Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası 10-cu dəfə Bakıda toplaşacaq
Bu il martın 1-də Bakıda Cənub Qaz Dəhlizi (SGC) Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 10-cu toplantısı və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 2-ci iclası keçiriləcək.
Bu barədə Energetika Nazirliyindən məlumat verilib. Energetika nazirinin müşaviri Zəminə Əliyevanın bildirdiyinə görə, hazırda iclaslarda iştirak edəcək mötəbər qonaqların siyahısı dəqiqləşdirilir. Bununla belə, əvvəlki illərdə olduğu kimi, budəfəki tədbirdə də bir sıra tanınmış beynəlxalq enerji şirkətlərinin və maliyyə qurumlarının nümayəndələrinin iştirakı gözlənilir.
Qeyd edək ki, artıq ənənəvi xarakter almış Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurasının ötən iclasları müzakirə olunan məsələlər, aparılan diskussiyalar baxımından xeyli maraqlı və yaddaqalan olub. Elə iştirakçıların say tərkibinin ildən-ilə genişlənməsi, tədbirə bir sıra yeni ölkələrin dövlət və hökumət nümayəndələrinin qatılması da tədbirə olan beynəlxalq maraqdan irəli gəlir.
Avropanın enerji xəritəsinin zənginləşdirilməsinə mühüm töhfələr verən Azərbaycan müstəqil iqtisadi siyasət yürüdən bir ölkə kimi qlobal enerji və nəqliyyat layihələrinin təşəbbüskarı və fəal iştirakçısı rolunda çıxış edir. Enerji sahəsində Avropa İttifaqı ilə uğurlu əməkdaşlıq isə ölkəmizə olan inam və etibarı getdikcə artırır. Elə son illər bir sıra Avropa ölkələrinin Azərbaycandan daha çox qaz almağa can atması, eləcə də yeni alıcıların meydana çıxması da məhz bu inamdan irəli gəlir. Bunun üçün isə fəal danışıqlara, fikir mübadiləsi aparmağa daha çox ehtiyac duyulur. Bu baxımdan artıq ənənəvi xarakter almış Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin iclası xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Enerji sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın Bakı platforması kimi dəyərləndirilən bu tədbir Azərbaycanın imkanlarının nümayişi ilə yanaşı, ötən illərdə qazanılan uğurlar, ölkəmizin Avropanın enerji xəritəsinin zənginləşdirilməsinə verdiyi mühüm töhfələr haqqında da aydın təsəvvür yaradır.
Yeri gəlmişkən, artıq onuncu dəfə təşkil olunan Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin iclasının keçirilməsi, eləcə də Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 2-ci iclasının baş tutması Azərbaycanın Avropanın enerji təminatında getdikcə artmaqda olan rolununun bariz nümunəsidir. İqtisadiyyatını getdikcə şaxələndirərək inkişaf etdirən Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyini təkcə neft-qaz potensialı ilə də deyil, həm də alternativ enerji mənbələri hesabına təmin etməsi işində əhəmiyyətli addım atıb.
Bu baxımdan martın 1-də Bakıda keçiriləcək Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 10-cu toplantısından gözləntilər daha çoxdur. Bir sıra ölkələrin nazirlərinin, beynəlxalq enerji şirkətlərinin nümayəndələrinin və digər qonaqların iştirakı ilə keçiriləcək budəfəki iclasda Avropa bazarına daha çox qaz nəql edilməsi ilə bağlı imkanların nəzərdən keçiriləcəyini, bununla bağlı geniş fikir mübadiləsinin aparılacağını təxmin etmək olar.
Yeri gəlmişkən, Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinə “Şahdəniz” yatağının ikinci işlənmə mərhələsi, Bakı–Gürcüstan–Türkiyə sərhədi Cənubi Qafqaz boru kəməri magistralının genişləndirilməsi, Türkiyənin şərq sərhədindən qərb sərhədinə qədər Trans-Anadolu Qaz Kəmərinin (TANAP) və Yunanıstan, Albaniya və İtaliyanın cənubunu birləşdirən Trans-Adriatik Qaz Kəmərinin (TAP) tikintisi daxildir. Layihənin ümumi dəyəri 33 milyard ABŞ dolları təşkil edir.
Azərbaycan qazının Avropaya ixracına 2020-ci il dekabrın 31-də başlanılıb. 2021-ci ildə Avropaya ixrac 8,1 milyard kubmetr, 2022-ci ildə 11,4 milyard kubmetr, 2023-cü ildə isə təxminən 12 milyard kubmetr təşkil edib. Hazırda Avropada Azərbaycan qazının alıcıları İtaliya, Yunanıstan, Bolqarıstan, Rumıniya və Macarıstandır. 2024-cü ildə isə Serbiyaya qaz ixracına başlanılacaq.
Xatırladaq ki, Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin ilk toplantısı 2015-ci il fevralın 12-də, ikinci toplantı 2016-cı il fevralın 29-da, üçüncü toplantı 2017-ci il fevralın 23-də, dördüncü toplantı 2018-ci il fevralın 15-də, beşinci toplantı 2019-cu il fevralın 20-də, altıncı toplantı 2020-ci il fevralın 28-də, yeddinci toplantı 2021-ci il fevralın 11-də, səkkizinci toplantı 2022-ci ilin fevralın 4-də, doqquzuncu toplantı isə 2023-cü ilin fevralın 3-də keçirilib.
İlham ŞABAN,
Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri
Azərbaycanda bu il də Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurasının iclası keçiriləcək. Bu, sayca 10-cu, yəni yubiley tədbiridir. Soruşula bilər ki, bu toplantı niyə keçirilir, ümumiyyətlə, nəyə görə ənənəvi xarakter alıb? Axı, Cənub Qaz Dəhlizi 3 ildən artıqdır ki, istismardadır. Məsələ burasındadır ki, Xəzər regionu ilə Avropa qitəsi arasında enerji körpüsü rolu oynayan bu dəhliz genişləndirilməlidir. Məlum olduğu kimi, artıq bu işin mərhələli şəkildə həyata keçirilməsinə start verilib.
Bundan əlavə, əgər Cənub Qaz Dəhlizi 2018-ci il iyunun 30-da işə başlayanda onun resurs bazası rolunda yalnız “Şahdəniz” qazı çıxış edirdi. Yəni bu dəhlizlə ancaq bir yatağımızdan hasil edilən qaz ixrac olunurdu. Yaxın 3 il ərzində genişləndirilməsi nəzərdə tutulan Cənub Qaz Dəhlizi ilə Azərbaycanın digər yataqlarının ehtiyatlarından da resurs kimi istifadə olunacaq. Məhz Avropanın enerji xəritəsinin zənginləşdirilməsinə xidmət edən bu nəhəng qaz ixracı marşrutunun genişləndirilməsi Azərbaycanın digər qaz yataqlarının da yeni işlənmə mərhələsinə qədəm qoymasına imkan yaradacaq.
Bu baxımdan “Abşeron” yatağını misal çəkmək olar. Məlum olduğu kimi, ötən il buradan ilk qaz hasil edildi. Cari ildə isə yatağın tammiqyaslı işlənməsi ilə bağlı yekun investisiya qərarı verilməlidir. Bundan sonra isə işlərə başlanmalıdır ku, Cənub Qaz Dəhlizi genişləndirildikdən sonra “Abşeron”un daha iri qaz həcmlərini Avropa bazarlarına çıxarmaq mümkün olsun.
Bundan əlavə, bu il ölkəmiz COP29 konfransına ev sahibliyi edəcək. bu da təsadüfi deyil. Çünki Avropanın bir sıra ölkələrinin enerji təhlükəsizliyinin təminatında yaxından iştirak edən Azərbaycan, həm də “yaşıl keçid” platformasının da fəal iştirakçısına çevrilib. Artıq ölkəmizdə “yaşıl enerji” layihələri ilə bağlı mühüm layihələr də həyata keçirilir.
Məlum olduğu kimi, martın ilk günündə start götürən Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 10-cu toplantısı ilə yanaşı, Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 2-ci iclası da keçiriləcək. Bu baxımdan enerji məsələlərinə həsr olunmuş mötəbər beynəlxalq görüşdən gözləntilər çoxdur. Düşünürəm ki, budəfəki toplantı müzakirə mövzuları baxımından daha səmərəli, daha rəngarəng olacaq...
Mirbağır YAQUBZADƏ
XQ
