Son illər Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəmizdə həyata keçirilən köklü struktur-institusional islahatlar nəticəsində milli iqtisadiyyatın strukturu dəyişib, ümumi daxili məhsul istehsalında qeyri-neft sektorunun payı xeyli yüksəlib. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, 2022-ci ildə bu sahədə 9,1 faiz artım qeydə alınıb.
Məlum olduğu kimi, “Azərbaycan Respublikasının 2022─2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası”nda dövlət qulluğunda və iqtisadi idarəetmədə effektivliyin artırılması nəzərdə tutulur. Elə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin “Su ehtiyatları, su təsərrüfatı və meliorasiya sahələrində idarəetmənin təkmilləşdirilməsi haqqında” 30 mart 2023-cü il tarixli fərmanı da bu məqsədə xidmət edir. Dövlət başçısının imzaladığı məlum fərmana əsasən ölkəmizdə su ehtiyatları, su təsərrüfatı və meliorasiya sahələrində idarəetməni təkmilləşdirmək, su ehtiyatlarından səmərəli istifadə etmək, torpaqların meliorasiyası və irriqasiyası işlərinin təşkilini yaxşılaşdırmaq məqsədilə Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Su Ehtiyatları Dövlət Agentliyinin əsasında Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi yaradılıb. Fərmanla “Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti və “Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti əmlakları ilə birlikdə yeni qurumun tabeliyinə verilib.
Azərbaycan Respublikasında suyun mənbədən götürülməsi, emalı, nəqli və təchizatı sahəsində fəaliyyətin təşkili, dövlət mülkiyyətində olan meliorasiya və irriqasiya sistemlərinin, içməli su təchizatı, yağış və tullantı sularının emalı və axıdılması sistemlərinin istismarı, eləcə də bu sahədə xidmətlər göstərilməsinin təşkili, su təsərrüfatı obyektlərinin texniki vəziyyətinə müntəzəm nəzarətin həyata keçirilməsi, Azərbaycan Respublikasında yerüstü, yeraltı su ehtiyatlarının, su və su təsərrüfatı obyektlərinin, hidrotexniki qurğuların, su təchizatı sistemlərinin monitorinqi, bu sahələrdə vahid dövlət siyasəti və tənzimləməsi məhz mərkəzi icra hakimiyyəti olan yeni agentlik tərəfindən həyata keçiriləcək.
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti isə beş ay müddətində beynəlxalq məsləhətçi şirkəti cəlb etməklə agentliyin əsasnaməsinin və strukturunun layihələrini, habelə işçilərinin say həddi barədə, eləcə də agentliyin yaradılması ilə əlaqədar normativ-hüquqi aktların təkmilləşdirilməsi ilə bağlı təkliflərini Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etməlidir. Fərmanla, həmçinin hökumətə bir ay ərzində Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Su Ehtiyatları Dövlət Agentliyinin balansında olan dövlət əmlakının agentliyin balansına verilməsinin təmin edilməsi, eləcə də bu Fərmanın 4.1.1-ci yarımbəndində nəzərdə tutulan işlərin maliyyələşdirilməsinin təmin edilməsi, habelə agentliyin maddi-texniki təminatı məsələlərinin həlli üçün tədbirlər görüb Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə məlumat verilməsi tapşırılıb. “Azərsu” və “Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” açıq səhmdar cəmiyyətləri isə agentliyin əsasnaməsi və strukturu təsdiq edilənədək öz fəaliyyətlərini davam etdirəcəklər.
Yeri gəlmişkən, “Azərbaycan Respublikasının 2022-2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası”nın Tədbirlər Planında qarşıdakı illərdə ölkənin su sektorunda bir sıra vacib işlərin görülməsi nəzərdə tutulur. Belə ki, sənədə əsasən ölkənin su ehtiyatlarının səmərəli idarə edilməsi və itkilərinin azaldılması, su ehtiyatlarının qiymətləndirilməsi, uçot sisteminin təkmilləşdirilməsi və maarifləndirmə işinin aparılması, ölkə ərazisində mövcud şirin su mənbələrinə qənaət edilməklə əhalinin içməli su ilə təminat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması, eləcə də suvarma kanallarının yenidən qurulması və yeni su anbarlarının, əlavə su ehtiyatı fondunun yaradılması, içməli su mənbələrinin genişləndirilməsi, tullantı sutəmizləyici qurğular kompleksi və magistral kanalizasiya kollektorlarının tikintisi kimi vacib məsələlər öz əksini tapıb. Dövlət başçısının məlum fərmanı ölkənin su sektorunda idarəetmənin təkmilləşdirilməsinə imkan yaratmaqla yanaşı, bu sahədə iqtisadi fəallığın da artmasına gətirib çıxaracaq.
Məhəmməd ABDUYEV,
ADPU-nun ümumi coğrafiya kafedrasının müdiri, coğrafiya elmləri doktoru
Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin məlum fərmanı ilə Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Su Ehtiyatları Dövlət Agentliyinin əsasında Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyinin yaradılması vaxtında atılmış bir addımdır. Belə ki, ölkənin su ehtiyatlarından səmərəli istifadə etmək, su təsərrüfatı və meliorasiya sahələrində idarəetməni təkmilləşdirmək, torpaqların meliorasiyası və irriqasiyası işlərinin təşkilini yaxşılaşdırmaq adıçəkilən qurumun qarşısında əsas vəzifə kimi qoyulub.
Məlum olduğu kimi, son illər iqlim dəyişiklikləri, su ehtiyatlarından səmərəsiz şəkildə istifadə olunması, bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycanda da ciddi su böhranı təhlükəsi yaradırdı. Elə bu sahədə aparılmış müxtəlif tədqiqatlar da ölkəmizin şirin su ehtiyatlarının 20 faizədək azalmasını sübuta yetirmişdir. Öz növbəsində bu azalma tendensiyası ildən-ilə genişlənirdi. Dövlət başçısının imzaladığı fərman su təsərrüfatını əhatə edən bütün sahələrdə – suyun mənbədən götürülməsi, emalı, nəqli və irriqasiya sistemləri sahələrində keyfiyyət dəyişikliklərinə səbəb olmaqla yanaşı, həm yerüstü, həm də yeraltı sulardan daha səmərəli istifadə olunmasına gətirib çıxaracaq.
Yeni qurumun qarşısında duran başlıca vəzifələrdən biri də ölkənin su balansının müəyyən edilməsi, mövcud su ehtiyatlarının tənzimlənməsi, sudan səmərəli istifadə olunması və sair məsələləri əhatə edəcək. Eyni zamanda, indiyədək su təsərrüfatının müxtəlif təşkilatlarında çalışan kadrların, bu sahələr üzrə mütəxəssislərin də vahid bir qurumun daxilində birləşməsi təmin ediləcək. Vahid idarəetmə mexanizminin yaradılması isə hər bir su anbarının, su obyektinin, su ehtiyatlarının yenidən qiymətləndirilməsinə imkan yaradacaq. Çünki əvvəllər su təsərrüfatında fəaliyyət göstərən ayrı-ayrı qurumların sahənin işinə müxtəlif yanaşmaları, müxtəlif metodikaları möcud idi ki, bu da sonda bir sıra problemlərə gətirib çıxarırdı. Yeni agentliyin fəaliyyəti dövründə su sektoru ilə bağlı müxtəlif ideyalar irəli sürülsə də, sonda vahid idarəçilik konkret bir fikrin ortaya çıxmasına səbəb olacaq. Odur ki, cənab Prezidentin məlum fərmanı vaxtında imzalanmış mühüm dövlət sənədidir. Həmin sənədin icrasında Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyinin, eləcə də qurumun tərkibində yaradılacaq sahələrin, struktur vahidlərinin fəaliyyətində uğurlar arzulayıram. Heç şübhəsiz, bu, Azərbaycanın su təsərrüfatında mühüm yeniliklərin baş verməsinə, ölkənin su ehtiyatlarından səmərəli istifadəsinə imkan yaradacaq.
Mirbağır YAQUBZADƏ, “Xalq qəzeti”