavilələri çərçivəsində Neftçala rayonunun Bankə qəsəbəsində və Biləsuvar rayonunda günəş elektrik stansiyaları, eləcə də Abşeron – Qara­dağ rayonunda quruda külək enerjisi stansiyasının inşası nəzərdə tutulur. 

Yeri gəlmişkən, Azərbaycanın 2030-cu ilə qədər sosial-iqtisadi inkişafa dair beş milli prioritetindən biri “Təmiz ətraf mühit və yaşıl artım ölkəsi” kimi müəyyən edilib. Hazırda həmin prioritetə uyğun olaraq ətraf mühitin sağlamlaşdı­rılması, yaşıllıqların bərpası və artırılma­sı, su ehtiyatlarından və dayanıqlı enerji mənbələrindən səmərəli istifadənin təmin edilməsi istiqamətində işlər aparılır. Bun­da da məqsəd 2030-cu ilə qədər istilik effekti yaradan qazların emissiyalarının 35 faiz, 2050-ci ilə qədər isə 40 faiz azal­dılması ilə bağlı Azərbaycan dövlətinin müəyyənləşdirdiyi hədəf ə çatmaqdır.

Son illər dünyanın irəli sürdüyü “yaşıl keçid” platformasınının fəal iştirakçısına çevrilmiş Azərbaycan “yaşıl enerji” növlə­rinin yaradılması və beynəlxalq bazarlara nəqlini özünü enerji siyasətinin prioriteti kimi müəyyənləşdirib. Bu məqsədlə ölkə­miz elektrik enerjisi istehsalının qoyuluş gücündə bərpaolunan enerji mənbələ­rinin payının 2030-cu ilə qədər 30 faizə çatdırılmasını hədəfləyir. Bu da son illərin etibarlı enerji tərəfdaşı kimi nüfuz qazan­mış Azərbaycana inamı bir qədər də ar­tırır. Elə BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konf­ransının 29-cu sessiyası – COP29 kimi mötəbər bir tədbirin ölkəmizdə keçirilmə­si ilə əlaqədar yekdil qərarın verilməsi də bu inamın bariz nümunəsidir.

Mirbağır YAQUBZADƏ
XQ