ABŞ rusiyalı alimlərin tibbi tədqiqat məlumat bazalarına, o cümlədən onkologiya ilə bağlı ətraflı statistik məlumatlara çıxışını məhdudlaşdırıb. Rusiya ilə yanaşı, Çin, İran, Şimali Koreya, Kuba və Venesuela üçün də giriş bloklanıb, çünki bu məlumatlar “ABŞ-ın maraqlarına zidd” məqsədlər üçün istifadə edilə bilər.
“Kommersant” yazır ki, aprelin 4-dən ABŞ Milli Səhiyyə İnstitutu Rusiya, Çin, İran, Şimali Koreya, Kuba və Venesueladan olan alimlər və təşkilatlar üçün bir sıra tibbi məlumat bazalarına girişi məhdudlaşdırıb. Onlarda psixi pozğunluqları, Altsheymer, Parkinson, Daun xəstəliyi olan amerikalılar, həmçinin alkoqol və ya narkotik maddələrdən sui-istifadə edənlər haqqında məlumatlar var idi. Əlçatmaz resurslar arasında Amerika Birləşmiş Ştatlarının hər bir ştatı üçün ətraflı xərçəng statistikasını ehtiva edən əsas onkoloji məlumat bazası olan SEER var.
Girişin məhdudlaşdırılmasına əsas ABŞ vətəndaşlarının tibbi və genetik məlumatlarını “narahatlıq doğuran ölkələrdən” qorumaq üçün 2024-cü ildə sabiq prezident Co Bayden tərəfindən imzalanmış sərəncam olub. Dövlət Departamentinin tərtib etdiyi siyahıda Rusiyadan başqa Çin, İran, Şimali Koreya, Kuba və Venesuela da var. Sərəncama əsasən, bu ölkələr ABŞ-ın maraqlarına zidd məqsədlər üçün məlumat dəstlərini təhlil etmək və mümkün manipulyasiya etmək üçün qabaqcıl texnologiyalardan, o cümlədən süni intellektdən istifadə edə bilərlər.
Ədliyyə Departamentinin memorandumunda deyilir ki, bir sıra ölkələr kibercasusluq, daxili işlərə müdaxilə, hərbi potensialın gücləndirilməsi və ABŞ vətəndaşlarının, o cümlədən hərbi qulluqçuların, kəşfiyyatçıların və federal qurumların müşahidəsi üçün bu cür imkanlardan istifadə edə bilər.
Seçenov Universitetinin Regenerativ Tibb İnstitutunun kiçik elmi işçisi Sergey Tkaçev bildirib ki, məhdudiyyətlər Rusiya elminə və təbabətinə ciddi ziyan vura bilər, çünki bu məlumatlar elmi tədqiqatların aparılması və yeni dərmanların hazırlanması üçün lazımdır. Eyni zamanda, o, bu məlumatların Amerika cəmiyyətinin necə qurulduğunu, əhalinin hansı xəstəliklərdən əziyyət çəkdiyini və hansı potensial zəifliklərə malik olduğunu öyrənmək üçün istifadə oluna biləcəyini etiraf edib.
2022-ci ildə rusiyalı mütəxəssislər artıq HGMD (Human Gene Mutation Database) - tədqiqat nəticələrini, o cümlədən onkoloji nəticələri şərh etmək üçün geniş istifadə olunan böyük mutasiya məlumat bazasına girişi itiriblər.
S.ELAY
XQ
