Bu marşrutla yükdaşımalar ildə 5 milyon tona çatdırılacaq

Bakı–Tbilisi–Qars (BTQ) dəmir yolu 2017-ci il oktyabrın 30-dan fəaliyyət göstərir. Marşrut Asiya və Avropanın dəmir yolu şəbəkələrinin birləşdirilməsini təmin edir. Bu, təkcə 3 ölkə arasında deyil, həm də Asiya ilə Avropa arasında ən qısa yoldur. BTQ dəmir yolu yüklərin daşınmasına sərf edilən vaxtı 2 dəfədən çox qısaltmağa imkan verir, Mərkəzi Asiya ölkələrinin – Türkmənistan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan, Tacikistan və Əfqanıstanın Avropa və dünya bazarlarına çıxışını asanlaşdırır.

Ümumi uzunluğu 846 kilometr olan xəttin 504 kilometrlik hissəsi Azərbaycan, 263 kilometrlik hissəsi Gürcüstan, 79 ki­lometrlik hissəsi isə Türkiyə ərazisində­dir. Bu yol vasitəsilə birinci mərhələdə 5 milyon ton, sonrakı mərhələdə 17 milyon ton, bundan sonra isə daha böyük həcm­də yüklərin daşınması nəzərdə tutulur. Xatırladaq ki, 2023-cü ildə bu marşrutla 2 milyon 750 min ton yük daşınıb ki, bu da 2022-ci illə müqayisədə 64 faiz çoxdur.

BTQ magistralı boyunca yerləşən ölkələr arasındakı ticarət dövriyyəsi və qarşılıqlı sərmayə qoyuluşu getdikcə ar­tır, əməkdaşlıq dərinləşir. Beləliklə, sözü­gedən marşrut sabitliyə və təhlükəsizliyə xidmət göstərir, ən başlıcası isə Azər­baycanın geosiyasi əhəmiyyətini artırır və respublikamızın inkişafı üçün əlavə imkanlar yaradır. 

Qeyd edək ki, hazırda Orta Dəhlizin ən vacib seqmentlərindən olan BTQ də­mir yolunun modernləşdirilməsi diqqət çərkəzindədir. Bu, Prezident İlham Əliyevin tapşırığına əsasən həyata keçi­rilir. Dövlət başçısının uzaqgörən siyasəti nəticəsində tikilən BTQ dəmir yolu xətti getdikcə beynəlxalq nəqliyyat şəbəkəsin­də cəlbediciliyini artırır, Şərqdən Qərbə və əks istiqamətdə yükdaşımalarda bu marşrutdan istifadəyə tələbat davamlı olarq yüksəlir.

“Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin (ADY) sədri Rövşən Rüstəmovun rəh­bərlik etdiyi nümayəndə heyətinin bu günlərdə Gürcüstanda rəsmi səfəri za­manı keçirilən görüşlərdə də bu, bir daha təsdiqlənib. ADY-nin məlumatına görə, səfər zamanı Bakı–Tbilisi–Qars (BTQ) dəmir yolu xəttində aparılan tikinti-bərpa və yenidənqurma işlərinin gedişi nəzər­dən keçirilib. Qeyd edək ki, BTQ dəmir yolunun ötən ildən başlayan genişləndi­rilmə işlərinin bu ilin birinci rübündə sona çatdırılması planlaşdırılıb.

Xatırladaq ki, dəmir yolu xəttinin mo­dernləşdirilməsinin əsas məqsədi Orta Dəhlizin rəqabət qabiliyyətinin artırılması və yüklərin əhəmiyyətli hissəsinin BTQ dəmir yoluna cəlb edilməsidir. Çünki Çin və Mərkəzi Asiya ölkələrindən quru yolla daşınan yüklərin ən qısa müddətdə Av­ropaya çatdırılmasında sözügedən polad magistralın əhəmiyyəti olduqca böyük­dür. Asiyadan gələn yüklərin Azərbaycan üzərindən biraşırımlı əməliyyatla Avro­paya daha sürətli çatdırılması adıçəkilən xəttin regional nəqliyyat sistemində önə­mini daha da gücləndirir. 

“Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin sədri Rövşən Rüstəmov Gürcüstanda olarkən BTQ dəmir yolunun bir hissəsi olan və çətin relyefə, dağlıq və meşəlik əraziyə malik Marabda-Kartsaxi sahə­sində yol təsərrüfatının müasirləşdiril­məsi, ötürücülük gücünün artırılması və hərəkətin təhlükəsizliyinin gerçəkləşdiril­məsi baxımından ən mühüm tədbirlərin artıq yekunlaşdırıldığı diqqətə çatdırılıb.

Gürcüstanda BTQ dəmir yolu xəttində aparılan tikinti-bərpa və yenidənqurma işlərinin vəziyyəti haqqında danışılarkən bildirilib ki, yolun tam modernləşdirilmə­si və buraxıcılıq gücünün 5 milyon tona çatdırılması istiqamətində görülən işlərin 95 faizə qədəri artıq yekunlaşdırılıb. Qar­şıdakı iki ay ərzində isə layihə işlərinin başa çatdırılması nəzərdə tutulub.

Bildirilib ki, BTQ dəmir yolu xətti­nin Gürcüstan hissəsinin 5 mərhələdən ibarət olan modernləşdirilmə layihəsinin artıq 3 mərhələsi yekunlaşdırılıb. Belə ki, layihənin I hissəsi üzrə 29,2 kilometr uzunluğa malik Marabda-Tetriskaro də­mir yolu xətti üzrə 3 dəmir yol stansiyası, 2 dartı yarımstansiyası, 4 sərnişin platfor­ması və 38 kilometr kontakt şəbəkə xətti üzrə bütün işlər, habelə siqnalizasiya, mərkəzləşdirmə və bloklama cihazları­nın qurulması, işə salınması, yoldəyişən qurğuların kabelləşdirilməsi işləri sona çatdırılıb. 

Sözügedən infrastrukturun II və III hissələrində görülən işlər barədə də mə­lumat verilib. Qeyd edilib ki, 49,7 kilo­metrlik II hissə – Tetriskaro-Tsalka dəmir yolu xətti üzrə 3 dəmir yolu stansiyası, 3 sərnişin platforması və 2 dartı yarımstan­siyası, 5,9 kilometr uzunluğu olan qardan qoruma hasarları üzrə bütün tədbirlər başa çatdırılıb. Eyni zamanda, siqna­lizasiya, mərkəzləşdirmə və bloklama cihazlarının qurulması və işə salınması işlərinin də həyata keçirilməsi vurğula­nıb. 74,1 kilometrlik III hissədə, Tsalka–Axalkalaki dəmir yolunda planlaşdırılan layihənin isə bu ilin mart-aprel aylarında tam yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub. 27 kilometrlik IV hissənin, Axalkalaki–Kartsaxi dəmir yolu xəttinin yenidən qu­rulması, bir dəmir yolu stansiyası və sər­nişin platformalarının təmiri və digər işlər yekunlaşıb. 

BTQ dəmir yolunun Gürcüstan hissə­sində modernləşdirmə tədbirləri çərçivə­sində 110 hektar sahəyə malik Axalkala­ki kompleksinin tikintisi layihəsi də uğurla həyata keçirilib, inşaat prosesində yeni texnologiyalar tətbiq olunub, ən müasir avadanlıqlardan istifadə edilib. 

ADY QSC-nin məlumatına əsasən, BTQ dəmir yolunun modernləşdirilməsi layihəsi tam yekunlaşdırıldıqdan sonra sözügedən infrastruktur üzrə əməliyyat­ların səmərəli idarə olunması və yeni yüklərin cəlbi istiqamətində fəaliyyət göstərəcək Azərbaycan və Gürcüstan arasında birgə müəssisə yaradılacaq. Artıq bu istiqamətdə layihənin icrasına qarşıdakı aylarda başlanılacaq. 

Hüseynqulu QULİYEV,
iqtisadçı-ekspert

Şərqlə Qərb arasında Dəmir İpək Yolu adlandırılan Bakı–Tbilisi–Qars polad magistralı Azərbaycanın Orta Dəhliz üzərində yerləşən ən önəmli nəqliyyat hablarından birinə çevrilmə­sinə xidmət edir. Bu məqsədlə respub­likamızda dəmir yolu və liman infrast­rukturu davamlı olaraq təkmilləşdirilir, gömrük xidmətində şəffaflığın və ope­rativliyin artırılması üçün islahatlar həyata keçirilir. Təsadüfi deyil ki, Azər­baycan mövcud potensialı sayəsində bu gün qlobal çağırışların öhdəsindən uğurla gələ bilir.

Strateji əhəmiyyətə malik BTQ marşrutu Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasətinin məntiqi nəticə­sidir. Dövlətimizin başçısı hələ BTQ dəmir yolunun açılış mərasimində çıxışı zamanı layihənin qlobal əhə­miyyət daşıyacağı mesajını verərək infrastrukturun tarixi qlobal təşəbbüs olduğunu deyib. Bu layihə ölkələri bir-birinə daha yaxın edir, bölgədə sabitliyin, təhlükəsizliyin təminatına mühüm təsir göstərir, eyni zamanda, layihə iştirakçısı olan ölkələrin iqtisadi imkanlarını artırır. 

Həm geosiyasi, həm də iqtisadi anlamda Azərbaycanın mövqeyinin gücləndirilməsinə xidmət edən bu la­yihənin əhəmiyyəti hazırkı beynəlxalq şəraitdə özünü daha qabarıq büruzə verir. Ukraynada davam edən müha­ribə fonunda Qərbin Moskvaya tətbiq etdiyi sanskiyaları və Rusiya ərazisin­dən yan keçən yeni dəhlizlər axtarışı­na çıxması Orta Dəhlizin və bu mar­şrut üzərində yerləşən Azərbaycanın nəqliyyat və logistika imkanlarını get­dikcə genişləndirir. 

Yeni qlobal çağırışlar respubli­kamızın avtomobil yollarının, dəmir yolu infrastrukturunun, eləcə də BTQ marşrutunun əhəmiyyətini artırır. Ötən illərdə həyata keçirilən infrastruktur layihələri sayəsində Azərbaycan ha­zırda bu çağırışlara ən çox hazır olan ölkələr sırasındadır.

Vaqif BAYRAMOV
XQ